15 મિનિટ પેહલા
- કૉપી લિંક
ભાજપ અને RSS વચ્ચે બધુ બરાબર નથી. લોકસભા ચૂંટણી બાદ શરૂ થયેલી આ ચર્ચાઓ વચ્ચે રવિવારે રાત્રે રાજનાથ સિંહના ઘરે બંને સંગઠનોના નેતાઓની બેઠક મળી હતી. પાંચ કલાક સુધી ચાલેલી આ બેઠકમાં ભાજપના નવા અધ્યક્ષ કોણ હશે તે બાબતની ચર્ચા થઈ હતી.
બેઠકમાં શું નિર્ણય લેવામાં આવ્યો તેની માહિતી પાર્ટીએ શેર કરી નથી. પરંતુ સૂત્રોનું માનીએ તો ભાજપના નવા અધ્યક્ષ માટે દેવેન્દ્ર ફડણવીસ અને અનુરાગ ઠાકુરના નામની ચર્ચા થઈ હતી. ફડણવીસ RSSની પસંદગી છે, જ્યારે ભાજપ અનુરાગને કમાન સોંપવા માંગે છે.
બેઠકમાં રાજનાથ સિંહ ઉપરાંત ગૃહમંત્રી અમિત શાહ, બીજેપી મહાસચિવ (સંગઠન) બીએલ સંતોષ, આરએસએસના મહાસચિવ દત્તાત્રેય હોસાબલે, સંયુક્ત મહાસચિવ અરુણ કુમાર હાજર હતા. 31 ઓગસ્ટથી 2 સપ્ટેમ્બર સુધી કેરળના પલક્કડમાં RSSની મહત્વપૂર્ણ બેઠક યોજાવાની છે. આ પહેલા ભાજપ અધ્યક્ષ નક્કી કરવામાં આવે તેવી શક્યતા છે.
નડ્ડા મંત્રી બનવાને કારણે અધ્યક્ષ બદલવા પડ્યા
જેપી નડ્ડા જૂન 2019માં પાર્ટીના કાર્યકારી અધ્યક્ષ બન્યા. આ પછી, તેમને 20 જાન્યુઆરી, 2020ના રોજ ફુલટાઈમ અધ્યક્ષ બનાવવામાં આવ્યા હતા. આ વર્ષે ફેબ્રુઆરીમાં તેમનો કાર્યકાળ જૂન 2024 સુધી લંબાવવામાં આવ્યો હતો.
લોકસભા ચૂંટણી બાદ તેમને મોદી સરકાર 3.0માં આરોગ્ય મંત્રી બનાવવામાં આવ્યા હતા. ભાજપમાં એક વ્યક્તિ, એક પદનું શાસન છે. તેથી અધ્યક્ષ બદલવા પડશે.
આરએસએસની પસંદગી ફડણવીસ
મહારાષ્ટ્રના પૂર્વ સીએમ અને વર્તમાન ડેપ્યુટી સીએમ દેવેન્દ્ર ફડણવીસને રાષ્ટ્રીય સ્વયંસેવક સંઘની પસંદગી માનવામાં આવે છે. ફડણવીસ નાગપુરના છે અને સંઘનું હેડકવાર્ટર પણ ત્યાં જ છે. તેઓ સંઘ પ્રમુખ અને અન્ય નેતાઓના પણ નજીકના ગણાય છે. વિવાદોથી દૂર રહેતા ફડણવીસ આરએસએસના વડાના જેટલા જ નજીક છે તેટલા જ મોદી-શાહના પણ છે. મોદી-શાહના આગ્રહ પર તેઓ સીએમ રહ્યા બાદ મહારાષ્ટ્રના ડેપ્યુટી સીએમ બનવા તૈયાર થયા હતા. આવી સ્થિતિમાં તેમનો દાવો મજબૂત છે.
અનુરાગ ઠાકુરે વિપક્ષ પર કર્યો પ્રહાર, આ નવી જવાબદારીના સંકેત
અનુરાગ ઠાકુર મોદી સરકાર 2.0માં રમતગમત મંત્રી હતા. તે કુસ્તીબાજોના વિવાદ સહિત અન્ય બાબતોમાં ચર્ચામાં રહ્યા હતા. આ વખતે તેમને મંત્રી બનાવવામાં આવ્યા નથી. પરંતુ, જે રીતે તેઓ સંસદમાં વિપક્ષના હુમલાઓ પર પલટવાર કરવાની જવાબદારી નિભાવી રહ્યા છે, તેનાથી તેમની નવી ભૂમિકાને લઈને અટકળો લગાવવામાં આવી રહી છે. પીએમ મોદીએ X પર સંસદમાં રાહુલ ગાંધીના આરોપો પર ઠાકુરના જવાબનો વીડિયો શેર કર્યો હતો. આવી સ્થિતિમાં પાર્ટીના સૂત્રોનો દાવો છે કે ઠાકુર આગામી અધ્યક્ષ પણ બની શકે છે.
ભાજપમાં અધ્યક્ષ પદ માટે ચૂંટણી પ્રક્રિયા
ભારતીય જનતા પાર્ટી (BJP)માં અધ્યક્ષની ચૂંટણી માટે પક્ષના બંધારણમાં સ્પષ્ટ સૂચનાઓ છે. પાર્ટીના બંધારણની કલમ 19 હેઠળ રાષ્ટ્રીય અધ્યક્ષની ચૂંટણીની વ્યવસ્થા કરવામાં આવી છે. સેક્શન 19 મુજબ, પાર્ટીના અધ્યક્ષની ચૂંટણી ઈલેક્ટોરલ કોલેજ દ્વારા કરવામાં આવશે. તેમાં રાષ્ટ્રીય પરિષદ અને રાજ્ય પરિષદના સભ્યો હશે. પાર્ટીના બંધારણમાં કહેવામાં આવ્યું છે કે આ ચૂંટણી રાષ્ટ્રીય કાર્યકારિણી દ્વારા નિર્ધારિત નિયમો અનુસાર કરવામાં આવશે.
અધ્યક્ષને ચૂંટાવા માટે, તે વ્યક્તિ ઓછામાં ઓછા 15 વર્ષથી પક્ષનો પ્રાથમિક સભ્ય હોય તે જરૂરી છે. સેક્શન 19ના પેજમાં જ લખ્યું છે કે ઈલેક્ટોરલ કોલેજના કુલ 20 સભ્યો રાષ્ટ્રીય અધ્યક્ષ પદ માટે ચૂંટણી માટે લાયક વ્યક્તિના નામનો પ્રસ્તાવ મૂકશે.
આ સંયુક્ત પ્રસ્તાવ ઓછામાં ઓછા 5 રાજ્યોમાંથી પણ આવવો જોઈએ જ્યાં રાષ્ટ્રીય પરિષદની ચૂંટણીઓ યોજાઈ છે. આ ઉપરાંત આવી ચૂંટણીઓ માટે નોમિનેશન પેપર પર ઉમેદવારની મંજુરી પણ જરૂરી છે.
ભાજપના બંધારણ મુજબ, ઓછામાં ઓછા 50% એટલે કે અડધા રાજ્યોમાં સંગઠનની ચૂંટણીઓ પછી જ રાષ્ટ્રીય અધ્યક્ષની પસંદગી થઈ શકે છે. આ રીતે જોઈએ તો દેશના 29માંથી 15 રાજ્યોમાં સંગઠનની ચૂંટણી બાદ જ ભાજપના રાષ્ટ્રીય અધ્યક્ષની પસંદગી થાય છે.
રાષ્ટ્રીય પરિષદ શું છે?
આમાં પાર્ટીના સંસદ સભ્યોમાંથી 10 ટકા સભ્યો ચૂંટાય છે, જેમની સંખ્યા 10થી ઓછી ન હોવી જોઈએ. જો સંસદના કુલ સભ્યોની સંખ્યા દસ કરતા ઓછી હોય, તો બધા ચૂંટાશે. પાર્ટીના તમામ ભૂતપૂર્વ રાષ્ટ્રીય અધ્યક્ષો, પ્રદેશ પ્રમુખો, લોકસભા, રાજ્યસભામાં પાર્ટીના નેતાઓ, તમામ રાજ્યની વિધાનસભાઓ અને વિધાન સભામાં પાર્ટીના નેતાઓ સભ્યો હશે.
આ સિવાય રાષ્ટ્રીય અધ્યક્ષ દ્વારા વધુમાં વધુ 40 સભ્યોને નોમિનેટ કરી શકાય છે. રાષ્ટ્રીય કાર્યકારિણીના તમામ સભ્યો પણ તેમાં ભાગ લે છે. વિવિધ મોરચા અને સેલના પ્રમુખો અને સંયોજકો પણ સભ્યો છે. દરેક વ્યક્તિએ 100 રૂપિયાની સદસ્યતા ફી ચૂકવવી પડશે.
કોઈ એક વ્યક્તિ કેટલી ટર્મ સુધી અધ્યક્ષ રહી શકે છે?
ભાજપની સત્તાવાર વેબસાઈટ અનુસાર, પાર્ટીના બંધારણની કલમ 21 મુજબ, કોઈપણ સભ્ય 3 વર્ષની દરેક સળંગ બે ટર્મ માટે જ અધ્યક્ષ રહી શકે છે. દરેક કારોબારી, પરિષદ, સમિતિ અને તેના હોદ્દેદારો અને સભ્યો માટે 3 વર્ષની મુદત પણ નક્કી કરવામાં આવી છે. પક્ષના બંધારણ મુજબ, ભાજપના સભ્ય બનવા માટે મુખ્ય શરત એ છે કે વ્યક્તિની ઉંમર 18 વર્ષ કે તેથી વધુ હોવી જોઈએ. ઉપરાંત, તે અન્ય કોઈ પક્ષ સાથે સંકળાયેલો ન હોવો જોઈએ.