શિયાળામાં દરરોજ એક ચપટી હિંગ ખાઓ: શરદી-ખાંસી સામે મળે છે રક્ષણ, પાચનતંત્ર સ્વસ્થ રહે છે, કેટલી માત્રામાં અને કેવી રીતે ખાવી જાણો ડોક્ટર પાસેથી

આપણા રસોડામાં એવી ઘણી વસ્તુઓ છે જે ખાવાનો સ્વાદ અનોખો બનાવે છે. આમાંથી એક હિંગ છે. તેને ‘રસોડાનું ગૌરવ’ માનવામાં આવે છે. કઠોળ કે શાકભાજીમાં હિંગ ઉમેરવાથી માત્ર સુગંધ જ નથી આવતી પણ તેનો સ્વાદ પણ વધે છે.

હિંગ આપણા સ્વાસ્થ્ય માટે પણ ફાયદાકારક છે. શિયાળામાં ગરમ ​​પાણીમાં એક ચપટી હિંગ ભેળવી પીવાથી વાઇરલ ઇન્ફેક્શનનો ખતરો ઓછો થાય છે. ઉપરાંત, તમારા આહારમાં હિંગનો સમાવેશ કરીને અન્ય ઘણી સ્વાસ્થ્ય સમસ્યાઓથી બચી શકાય છે.

તો આજે કામના સમાચારમાં આપણે હિંગના ફાયદા વિશે વાત કરીશું. તમે એ પણ જાણી શકશો કે-

નિષ્ણાત: ડૉ. નવનીત આર્ય, એમડી, પંચકર્મ, શ્રી સાંઈ ઇન્સ્ટિટ્યૂટ આયુર્વેદિક રિસર્ચ એન્ડ મેડિસિન, ભોપાલ

પ્રશ્ન- હિંગ કેવી રીતે બને છે?

જવાબ- સામાન્ય રીતે લોકો એવું વિચારે છે કે હિંગ ફેક્ટરીમાં બને છે, પરંતુ એવું બિલકુલ નથી. તેનો એક છોડ હોય છે. તેને ‘ફેરુલા’ કહેવામાં આવે છે. આ છોડ સરસવ અથવા વરિયાળીના છોડ જેવો દેખાય છે. હિંગ તેના પાંદડા અને દાંડીમાંથી નહીં પરંતુ છોડના મૂળમાંથી કાઢવામાં આવે છે.

છોડના મૂળમાંથી ગુંદર જેવો જાડો પદાર્થ બહાર આવે છે. આ શુદ્ધ હિંગ છે, પરંતુ તે ખૂબ જ મજબૂત હોય છે. તેને ખાવામાં સીધો મિક્સ કરવાથી તેનો સ્વાદ બગડી શકે છે.

તેથી તેમાં સ્ટાર્ચ, મેંદા કે ચોખાનો લોટ ભેળવીને તડકામાં સૂકવવામાં આવે છે. બાદમાં તેને દળવામાં આવે છે અને ખોરાકમાં મિશ્રણ કરવા માટે યોગ્ય બનાવવામાં આવે છે. સામાન્ય રીતે બજારમાં ઉપલબ્ધ હિંગમાં 30% હિંગ અને 70% સ્ટાર્ચ હોય છે.

પ્રશ્ન- હિંગનું ઉત્પાદન ક્યાં થાય છે? જવાબ- ભારતમાં વપરાતી મોટાભાગની હિંગ ઈરાન, અફઘાનિસ્તાન, ઉઝબેકિસ્તાન અને કઝાકિસ્તાન જેવા દેશોમાંથી આવે છે. કાઉન્સિલ ફોર સાયન્ટિફિક એન્ડ ઈન્ડસ્ટ્રિયલ રિસર્ચ (CSIR)ના રિપોર્ટ અનુસાર, ભારત દર વર્ષે આ દેશોમાંથી 1200 ટન હિંગની આયાત કરે છે. હિંગનું ઉત્પાદન ભારતમાં થતું નથી તેમ છતાં વિશ્વમાં હિંગનો સૌથી વધુ વપરાશ ભારતમાં થાય છે.

પ્રશ્ન- હિંગમાં કયા ઓષધિય ગુણધર્મો છે?

જવાબ- હિંગમાં એસિડિટી વિરોધી, એન્ટી-બેક્ટેરિયલ અને એન્ટીઓક્સીડેન્ટ ગુણ હોય છે, જે આપણને ઘણી બીમારીઓથી બચાવે છે.

પ્રશ્ન- શિયાળામાં સ્વાસ્થ્ય માટે હિંગ કેટલી ફાયદાકારક છે?

જવાબ- હિંગમાં વોર્મિંગ ઈફેક્ટ હોય છે, જે શિયાળામાં આપણા શરીરને અંદરથી ગરમ રાખે છે. તેનાથી વાઈરલ ઈન્ફેક્શનનું જોખમ ઓછું થાય છે. નીચે આપેલા ગ્રાફિક પરથી સમજો કે હિંગ આપણા સ્વાસ્થ્ય માટે કેટલી ફાયદાકારક છે.

ચાલો હવે ઉપરોક્ત મુદ્દાઓ વિશે વિગતવાર વાત કરીએ.

પાચનતંત્ર સ્વસ્થ રહે છે

હિંગમાં એન્ટિ-ઓક્સીડેન્ટ હોય છે, જે પેટ સંબંધિત સમસ્યાઓથી રાહત આપે છે. હિંગ આપણા પાચનતંત્રને સ્વસ્થ રાખવામાં મદદરૂપ છે.

શરદી, ઉધરસ અને ફ્લૂનું જોખમ ઓછું થાય છે

એક ચપટી હિંગ શરદી, ખાંસી અને અન્ય મોસમી રોગોથી બચાવે છે. તેમાં એન્ટિ-વાયરલ અને એન્ટિ-બેક્ટેરિયલ ગુણ હોય છે, જે શ્વસન સંબંધી સમસ્યાઓને પણ અટકાવે છે.

બ્લડ પ્રેશર નિયંત્રણમાં રહે છે

હાઈ બ્લડ પ્રેશરના દર્દીઓ માટે હિંગ ફાયદાકારક છે. તેમાં કૌમરિન નામનું સંયોજન હોય છે. આ બ્લડ પ્રેશરને નિયંત્રિત કરવામાં મદદ કરે છે. આ સિવાય બ્લડ સર્ક્યુલેશન પણ સારું રહે છે.

કોલેસ્ટ્રેરોલ નિયંત્રણમાં રહે છે

હિંગ શરીરમાં કોલેસ્ટ્રોલ લેવલને પણ કંટ્રોલ કરે છે. તેનાથી હાર્ટ એટેક અને સ્ટ્રોક જેવા કાર્ડિયોવેસ્ક્યુલર રોગોનું જોખમ ઓછું થાય છે.

પ્રશ્ન- ભોજનમાં હિંગ કેટલી માત્રામાં ઉમેરવી જોઈએ?

જવાબ- ડૉ. નવનીત આર્ય સમજાવે છે કે ખોરાકમાં હિંગની માત્રા વ્યક્તિગત પસંદગી, હિંગની ગુણવત્તા અને તબીબી સ્થિતિ પર આધારિત છે. જો કે, કઠોળ અથવા શાકભાજીમાં એક ચપટી હિંગ ઉમેરવાનું પૂરતું છે. હિંગનું વધુ પડતું સેવન કરવાથી પણ આડઅસર થઈ શકે છે.

પ્રશ્ન- તમે તમારા આહારમાં હિંગનો સમાવેશ કેવી રીતે કરી શકો?

જવાબ- હિંગને તમારા આહારમાં ઘણી રીતે સામેલ કરી શકાય છે. તેને નીચેના સૂચકાંકો વડે સમજો-

હિંગને પાણીમાં ભેળવીને પીવો

તમે પાણીમાં હિંગ મિક્સ કરીને સવારે ખાલી પેટ પી શકો છો. એક ગ્લાસ નવશેકા પાણીમાં એક ચપટી હીંગ મિક્સ કરીને પીવાના ઘણા ફાયદા છે. આના કારણે પાચનતંત્ર સ્વસ્થ રહે છે, જેના કારણે અપચો, ગેસ કે પેટમાં દુખાવાની સમસ્યા થતી નથી. આ સિવાય જે લોકોને શિયાળાની શરૂઆતમાં વાયરલ ઇન્ફેક્શન થાય છે તેમના માટે હિંગનું પાણી પીવું ફાયદાકારક છે.

કઠોળ અને શાકભાજીમાં હિંગ મિક્સ કરો

કઠોળ અને શાકભાજીમાં હિંગ ઉમેરવાથી માત્ર સ્વાદમાં વધારો થતો નથી પણ રોગપ્રતિકારક શક્તિ પણ મજબૂત બને છે. આ શિયાળામાં થતા મોસમી રોગો સામે લડવામાં મદદ કરે છે. આ ઉપરાંત અપચો, ખાટા ઓડકાર, પેટનો દુખાવો અને અપચો જેવી સમસ્યાઓ મટે છે.

હિંગ અને આદુનો પાવડર બનાવી લો

આદુ અને હિંગ બંને પેટ માટે ખૂબ જ ફાયદાકારક છે. હિંગ અને આદુની પેસ્ટ બનાવીને પાણીમાં મિક્સ કરીને પીવો. આ પેટની ચરબી ઘટાડે છે અને વજન ઘટાડવામાં મદદ કરે છે.

પ્રશ્ન- વધુ પડતી હિંગ ખાવાથી કેવા પ્રકારની આડઅસર થઈ શકે છે?

જવાબ- કોઈપણ વસ્તુ મર્યાદિત માત્રામાં જ ખાવી જોઈએ કારણ કે વધુ પડતા સેવનથી આડઅસર પણ થાય છે. વધુ માત્રામાં હિંગ ખાવાથી ઘણી સમસ્યાઓ થઈ શકે છે. નીચેના ગ્રાફિક પરથી આને સમજો-

પ્રશ્ન- કોણે હિંગ ન ખાવી જોઈએ?

જવાબ- ડૉ.નવનીત આર્ય કહે છે કે જો હિંગ યોગ્ય માત્રામાં ખાવામાં આવે તો તેનાથી કોઈને કોઈ નુકસાન થતું નથી. જો કે, જે લોકોને અલ્સર અને ગેસ્ટ્રાઇટિસ જેવી પેટની સમસ્યા હોય તેમણે હિંગ ખાવાનું ટાળવું જોઈએ. તેનાથી આ સમસ્યા વધુ વધી શકે છે.

પ્રશ્ન- હિંગની કિંમત કેટલી છે?

જવાબ- હિંગની કિંમત તેમાં ઉમેરવામાં આવેલા સ્ટાર્ચના પ્રકાર પર આધારિત છે. સામાન્ય રીતે 1 કિલો શુદ્ધ હિંગની કિંમત 5 હજારથી 25 હજાર રૂપિયા સુધીની હોય છે. આ દર હિંગની બ્રાન્ડ અને ગુણવત્તાના આધારે વધુ કે ઓછો હોય છે.