નવી દિલ્હી5 કલાક પેહલાલેખક: અનિરુદ્ધ શર્મા
- કૉપી લિંક
ગગનયાન મિશનનું પ્રથમ અન-ક્રુડ મિશન આગામી ત્રણ મહિનામાં લોન્ચ થવા જઈ રહ્યું છે. તેની આખરી તૈયારીઓ ચાલી રહી છે.
ઈન્ડિયન સ્પેસ રિસર્ચ ઓર્ગેનાઈઝેશન (ISRO) એ આગામી 15 વર્ષ માટે સંપૂર્ણ રોડમેપ તૈયાર કર્યો છે. આ માટે તેણે વર્ષ 2040 સુધીના સ્પેસ મિશનનું કેલેન્ડર તૈયાર કર્યું છે. આનાથી ભારતના સ્પેસ મિશન સાથે જોડાયેલી ઘણી માહિતી સામે આવી છે.
આ દિશામાં, ગગનયાન મિશનનું પ્રથમ અન-ક્રુડ મિશન આગામી ત્રણ મહિનામાં લોન્ચ થવા જઈ રહ્યું છે. તેની આખરી તૈયારીઓ ચાલી રહી છે. આ પછી, બે રોબોટિક ગગનયાન જશે, જેમાં માનવીય રોબોટ વ્યોમિત્રને મોકલવામાં આવશે. હ્યુમનોઇડનો અર્થ એવો રોબોટ થાય છે જે આર્ટિફિશિયલ ઇન્ટેલિજન્સની મદદથી માણસ જેવું વર્તન કરી શકે છે.
2025ના અંતમાં અથવા 2026ની શરૂઆતમાં અવકાશયાત્રીઓને મોકલવાની યોજના છે. ગગનયાન મિશન માટે પસંદ કરાયેલા ચાર અવકાશયાત્રીઓમાંથી બે ભારતીય અવકાશયાત્રીઓ ત્રણ દિવસ સુધી પૃથ્વીની પરિક્રમા કરશે.
વડાપ્રધાન નરેન્દ્ર મોદીએ 27 ફેબ્રુઆરીએ વિક્રમ સારાભાઈ સ્પેસ સેન્ટર (VSSC) ખાતે ચાર અવકાશયાત્રીઓને એસ્ટ્રોનોટ વિંગ્સ આપી હતી.
ISRO 2029 સુધીમાં 3 હ્યુમન ફ્લાઈટ મોકલશે ISROએ પાંચ વર્ષમાં ત્રણ વખત બે ભારતીય અવકાશયાત્રીઓને અંતરિક્ષમાં મોકલવાની યોજના બનાવી છે. મિશનની સફળતાના આધારે અવકાશયાત્રીઓની સંખ્યા અને દિવસો વધી શકે છે. પ્રથમ ગગનયાન મિશન પછી 2026-27માં ગગનયાનની બીજી હ્યુમન ફ્લાઈટ અને 2028-29માં ત્રીજી હ્યુમન ફ્લાઈટ દ્વારા અવકાશયાત્રીઓને અંતરિક્ષમાં મોકલવાની યોજના છે.
આવતા વર્ષે 6 સેટેલાઇટ લોન્ચ કરવામાં આવશે ISRO આવતા વર્ષે 6 ઉપગ્રહો લોન્ચ કરશે. જેમાં નૌકાદળ માટે GSAT-7R, આર્મી માટે GSAT-7B, બ્રોડબેન્ડ અને ઇન-ફ્લાઇટ કનેક્ટિવિટી માટે GSAT-N2, સંરક્ષણ માટે GSAT-N3, અર્ધલશ્કરી, રેલવે, મત્સ્યઉદ્યોગ ઉપરાંત ગગનયાન સાથે કનેક્ટિવિટી જાળવવા માટે બે સેટેલાઇટનો સમાવેશ થાય છે. 6 સર્વેલન્સ સેટેલાઇટ પણ લોન્ચ કરવામાં આવશે.
જાન્યુઆરી 2020માં હ્યુમનોઈડ વ્યોમિત્રની પ્રથમ ઝલક સામે આવી હતી. વ્યોમામિત્ર બે સંસ્કૃત શબ્દો વ્યોમા એટલે આકાશ અથવા અવકાશ અને મિત્રાથી બનેલો છે.
ISROનું અવકાશ મિશન કેલેન્ડર
- 2024-25માં ચંદ્રની પરિક્રમા કરીને મનુષ્યોને પાછા લાવવાની યોજના છે.
- ચંદ્રયાન-4 મિશન 2026-27માં લોન્ચ કરવામાં આવશે. ચંદ્રની સપાટી પરથી નમૂનાઓ (કલેક્શન/રીટર્ન) લાવવાની યોજના છે. આ પછી ચંદ્રયાન-5 હશે, જેને લ્યુપેક્સ મિશન કહેવામાં આવશે.
- 2028માં ભારતીય સ્પેસ સ્ટેશનનું મોડ્યુલ-1 સ્પેસમાં મોકલવામાં આવશે. આ દરમિયાન, સ્વદેશી સ્પેસક્રાફ્ટ ડોકિંગ પ્રયોગ (સ્પાડેક્સ)નો ડેમો પણ હશે. આમાં અવકાશમાં ફરતા બે અવકાશયાનને એકસાથે જોડી શકાય છે.
- 2031 હ્યુમનોઇડ મિશન ચંદ્ર પર મોકલવામાં આવશે.
- 2035માં ભારતીય સ્પેસ સ્ટેશન સ્થાપવાની યોજના છે.
- 2037-38માં ચંદ્રની સપાટી પર ભારતીય રોબોટિક હ્યુમનૉઇડ ઉતારવાની યોજના. શુક્રયાનને શુક્રના અભ્યાસ માટે મોકલશે.
- 2040માં ચંદ્રની સપાટી પર પગલા ભરવાની યોજના છે.
શું છે મિશન ગગનયાન? ગગનયાન ભારતનું પ્રથમ માનવ અંતરિક્ષ ઉડાન મિશન છે જેના હેઠળ ચાર અવકાશયાત્રીઓ અંતરિક્ષમાં જશે. આ 3 દિવસનું મિશન હશે, જે અંતર્ગત અવકાશયાત્રીઓની એક ટીમને પૃથ્વીથી 400 કિમી ઉપરની કક્ષામાં મોકલવામાં આવશે. જો ભારત તેના મિશનમાં સફળ થશે તો તે આવું કરનાર ચોથો દેશ બની જશે. આ પહેલા અમેરિકા, ચીન અને રશિયા આવું કરી ચુક્યા છે.
ઈસરો અને અવકાશ સંબંધિત આ સમાચાર પણ વાંચો …
સ્વતંત્રતા દિવસના અવસર પર, ISROએ ગગનયાન મિશનના અવકાશયાત્રીઓની ટ્રેનિંગનો વીડિયો જાહેર કર્યો હતો. વીડિયોમાં જોવા મળ્યું હતું કે અવકાશયાત્રીઓને અવકાશ જેવી સિમ્યુલેટેડ સ્થિતિમાં ટ્રેનિંગ આપવામાં આવી રહી છે. અવકાશયાત્રીઓ પણ સ્પેસ મોડ્યુલની અંદર યોગ કરતા જોવા મળ્યા હતા.
