નવી દિલ્હી11 મિનિટ પેહલા
- કૉપી લિંક
કોરોના વાઇરસ જેવા હ્યુમન મેટાન્યુમોવાઇરસ (HMPV)ના દેશમાં કુલ 13 કેસ થઈ ગયા છે. શુક્રવારે રાજસ્થાનના બરાનમાંથી એક પોઝિટિવ કેસ મળ્યો હતો. અહીં 6 મહિનાની બાળકીને HMPVનો ચેપ લાગ્યો છે.
અગાઉ ગુરુવારે 3 કેસ મળી આવ્યા હતા. જેમાં લખનઉની 60 વર્ષીય મહિલા, ગુજરાતના અમદાવાદમાં 80 વર્ષીય પુરુષ અને હિંમતનગરમાં 7 વર્ષીય બાળકનો સમાવેશ થાય છે. ત્રણેયની સારવાર ચાલી રહી છે.
અગાઉ, મહારાષ્ટ્ર અને ગુજરાતમાં 3-3, કર્ણાટક અને તમિલનાડુમાં 2-2, પશ્ચિમ બંગાળ અને યુપીમાં એક-એક કેસ નોંધાયા હતા.
હવે HMPV કેસ વધવાને કારણે રાજ્યોએ પણ તકેદારી વધારી છે. પંજાબમાં વૃદ્ધો અને બાળકોને માસ્ક પહેરવાની સલાહ આપવામાં આવી છે. અહીં ગુજરાતમાં હોસ્પિટલોમાં આઈસોલેશન વોર્ડ બનાવવામાં આવી રહ્યા છે. હરિયાણામાં પણ આરોગ્ય વિભાગને HMPV કેસોની દેખરેખ રાખવાનો આદેશ આપવામાં આવ્યો છે.
નાના બાળકોને સૌથી વધુ અસર જ્યારે HMPVથી ચેપ લાગે છે, ત્યારે દર્દીઓ શરદી અને કોવિડ-19 જેવા લક્ષણો દર્શાવે છે. તેની સૌથી વધુ અસર નાના બાળકો પર જોવા મળી રહી છે. તેમાંથી 2 વર્ષથી ઓછી ઉંમરના બાળકો સૌથી વધુ અસરગ્રસ્ત છે. કેન્દ્રએ રાજ્યોને ‘ઈન્ફલ્યુએન્ઝા જેવી બીમારી’ અને ‘ગંભીર તીવ્ર શ્વસન સમસ્યાઓ’ જેવી શ્વસન બિમારીઓ પર દેખરેખ વધારવા અને HMPV વિશે જાગૃતિ ફેલાવવા સલાહ આપી છે.
સ્વાસ્થ્ય મંત્રી નડ્ડાએ કહ્યું- HMPV નવો વાઇરસ નથી
નિષ્ણાતોએ કહ્યું છે કે, HMPV નવો વાઇરસ નથી. તેની પ્રથમ ઓળખ 2001માં થઈ હતી. આ પછી તે વિશ્વમાં ફેલાઈ ગયો. તે શ્વાસ અને હવા દ્વારા ફેલાય છે. તે તમામ વય જૂથોના લોકોને અસર કરે છે. WHO પરિસ્થિતિ પર નજર રાખી રહ્યું છે અને ટૂંક સમયમાં અમારી સાથે રિપોર્ટ શેર કરશે.
કેન્દ્ર સરકારે કહ્યું- HMPV ચેપ શિયાળામાં સામાન્ય ચીનમાં HMPVના વધતા જતા કેસ વચ્ચે ઈમરજન્સી જેવી સ્થિતિની ચર્ચા થઈ હતી. જોકે, ભારત સરકારે 4 જાન્યુઆરીએ જોઈન્ટ મોનિટરિંગ ગ્રુપની બેઠક યોજી હતી. આ પછી સરકારે કહ્યું હતું કે, શિયાળાની ઋતુમાં ફ્લૂ જેવી સ્થિતિ અસામાન્ય નથી. અમે ચીનના મુદ્દાઓ પર પણ નજર રાખી રહ્યા છીએ અને સરકાર તેમની સાથે કામ કરવા માટે તૈયાર છે-
દેશ શ્વસન સંબંધી રોગોના કેસોમાં કોઈપણ વધારાનો સામનો કરવા માટે સંપૂર્ણ રીતે તૈયાર છે. RSV અને HMPV ચીનમાં ફ્લૂના વધતા કેસોનું કારણ છે. આ સિઝનમાં આ સામાન્ય ઈન્ફલ્યુએન્ઝા વાઇરસ છે. સરકાર સ્થિતિ પર ચાંપતી નજર રાખી રહી છે. તેમજ WHOને ચીનની સ્થિતિ વિશે સમયાંતરે અપડેટ આપવા માટે કહેવામાં આવ્યું છે.
સરકારે કહ્યું- ફ્લૂ જેવા રોગોને રોકવા માટે સિસ્ટમ અસ્તિત્વમાં છે સરકારે જણાવ્યું હતું કે, ભારતમાં ઈન્ફલ્યુએન્ઝા જેવી બીમારી (ILI) અને ઈન્ફલ્યુએન્ઝા માટે ગંભીર તીવ્ર શ્વાસોચ્છવાસની બીમારી (SARI) માટે ICMR અને IDSP દ્વારા મજબૂત સર્વેલન્સ સિસ્ટમ છે. બંને એજન્સીઓના ડેટા દર્શાવે છે કે ILI અને SARI કેસોમાં કોઈ અસામાન્ય વધારો થયો નથી.
જો કે, એવું પણ કહેવામાં આવ્યું હતું કે સાવચેતીના ભાગ રૂપે ICMR HMPV પરીક્ષણ કરતી લેબની સંખ્યામાં વધારો કરશે. આખા વર્ષ દરમિયાન HMPV કેસ પર પણ નજર રાખશે.
વાઇરસને લઈને રાજ્યોમાં સ્થિતિ અને તૈયારીઓ…
1. ઉત્તર પ્રદેશ
સ્થિતિ: 60 વર્ષની મહિલા પોઝિટિવ, લખનઉમાં સારવાર હેઠળ તૈયારીઃ CM યોગીએ બે દિવસ પહેલા HMPV વાઇરસને લઈને બેઠક પણ કરી હતી. તેમણે કહ્યું કે, HMPV હોય કે મોસમી રોગો, આરોગ્ય વિભાગે તેમને રોકવા માટે સતર્ક રહેવું જોઈએ.
2. છત્તીસગઢ
સ્થિતિ: રાજ્યમાં અત્યારે કોઈ કેસ નથી તૈયારી: માસ્ક પહેરવું ફરજિયાત બન્યું. HMPV વાઇરસનું પરીક્ષણ રાયપુર AIIMSમાં થઈ શકે છે. જેમાં RTPCR ટેસ્ટ, એન્ટિજેન ટેસ્ટ, સેરોલોજી ટેસ્ટ કરવામાં આવી રહ્યા છે.
નિષ્ણાતો પાસેથી HMPV વાઇરસ વિશે જાણો…
AIIMSના ભૂતપૂર્વ ડિરેક્ટરે કહ્યું- HMPVની સારવાર એન્ટિબાયોટિક્સથી કરી શકાતી નથી AIIMSના ભૂતપૂર્વ ડિરેક્ટર ડૉ. રણદીપ ગુલેરિયાએ કહ્યું કે, HMPV એ નવો વાઇરસ નથી. વાઇરસ સામાન્ય રીતે તેના પોતાના પર ઉકેલે છે. એન્ટિબાયોટિક્સથી તેની સારવાર કરી શકાતી નથી. તેમણે લોકોને વધુમાં વધુ પાણી પીવા અને પૌષ્ટિક ખોરાક ખાવાની સલાહ આપી હતી. તેમજ ભીડભાડવાળી જગ્યાએ જવાનું ટાળવા જણાવ્યું હતું.
કોવિડ આરએક્સ એક્સચેન્જના સ્થાપકએ કહ્યું- HMPV એક સામાન્ય ચેપ જેવું છે અમેરિકાના ટેક્સાસ રાજ્યના ડલ્લાસમાં CovidRxExchangeના સ્થાપક અને ચીફ એક્ઝિક્યુટિવ ડૉ. શશાંક હેડાએ ભાસ્કરને જણાવ્યું કે, મીડિયા આ વાઇરસ વિશે અતિશયોક્તિભરી ચિંતા દર્શાવી રહ્યું છે. જ્યારે આંકડા દર્શાવે છે કે હોસ્પિટલોમાં લોકોમાં અચાનક વધારો થવાનું કારણ માત્ર HMPV નથી, પરંતુ અન્ય ઘણા વાયરલ ચેપ છે.
HMPV જેવા વાઇરસ સામાન્ય રીતે આ સિઝનમાં અસ્થાયી રૂપે ફેલાય છે. થોડા સમય પછી તેમના કેસ સ્વાભાવિક રીતે ઘટે છે. તેથી, વધુ લોકોને હોસ્પિટલમાં દાખલ કરવાનો અર્થ એ ન લેવો જોઈએ કે આરોગ્ય સેવાઓ નિષ્ફળ ગઈ છે.
સવાલો અને જવાબોમાં HMPV વાઇરસથી બચવાની રીતો સમજો…
સવાલ: HMPV વાઇરસ શું છે? જવાબ: HMPV એ RNA વાઇરસ છે, જે સામાન્ય રીતે શરદી જેવા લક્ષણોનું કારણ બને છે. આનાથી ગળામાં ઉધરસ અથવા ઘરઘરાટ થઈ શકે છે. વહેતું નાક અથવા ગળું હોઈ શકે છે. ઠંડા હવામાનમાં તેનું જોખમ વધારે છે.
સવાલ: HMPV વાઇરસ કેવી રીતે ફેલાય છે? જવાબ: HMPV વાઇરસ ખાંસી અને છીંક દ્વારા ફેલાય છે. આ વાઇરસ ચેપગ્રસ્ત વ્યક્તિના સંપર્ક દ્વારા ફેલાય છે. તે ચેપગ્રસ્ત વ્યક્તિ સાથે હાથ મિલાવવાથી અથવા વાઇરસથી સંક્રમિત કોઈપણ વસ્તુને સ્પર્શ કરવાથી પણ ફેલાય છે. ચેપ લાગ્યાના 3થી 5 દિવસમાં તેના લક્ષણો દેખાવા લાગે છે.
સવાલ: HMPV રોગના લક્ષણો શું છે? જવાબ: તેના સૌથી સામાન્ય લક્ષણો ઉધરસ અને તાવ છે. શરૂઆતમાં તેના લક્ષણો સામાન્ય વાયરલ જેવા જ દેખાય છે, પરંતુ જો વાઇરસની અસર ગંભીર હોય તો ન્યુમોનિયા અને બ્રોન્કાઇટિસનો ખતરો રહે છે. તેના લક્ષણો શું છે, ગ્રાફિકમાં જુઓ:
સવાલ: શું HMPV કોરોના વાઇરસ જેવું છે? જવાબ: HMPV વાઇરસ (Paramyxoviridae Family) અને કોરોના વાઇરસ (Coronaviridae Family), બંને અલગ-અલગ પરિવારનો ભાગ છે. આ હોવા છતાં તેમનામાં ઘણી વસ્તુઓ સમાન છે.
શ્વસન સંબંધી બીમારી: બંને વાઇરસ મુખ્યત્વે શ્વસનતંત્રને અસર કરે છે.
ટ્રાન્સમિશન: બંને વાઇરસ શ્વાસમાં લેવાથી અને દૂષિત સપાટીના સંપર્ક દ્વારા ફેલાય છે.
લક્ષણો: બંને વાઇરસના લક્ષણો સમાન છે. તેમાં તાવ, ઉધરસ, ગળામાં દુખાવો, ઘરઘરાટી અને શ્વાસ લેવામાં તકલીફનો સમાવેશ થાય છે.
સંવેદનશીલ જૂથ: બાળકો, વૃદ્ધો અને નબળી રોગપ્રતિકારક શક્તિ ધરાવતા લોકો બંને વાઇરસથી સૌથી વધુ જોખમમાં છે.
નિવારણ: હાથ સાફ રાખવા, માસ્ક પહેરવું અને સામાજિક અંતર એ બંને વાઇરસથી બચવા માટેના મહત્વપૂર્ણ પગલાં છે.
સવાલ: શું આ વાઇરસ કોરોનાની જેમ આખી દુનિયામાં ફેલાઈ શકે છે? જવાબઃ આ કોઈ નવો વાઇરસ નથી. ગયા વર્ષે પણ ચીનમાં તેના ફેલાવાના સમાચાર આવ્યા હતા. વર્ષ 2023માં નેધરલેન્ડ, બ્રિટન, ફિનલેન્ડ, ઓસ્ટ્રેલિયા, કેનેડા અને અમેરિકા જેવા દેશોમાં પણ આ વાઇરસ જોવા મળ્યો હતો. નેશનલ લાઇબ્રેરી ઓફ મેડિસિન અનુસાર, તે 2001માં નેધરલેન્ડ્સમાં પ્રથમવાર મળી આવ્યું હતું. જો કે, તે ઓછામાં ઓછા 50 વર્ષ જૂનો વાઇરસ માનવામાં આવે છે.
આ વાઇરસનો એવો કોઈ પ્રકાર હજુ સુધી જોવા મળ્યો નથી, જે કોરોનાની જેમ વિસ્ફોટક રીતે ફેલાય છે.
સવાલ: શું આ રોગની કોઈ સારવાર કે રસી છે? જવાબ: HMPV વાઇરસ માટે હજુ સુધી કોઈ એન્ટિવાયરલ દવા બનાવવામાં આવી નથી. જો કે, મોટાભાગના લોકો પર તેની ખૂબ જ સામાન્ય અસર છે. તેથી, તેના લક્ષણો ફક્ત ઘરે રહીને જ નિયંત્રિત કરી શકાય છે. જે લોકોમાં ગંભીર લક્ષણો જોવા મળે છે તેમને ઓક્સિજન થેરાપી, IV ટીપાં અને કોર્ટીકોસ્ટેરોઈડ્સ (સ્ટીરોઈડ્સનું એક સ્વરૂપ) આપવામાં આવી શકે છે.
આ વાઇરસનો સામનો કરવા માટે હજુ સુધી કોઈ રસી વિકસાવવામાં આવી નથી. હકીકતમાં, HMPV વાઇરસને કારણે એવી સ્થિતિ હજુ ઉભી થઈ નથી કે તેના માટે કોઈ રસી બનાવવાની જરૂર હોય.
સવાલ: શું WHOએ HMPV અંગે કોઈ અપડેટ જારી કર્યું છે? જવાબ: ના, વર્લ્ડ હેલ્થ ઓર્ગેનાઈઝેશને ચીનમાં ફેલાતા HMPV વાઇરસ અંગે હજુ સુધી કોઈ અપડેટ જારી કર્યું નથી. જો કે, ચીનના પડોશી દેશોએ WHO પાસે આ અંગે યોગ્ય અપડેટ જારી કરવાની માગ કરી છે.
સવાલ: ભારતના આરોગ્ય અધિકારીઓએ HMPV વિશે શું કહ્યું છે? જવાબ: દેશના આરોગ્ય સેવાઓના મહાનિર્દેશક ડૉ. અતુલ ગોયલે કહ્યું છે કે, ભારતમાં આ અંગે કોઈ ગંભીર પરિસ્થિતિની શક્યતા નથી. અહીં મેટાન્યુમોવાઇરસ એ સામાન્ય શ્વસન વાઇરસ છે. જેના કારણે શરદી અને ફ્લૂ જેવા લક્ષણો જોવા મળે છે.
જો કે, વૃદ્ધોમાં અને એક વર્ષથી ઓછી ઉંમરના બાળકોમાં તેના લક્ષણો થોડા ગંભીર હોઈ શકે છે. આ હોવા છતાં, તે ગંભીર રોગ નથી. અમારી હોસ્પિટલો પરિસ્થિતિનો સામનો કરવા માટે સંપૂર્ણ રીતે તૈયાર છે.
