નસકોરાં બોલવા એ હૃદયરોગનો સંકેત છે?: દુનિયામાં 40% પુરુષો અને 24% સ્ત્રીઓ નસકોરાં બોલાવે છે, જાણો તેની પાછળનું વિજ્ઞાન અને આ ટેવ ક્યારે બની શકે છે જીવલેણ

તમે તમારી આસપાસ એવા લોકોને જોયા હશે જે સૂતી વખતે નસકોરાં બોલાવે છે. નસકોરાં બોલવા એ એકદમ સામાન્ય વાત છે. કેટલાક લોકોને સૂતી વખતે નસકોરાં બોલવાની આદત હોય છે.

અમેરિકન એકેડેમી ઓફ સ્લીપ મેડિસિન (AASM) અનુસાર, વિશ્વભરમાં લગભગ 24% પુખ્ત સ્ત્રીઓ અને 40% પુખ્ત પુરુષો નસકોરાં બોલાવે છે. એવું નથી કે નસકોરાં ફક્ત પુખ્ત વયના લોકોની સમસ્યા છે. બાળકોને પણ નસકોરાં બોલાવવાની સમસ્યા હોય છે.

સામાન્ય રીતે એવી માન્યતા છે કે જો કોઈ વ્યક્તિ સૂતી વખતે નસકોરાં બોલાવે છે તો તેને સારી ઊંઘ આવે છે. જ્યારે આ બિલકુલ એવું નથી. નસકોરાં બોલવા એ કોઈ ગંભીર બીમારીની નિશાની હોઈ શકે છે. તેથી, સમયસર તેને ઓળખવું જરૂરી છે.

તો,આજે કામના સમાચારમાં, આપણે લોકો શા માટે નસકોરાં બોલાવે છે તે વિશે વાત કરીશું? તમે એ પણ જાણશો કે-

નિષ્ણાત: ડૉ. અનિમેષ આર્ય, ડિરેક્ટર, ઇન્ટરવેન્શનલ પલ્મોનોલોજી અને સ્લીપ મેડિસિન, શ્રી બાલાજી એક્શન મેડિકલ ઇન્સ્ટિટ્યૂટ, દિલ્હી

પ્રશ્ન- લોકો નસકોરાં કેમ બોલાવે છે? જવાબ- ઊંઘ દરમિયાન આપણા સ્નાયુઓ આરામ કરે છે. આ સમય દરમિયાન, ઘણી વખત નાકની પાછળના ભાગ (નાસોફેરિન્ક્સ) અને મોંની પાછળના ભાગ (ઓરોફેરિન્ક્સ) ના સ્નાયુઓ સંકોચાય છે.

આના કારણે શ્વાસ લેવા માટે પૂરતી જગ્યા રહેતી નથી. આના કારણે, શ્વાસ લેતી વખતે નરમ પેશીઓ અને સ્નાયુઓ અવાજ સાથે કંપવા લાગે છે, જેના કારણે નસકોરાંનો અવાજ આવે છે. સરળ શબ્દોમાં કહીએ તો, આ કોઈ રોગ નથી. આ ફક્ત એક અવાજ છે જે ઊંઘ દરમિયાન શ્વસન માર્ગમાં અવરોધને કારણે થાય છે.

નીચે આપેલા ગ્રાફિક પરથી સમજો કે દુનિયામાં આનાથી કેટલા લોકો પ્રભાવિત છે.

પ્રશ્ન- કયા લોકોને નસકોરાં બોલવાની સમસ્યા વધુ હોય છે? જવાબ- નસકોરાંની સમસ્યા કોઈપણ ઉંમરના વ્યક્તિને થઈ શકે છે, પરંતુ કેટલાક લોકોને વધુ જોખમ હોય છે. જેમ કે-

પ્રશ્ન- શું નસકોરાં બોલવા એ કોઈ રોગની નિશાની છે? જવાબ: ઊંઘતી વખતે વધુ પડતા નસકોરાં બોલવાનો અર્થ એ છે કે, શરીરને પૂરતો ઓક્સિજન મળતો નથી. ઉપરાંત, શરીરની નર્વસ સિસ્ટમમાં ખલેલને કારણે નસકોરાં બોલી શકે છે. જે લોકો નસકોરાં બોલાવે છે તેમને સ્લીપ એપ્નિયા પણ થઈ શકે છે. આ સમય દરમિયાન સ્નાયુઓ એટલા હળવા થઈ જાય છે કે તેઓ શ્વાસનળીમાં અવરોધ પેદા કરે છે. આ ઉપરાંત, નસકોરાં પણ હૃદયરોગનું સૂચક હોઈ શકે છે.

નીચે આપેલા ગ્રાફિક પરથી સમજો કે નસકોરાં બોલવા કયા અન્ય રોગોનું લક્ષણ હોઈ શકે છે.

પ્રશ્ન: નસકોરાં બોલવાની સાથે શ્વાસ અવરોધાઈ જવા કેટલું જોખમી છે? જવાબ- જો કોઈ વ્યક્તિ નસકોરાં બોલતી વખતે અચાનક ઊંઘમાંથી જાગી જાય અથવા અચાનક ચોંકી જાય, તો આ સ્લીપ અપ્નિયાનો સંકેત હોઈ શકે છે. આમાં, શરીરમાં ઓક્સિજનનો પુરવઠો ઓછો થવા લાગે છે. આનાથી હાર્ટ એટેક, સ્ટ્રોક અને હાઈ બ્લડ પ્રેશર જેવા ગંભીર રોગોનું જોખમ વધે છે.

પ્રશ્ન- શું નસકોરાની સમસ્યાથી છુટકારો મળી શકે છે? જવાબ: જો કોઈ વ્યક્તિ સૂતી વખતે નસકોરાં બોલાવે છે, તો તે ફક્ત તેના સ્વાસ્થ્યને જ નુકસાન પહોંચાડે છે તેવું નથી, પરંતુ નજીકમાં સૂતી વ્યક્તિની ઊંઘ પણ બગાડે છે. તેથી આ સમસ્યાથી છુટકારો મેળવવો ખૂબ જ જરૂરી છે. પલ્મોનોલોજિસ્ટ ડૉ. અનિમેષ આર્યએ નસકોરાં બોલવાથી છુટકારો મેળવવાના કેટલાક ઉપાયો સૂચવ્યા છે. તેને નીચેના ગ્રાફિકમાં જુઓ-

પ્રશ્ન- નસકોરા અને સ્લીપ એપ્નિયા વચ્ચે શું તફાવત છે? જવાબ- જો કોઈ વ્યક્તિ નસકોરાં બોલાવી રહી હોય અને તેને શ્વાસ લેવામાં કોઈ તકલીફ ન પડી રહી હોય તો આ એક સામાન્ય સ્થિતિ છે. આ સ્લીપ એપ્નિયા નથી. જોકે, જો નસકોરાં સાથે કેટલાક સંકેતો જોવા મળે, તો તે સ્લીપ એપ્નિયા હોઈ શકે છે. જેમ કે-

પ્રશ્ન- શું કોઈ વ્યક્તિ સ્લીપ એપ્નિયાને કારણે મૃત્યુ પામી શકે છે? જવાબ: ડૉ.અનિમેષ આર્ય સમજાવે છે કે, સૂતી વખતે શ્વાસ બંધ થવાને કારણે શરીરમાં ઓક્સિજનનો અભાવ ઊભો થઈ શકે છે. આનાથી હૃદય, મગજ અને અન્ય અવયવો પર ગંભીર અસર પડી શકે છે. ઊંઘ દરમિયાન શરીરમાં ઓક્સિજનનું સ્તર ઓછું થવાથી હૃદય પર દબાણ આવે છે.

આવી સ્થિતિમાં, સ્લીપ એપ્નિયાના દર્દીઓમાં હાર્ટ એટેક અને બ્રેઈન સ્ટ્રોકનું જોખમ અનેક ગણું વધી જાય છે. જો સમયસર તેની સારવાર ન કરવામાં આવે તો તે જીવલેણ પણ બની શકે છે.

પ્રશ્ન: જો સૂતી વખતે નસકોરાં બોલવાની સાથે શ્વાસ બંધ થઈ જાય, તો શું ડૉક્ટરનો સંપર્ક કરવો જોઈએ? જવાબ- જો કોઈ વ્યક્તિને નસકોરાંને કારણે ઊંઘમાં ખલેલ પહોંચી રહી હોય તો તેણે તાત્કાલિક ડૉક્ટરનો સંપર્ક કરવો જોઈએ. આ માટે ડૉક્ટર ઊંઘનો ટેસ્ટ કરે છે. આમાં, જ્યારે વ્યક્તિ રાત્રે સૂતી હોય ત્યારે એક મશીન લગાવવામાં આવે છે અને તે વ્યક્તિની ઊંઘ કેટલી વાર ખલેલ પહોંચાડી રહી છે તેનું નિરીક્ષણ કરવામાં આવે છે. તેના શરીરમાં ઓક્સિજનનો પુરવઠો ક્યારે ઓછો થયો? કાર્બન ડાયોક્સાઇડનું સ્તર ક્યારે વધ્યું? આ પરીક્ષણના પરિણામ અનુસાર સારવાર કરવામાં આવે છે.