હોસ્પિટલોમાં થાય છે મૃતદેહોની સારવાર: UPની હોસ્પિટલોમાં બિહારના દર્દીઓ વેચાય છે, ડોક્ટરે કહ્યું- ‘સિરિયસ પેશન્ટ આપો, 30 હજાર રૂપિયા લઈ જાવ’

કેસ: 1

‘હું, લક્ષ્મી દેવી (વિકાસ ચૌહાણની પત્ની) દેવરિયા જિલ્લાના ભારૌલીની રહેવાસી છું. 17 જાન્યુઆરીના રોજ સવારે 1 વાગ્યે, મારી ભાભી લીલાવતી દેવીના બાળકની તબિયત બગડી. તેને 108 એમ્બ્યુલન્સ દ્વારા ગોરખપુરની બીઆરડી મેડિકલ કોલેજમાં દાખલ કરવા માટે લાવવામાં આવી હતી. ત્યાંના ડોક્ટરોએ કહ્યું કે વેન્ટિલેટર અત્યારે ખાલી નથી. તમારે બે દિવસ રાહ જોવી પડશે.

‘આના પર 108 એમ્બ્યુલન્સના ડ્રાઇવરે બાળકને અર્પિત હોસ્પિટલમાં દાખલ કરવાનું કહ્યું.’ જો તમે રાહ જોશો, તો બાળક મરી જશે. તેના શબ્દોથી અમને ખાતરી થઈ ગઈ. એમ્બ્યુલન્સ ડ્રાઈવર અમને અર્પિત હોસ્પિટલ લઈ જવા લાગ્યો. તેણે અમને થોડે દૂર એક નિર્જન જગ્યાએ બીજી ખાનગી એમ્બ્યુલન્સમાં ખસેડ્યા. ત્યારબાદ બાળકને અર્પિત હોસ્પિટલમાં દાખલ કરવામાં આવ્યું. ત્યાંના માલિકે એમ્બ્યુલન્સ ડ્રાઇવરને 500 રૂપિયાની નોટો આપી.

ડ્રાઈવરે અમારી પાસેથી ભાડું પણ લીધું ન હતું. મારા બાળકને 5 દિવસથી દાખલ કરવામાં આવ્યો છે. 60 હજાર રૂપિયા લીધા. પૈસાના અભાવે, અમે અર્પિત હોસ્પિટલને બાળકને સરકારી હોસ્પિટલમાં ખસેડવા કહ્યું. જેના પર તેમણે કહ્યું કે પૈસા લાવો નહીંતર હું બાળકને કોઈ રેન્ડમ ઇન્જેક્શન આપીને મારી નાખીશ. અર્પિત હોસ્પિટલમાં મારા બાળકનો જીવ જોખમમાં છે.

22 જાન્યુઆરીના રોજ દેવરિયાની લક્ષ્મી દેવીએ ગોરખપુરની ગુલરિહા પોલીસમાં આ ફરિયાદ કરી હતી. તેનું બાળક મરી ગયું છે. પોલીસ તપાસ કરી રહી છે.

દર્દીઓની ખરીદી અને વેચાણના કેસમાં અર્પિત હોસ્પિટલના ડિરેક્ટર પ્રવીણ સિંહને જેલમાં મોકલવામાં આવ્યા છે. (ફાઇલ ફોટો)

કેસ: 2

9 દિવસના વ્રત પછી તબિયત ખરાબ થવા પર બગહાના મટિયરિયા ગામના રહેવાસી મિન્ટૂએ માતાને હરનાટાડમાં એક પ્રાઇવેટ હોસ્પિટલમાં એડમિટ કરાવ્યા. એક દિવસની સારવાર બાદ, ડોક્ટરોએ તેમને ગોરખપુર રેફર કર્યા. હોસ્પિટલે પોતે જ એમ્બ્યુલન્સ બોલાવી અને તેમને ગોરખપુરના બશરતપુર સ્થિત શ્રી વેદના મલ્ટી સ્પેશિયાલિટી હોસ્પિટલમાં મોકલી દીધા.

મિન્ટુનો આરોપ છે કે તેની માતાનું અવસાન થયું હતું, છતાં તેમને વેન્ટિલેટર પર રાખવામાં આવ્યા હતા. હોસ્પિટલમાં સારવાર દરમિયાન મિન્ટુને શંકા ગઈ કે કંઈક ખોટું થઈ રહ્યું છે. તેણે પોતાની ઓળખાણના એક ડોક્ટરને પરિજન જણાવીને માતા સુધી મોકલ્યો. તેણે જણાવ્યું કે મારી માતાનું મૃત્યું થઈ ગયું છે.

મિન્ટુએ જણાવ્યું કે, સારવાર દરમિયાન દોઢ લાખ રૂપિયાની દવાઓ મંગાવવામાં આવી. મોતના કારણે માતાનું શરીર ફૂલી ગયું હતું અને દુર્ગંધ આવી રહી હતી. તે પછી પણ ડોક્ટર સારવાર માટે રૂપિયાની ડિમાન્ડ કરી રહ્યા હતા. પોલીસે બોલાવ્યા તો હોસ્પિટલે માતાને મૃત ઘોષિત કરી હતી.

કેસ: 3

બિહારમાં વાલ્મીકિ ટાઇગર રિઝર્વને અડીને આવેલા ઘોટવા ગામની સુનિતા એક માર્ગ અકસ્માતમાં ગંભીર રીતે ઘાયલ થઈ હતી. તે સારી સારવાર માટે ગોરખપુર ગઈ હતી, પરંતુ ત્યાં દલાલોના નેટવર્કમાં ફસાઈ ગઈ. સારવાર દરમિયાન જ્યારે ડોકટરોને ખબર પડી કે તે એક સામાજિક કાર્યકર છે, ત્યારે તેને તેમનો એજન્ટ બનાવવાની કોશિશ કરવામાં આવી.

સુનિતાએ જણાવ્યું કે એક નહીં તે જ્યાં-જ્યાં પણ સારવાર માટે ગઈ, હોસ્પિટલ તેમને કમીશન પર દર્દીઓ લાવવાની ઓફર કરતી રહી. કહેવામાં આવ્યું કે બિહારથી છે, ત્યાં દર્દીઓ વધારે છે, એક દર્દી પર 10 હજાર કમાવવાની ઓફર આપી​​​​​.

લક્ષ્મી દેવી, મિન્ટુ અને સુનિતાના કેસ સામે આવ્યા પછી, અમે તપાસ શરૂ કરી…

અમારી તપાસ બિહારના બગાહાથી શરૂ થઈ, કારણ કે તે યુપી સરહદને અડીને આવેલું છે. અહીંથી દર્દીઓને ગોરખપુર લઈ જવામાં આવે છે, તેથી અમે ગોરખપુર પહોંચ્યા. આખી તપાસ વ્યવસ્થિત રીતે વાંચો…

પહેલો પોઇન્ટ: બિહારના બગહાનું સરકારી પ્રાથમિક સ્વાસ્થ્ય કેન્દ્ર, મધુબની

અહીં અમે મધુબનીના પ્રાથમિક આરોગ્ય કેન્દ્રના સિનિયર ઓપરેટર ચંદ્રભાનુને મળ્યા. હવે ચંદ્રભાનુ અને રિપોર્ટર વચ્ચે થયેલો સોદો વાંચો…

રિપોર્ટર: તમે દર્દીઓને કઈ ખાનગી હોસ્પિટલમાં મોકલો છો? પડરૌનામાં અમારી એક હોસ્પિટલ છે.

ચંદ્રભાનુ – અમે એક મહિનામાં અહીંથી 30થી વધુ દર્દીઓને બિહારની બહાર મોકલીએ છીએ.

રિપોર્ટર: હોસ્પિટલ દર્દી માટે કેટલો ચાર્જ લે છે?

ચંદ્રભાનુ: અમને દરેક દર્દી પર 30% મળે છે અને દવાઓ પર 20% વધારાની રકમ આપીએ છીએ.

રિપોર્ટર: દવા બધે ઉપલબ્ધ નથી?

ચંદ્રભાનુ – એવું થોડી છે, એક હોસ્પિટલ નથી, ઘણાં ઓપ્શન છે. જે લોકો પૈસા ચૂકવતા નથી તેમને આપણે દર્દીઓ કેમ આપવા જોઈએ?

રિપોર્ટર: તમે દર્દીને અમારી પાસે મોકલો, હિસાબ ચૂકવાઈ જશે.

ચંદ્રભાનુ – આપણે ડૉક્ટર સાહેબ સાથે વાત કરીશું, આ પછી વ્યવસ્થા થઈ જશે.

બીજો પોઈન્ટ: ગોરખપુરની સુપર સ્પેશિયાલિટી હોસ્પિટલ

બગાહાથી અમને ગોરખપુરના ખઝાંચી ચોક ખાતે આવેલી હેરિટેજ મલ્ટી સુપર સ્પેશિયાલિટી હોસ્પિટલની લીડ મળી. જ્યારે અમે હોસ્પિટલ ઓપરેટર તરીકે હોસ્પિટલ પહોંચ્યા, ત્યારે અમે ડિરેક્ટર ડૉ. અભય નંદન સિંહને મળ્યા.

રિપોર્ટર – બિહારમાં મારી એક હોસ્પિટલ છે. દર્દીઓને રેફર કરવાની તમારી સિસ્ટમ શું છે?

ડોક્ટર: તમારા દર્દીઓ અત્યાર સુધી ક્યાં ગયા હતા, સિસ્ટમ શું હતી?

રિપોર્ટર – પડરૌનામાં દર્દીઓને આપવામાં આવતા હતા, પરંતુ અમને રૂપિયા ઓછા મળે છે.

ડોક્ટર: અહીં બધી સુવિધાઓ સાથે 50 બેડવાળી હોસ્પિટલ છે, અમે એમ્બ્યુલન્સ અને આઈપી સિસ્ટમ ચલાવીએ છીએ.

રિપોર્ટર: બે સિસ્ટમ વચ્ચે શું તફાવત છે?

ડૉક્ટર – દર્દીઓના IPD, મેડિસિન અને લેબનું બિલ બને છે. IPDમાં બહારથી આવતા ડોક્ટરની ફી કાપીને અમે કુલ બિલના 40 ટકા તમને આપીશું. દવામાં 20 અને લેબના બિલ પર 30 ટકા કમીશન આપીશું. પેશન્ટના ડિસ્ચાર્જ થતા જ તમને રૂપિયા UPI થી મળી જશે.

રિપોર્ટર – એમ્બ્યુલન્સ સિસ્ટમ શું છે?

ડૉક્ટર- જો તમારો સિરિયસ દર્દી આવશે તો અમે તરત જ તમને UPI કરીશું. નવજાત બાળક માટે 25 હજાર રૂપિયા અને પુખ્ત વયના માટે 30 હજાર રૂપિયા આપવામાં આવશે.

રિપોર્ટર: જો દર્દી દાખલ થયા પછી મૃત્યુ પામે તો શું થશે?

ડોક્ટર- અમે તમને રૂપિયા આપી દઇશું. અમે કોની પાસેથી કેટલા લઈએ છીએ તે અમારો વિષય છે. પેશન્ટ 20 દિવસ દાખલ રહે, એ અમારું રિસ્ક હશે

રિપોર્ટર: અમારી પાસે એમ્બ્યુલેન્સવાળા સિરિયસ કેસ વધારે છે, આ જ સિસ્ટમ રાખો?

ડૉક્ટર- આ તમારા અને અમારા બંને માટે ફાયદાકારક છે. જો દર્દી દાખલ થયાના એક કલાકમાં પણ મૃત્યુ પામે છે, તો તમને સંપૂર્ણ રકમ મળશે. અમે તમારા એમ્બ્યુલન્સ ડ્રાઇવર અને સ્ટાફને પણ પૈસા આપીશું.

રિપોર્ટર: સિરિયસ દર્દીનું બિલ કેટલું છે?

ડોક્ટર- દર્દી કેટલા દિવસ રહેશે તે તેની સ્થિતિ પર નક્કી કરવામાં આવશે. અત્યાર સુધી તમે લોકો દર્દીઓને ખોટી જગ્યાએ મોકલીને નુકસાન કરતા હતા, અહીં તમે એમ્બ્યુલન્સ સિસ્ટમમાં સારા પૈસા કમાઈ શકશો. કારણ કે અહીં દર્દી પૈસા ચૂકવ્યા પછી જ જશે.

રિપોર્ટર: દર્દીને મોકલતા પહેલા ફોન કરવો પડે?

ડોક્ટર- તમે દર્દી સાથે વાત કરવા માટે મેસેજ કરો અને વીડિયો કોલ કરો. આપણે સ્થિતિ જાણીશું અને પછી સારવારની વ્યવસ્થા કરીશું.

રિપોર્ટર: કયા દર્દીને કેટલી દવા આપવામાં આવશે તે કેવી રીતે ખબર પડશે?

ડૉક્ટર – 9 વર્ષ માટે 25 હજાર રૂપિયા અને તેનાથી વધુ 30 હજાર રૂપિયા આપશે. બાળકો માટે તપાસ અને દવાઓ ઓછી હોય છે, તેથી અમે વધારે આપી રહ્યા નથી.

રિપોર્ટર: કૃપા કરીને ભાવ થોડા વધારો, જેથી આપણે પણ થોડા પૈસા કમાઈ શકીએ.

ડોક્ટર: તમે મને તમારા કેસ આપો, જો વધુ કેસ હશે તો હું તમને 35 હજાર આપીશ.

રિપોર્ટર સાથેના સોદા પછી, ડૉ. અભય નંદન સિંહ વીડિયો કોલ પર દર્દીને જોવાના બહાને અમારી તપાસ કરવા માંગતા હતા. તેમણે દર્દીને વીડિયો કોલ પર જોવાની અને તેના માતાપિતા સાથે વાત કરાવવાની વાત કરી હતી

ડૉક્ટરે શું કહ્યું તેની ચકાસણી કરવા માટે અમે એક ગંભીર દર્દીનું આખું વાતાવરણ બનાવ્યું. અમારા અંડર કવર પત્રકારો દર્દીઓ અને પરિવારના સભ્યો બન્યા. ડૉક્ટરનો વિશ્વાસ જીતવા માટે અમે એક ઓપરેશન થિયેટર ભાડે લીધું. તેમણે ડૉક્ટરને વીડિયો કોલ કર્યો અને જ્યારે તેમને ખાતરી થઈ ગઈ, ત્યારે તેમણે દર્દીના પહોંચતા જ UPI દ્વારા 30,000 રૂપિયા ટ્રાન્સફર કરવાનું કહ્યું. ડૉક્ટર સાથેની આખી વાતચીત વાંચો…

રિપોર્ટર: સાહેબ, વિડિયો જુઓ, દર્દી અકસ્માતમાં ખૂબ જ ગંભીર છે.

ડોક્ટર: કૃપા કરીને તેને તમારી એમ્બ્યુલન્સમાં જલદી મારી હોસ્પિટલમાં મોકલો.

રિપોર્ટર: હું મારા ભાઈને દર્દી સાથે એમ્બ્યુલન્સમાં મોકલી રહ્યો છું.

ડોક્ટર – ઠીક છે, જો તમે કહો છો, તો હું તમારા ભાઈને રોકડા આપીશ, નહીં તો હું UPI કરીશ.

રિપોર્ટર: સર, શું કરવાનું છે? કઈ દવા આપીને મોકલીએ.

ડોક્ટર: તમે પેનિટ એટેકનું ઇન્જેક્શન આપીને ઓક્સીજન સાથે મોકલો

મૃત્યુ પછી પણ દર્દીઓને હોસ્પિટલમાં દાખલ કરવામાં આવે છે કે કેમ તે અંગે સત્ય જાણવા માટે, અમે ડૉ. સિંઘને એક સંબંધીના મૃત્યુ વિશે પૂછ્યું. અમે તેમને કહ્યું કે અમારો માણસ એમ્બ્યુલન્સમાં આવી રહ્યો છે. તે તમને ફોન કરશે.

રિપોર્ટર- સાહેબ, હું ગોરખપુર નજીક પહોંચી ગયો છું, પણ દર્દીનું મૃત્યુ થઈ ગયું છે. પરિવારના સભ્યોને હજુ સુધી આ વાતની જાણ નથી.

ડોક્ટર – દર્દીને લાવો, તેના પરિવારનું કાઉન્સેલિંગ કરીને તેમને મોકલી દેવામાં આવશે, જે કંઈ બાકી હશે તે ચૂકવવામાં આવશે.

ત્રીજો પોઇન્ટ: ગોરખપુરની ગોરક્ષ હોસ્પિટલ

ગોરખનાથ મંદિરથી સંચાલિત ગુરુ ગોરખનાથ હોસ્પિટલ ગોરખપુરની મુખ્ય હોસ્પિટલ છે. ગોરક્ષ હોસ્પિટલના એમડી, વિક્રાંત ત્રિપાઠી, જેઓ હોસ્પિટલ જેવું જ નામ રાખીને 3 પેઢીઓથી મંદિર સાથે સંકળાયેલા હોવાનો દાવો કરે છે, તેઓ પોતે ડૉક્ટર નથી પરંતુ બિહારના દર્દીઓની સારવાર માટે તેમણે મોટો સોદો કર્યો છે.

રિપોર્ટર: શું તમારી હોસ્પિટલ ગોરખનાથ મંદિર સાથે જોડાયેલી છે?

વિક્રાંત – હું હોસ્પિટલ સાથે સંકળાયેલો નથી, પણ ગોરખનાથ મંદિર સાથે જોડાયેલો છું. અમારી 3 પેઢીઓ મંદિરમાં રહી રહી છે. મારો દર્દી ગોરખનાથ હોસ્પિટલમાં પહોંચે તો પણ ત્યાંના ડોક્ટરો તેને મારી પાસે મોકલે છે.

રિપોર્ટર: એવું બહાર આવ્યું છે કે દલાલો દર્દીઓને ગોરખપુર લાવે છે અને વેચે છે?

ડૉક્ટર: આ અહીંની આખી સંસ્કૃતિ છે. બિહારમાં હોસ્પિટલોના અભાવે, 70% દર્દીઓ ગોરખપુર આવે છે. અહીં વચેટિયાઓ દર્દીઓને હોસ્પિટલોમાં વેચે છે.

રિપોર્ટર: જો અમે તમને એક દર્દી આપીએ, તો અમને એક દર્દી માટે શું મળશે?

ડોક્ટર – કુલ બિલમાંથી ડોક્ટર રાઉન્ડનું કાપીને તમને 30 ટકા અને તપાસ માટે 30 ટકા મળશે. અમે દવા પર 10 ટકા આપીશું.

રિપોર્ટર- સર્જરીના કેસોમાં શું થશે?

ડૉક્ટર: અમે તમને મોટી સર્જરી માટે 10,000 રૂપિયા વધારાના આપીશું. જો પેકેજ્ડ સર્જરી હોય તો તમને તેમાં પણ 10,000 રૂપિયા મળશે.

રિપોર્ટર: અમને પૈસા કેવી રીતે મળશે?

ડૉક્ટર – દર્દીને રજા મળતાંની સાથે જ તમને UPI કરવામાં આવશે.

ફોર્થ પોઈન્ટ, ન્યૂ શિવાય મલ્ટિસ્પેશિયાલિટી હોસ્પિટલ, ગોરખપુર

અહીં અમે ડૉ. ડી.કે. રાયને મળ્યા. તેમણે મૃતદેહોને વેન્ટિલેટર પર રાખીને સારવારની સમગ્ર યોજના સમજાવી. મૃત વ્યક્તિને વેન્ટિલેટર પર રાખીને તેની સારવાર કરનાર ડૉક્ટરની કબૂલાત વાંચો.

ડૉ. રાયના મતે, ‘અમારી પાસે દરેક જિલ્લામાં એક એમ્બ્યુલન્સ છે. તમે દર્દીને આપો અને તમારા પૈસા UPI દ્વારા મોકલવામાં આવશે. ટ્રોમા અને એક્સીડન્ટલ કેસમાં તમે ઇચ્છો તો કમીશનવાળું પેમેન્ટ લઈ લેજો અથવા ફિક્સ લઈ શકો છો.

‘જનરલ સર્જરી માટે ઓપરેશન ચાર્જ બાદ કર્યા પછી અમે 38 થી 40 ટકા આપીશું.’ જ્યારે દવા અને તપાસના અલગથી આપવામાં આવશે. જો તે ન્યુરો સર્જરી માટે હોય તો 40 હજાર રૂપિયા સુધીની ચુકવણી ઓનલાઈન કરી શકાય છે. મોટી સર્જરી માટે 40 થી 45 હજાર રૂપિયા આપવામાં આવશે. જો દર્દી રસ્તામાં મૃત્યુ પામે તો પણ, અમે અહીં તેની તપાસ કરાવીને મેનેજ કરી લઈએ છીએ.

હું દરેક સ્તરે સહયોગ કરું છું. મેં દર્દીઓના મૃત્યુ પછી પણ તેમને વેન્ટિલેટર પર રાખ્યા. દેવરિયામાં અંબે હોસ્પિટલ છે, ત્યાં નંદલાલ યાદવ દારૂ પીધા પછી સર્જરી કરે છે. જો દર્દી મૃત્યુ પામે છે, તો તેને અહીં મોકલવામાં આવે છે, તેમને પણ મેનેજ કરીને બચાવી લેવામાં આવે છે.

મૃતદેહને અઢી કલાક સુધી વેન્ટિલેટર પર રાખવામાં આવ્યો હતો

ડૉ. રાયે કહ્યું કે એકવાર ડૉ. પ્રશાંતે કાસિયાની અલસિફા હોસ્પિટલમાં સર્જરી કરી હતી. દર્દીનું મૃત્યુ થયું. ડોક્ટરો ચિંતિત થઈ ગયા અને ડોક્ટરોના ફોન સતત આવવા લાગ્યા. પછી અમે એક 22 વર્ષના મૃત દર્દીને અઢી કલાક સુધી વેન્ટિલેટર પર રાખ્યો. મેં 5 હજાર રૂપિયાથી વધુની દવા લીધી. આ પછી ડેથ સર્ટિફિકેટ જાહેર કરવામાં આવ્યું.

ગ્રાફિક્સ દ્વારા ભાસ્કરનો અન્ય હોસ્પિટલો સાથેનો સોદો વાંચો…

જવાબદાર લોકો શું કહે છે…

યુપીના નાયબ મુખ્યમંત્રી અને આરોગ્ય મંત્રી બ્રજેશ પાઠકે કહ્યું, ‘બિહારમાં એવી વ્યવસ્થા બનાવવી જોઈએ જેથી આવા લોકોને રોકી શકાય.’ દલાલો પર અંકુશ લગાવવો જોઈએ. બેઈમાની અને છેતરપિંડી કરનારાઓ સામે કડક કાર્યવાહી કરવામાં આવશે. અમે સમગ્ર મામલાની તપાસ કરીશું અને આ કૃત્ય કરનાર હોસ્પિટલ અને ડૉક્ટર સામે કાર્યવાહી કરીશું.

તે જ સમયે, અમે સમાચારમાં ઉલ્લેખિત બધી હોસ્પિટલો અને ડોકટરો સાથે વાત કરી. બધાએ કોઈ ખોટું કામ કર્યાનો ઇનકાર કર્યો. તેનો ઓડિયો અને વિડિયો અમારી પાસે (ભાસ્કર) ઉપલબ્ધ છે.

બિહારના બેતિયાના ડીએમ દિનેશ કુમાર રાયે કહ્યું કે જો આવા કોઈ કેસ હશે તો તેની તપાસ કરવામાં આવશે. અમે સિવિલ સર્જનને તપાસ કરવાનો આદેશ આપ્યો છે. આમાં કોણ કોણ સંડોવાયેલા છે અને કોણ તેને ગોરખપુર મોકલી રહ્યું છે? આની પણ તપાસ કરવામાં આવશે અને કાર્યવાહી કરવામાં આવશે.