પટનાઅમુક પળો પેહલા
- કૉપી લિંક
નીતીશ કુમાર આગળ શું કરશે અને લાલુ પ્રસાદનું સ્ટેન્ડ શું હશે તેના પર સૌની નજર ટકેલી છે. બિહારના રાજકારણમાં બે મજબૂત સમાજવાદીઓ વચ્ચેની લડાઈ રસપ્રદ મોરચે આવી ગઈ છે. નીતીશ વિશે એવું પ્રસ્થાપિત છે કે તેઓ એક પદ ત્યારે જ છોડી દે છે જ્યારે તેમના હાથમાં બીજું પદ હોય.
લાલુથી અલગ થયા બાદ નીતિશ પાસે બે વિકલ્પ છે. તેઓ ભાજપ સાથે મળીને સરકાર બનાવી શકે છે. બીજો વિકલ્પ વિધાનસભા ભંગ કરીને ચૂંટણી લડવાનો છે. જો કે આ શક્યતા ઓછી છે.
તે જ સમયે, લાલુ યાદવ પણ આટલી જલ્દી શસ્ત્રો નીચે મૂકે તે શક્ય નથી લાગતું. આરજેડી સરકાર બનાવવા માટે તમામ શક્ય પ્રયાસો કરશે. તેનું પહેલું કારણ છે- લાલુની પાર્ટી બિહારમાં સૌથી મોટી પાર્ટી છે, બીજું કારણ છે- વિધાનસભાના અધ્યક્ષ અવધ બિહારી ચૌધરી આરજેડીના છે.
જો કે સરકાર બનાવવા માટે આરજેડી, કોંગ્રેસ, ડાબેરી અને AIMIMના મળીને ધારાસભ્યોની સંખ્યા 116 છે. બહુમતીનો આંકડો 122 છે. આ સ્થિતિમાં તેમને વધુ 6 ધારાસભ્યોની જરૂર છે. તેથી લાલુ હિન્દુસ્તાન અવામ મોરચા (હમ) ના સંરક્ષક જીતન રામ માંઝીના પુત્રને ડેપ્યુટી સીએમ પદની ઓફર કરી રહ્યા છે.
RJD 79 ધારાસભ્યો સાથે સૌથી મોટી પાર્ટી
બિહાર વિધાનસભાની 243 બેઠકોમાંથી RJD 79 ધારાસભ્યોની સંખ્યાબળ સાથે સૌથી મોટી પાર્ટી છે. આ પછી બીજેપી બીજા સ્થાને છે. તેના 78 ધારાસભ્યો છે.
જેડીયુ પાસે 45 અને કોંગ્રેસ પાસે 19 ધારાસભ્યો છે. ડાબેરી પાસે 16 ધારાસભ્યો છે. એક ધારાસભ્ય સુમિત કુમાર સિંહ અપક્ષ છે અને AIMIMના એક ધારાસભ્ય અખ્તરુલ ઈમાન છે.
અમારી પાર્ટીના ચાર ધારાસભ્યો છે. ભાજપ, HAM અને AIMIM પાર્ટી વિપક્ષમાં છે. બહુમતીનો આંકડો 122 છે. જો નીતીશ કુમાર લાલુ પ્રસાદને છોડીને ભાજપમાં જોડાય છે, તો તેમની (JDU) પાસે 45, ભાજપ પાસે 78, HAM પાર્ટી પાસે 4 અને એક અપક્ષ હશે. એટલે કે 127 ધારાસભ્યો હશે. બીજી તરફ આરજેડી સામે પડકાર છે કે તે 122ના આંકડા સુધી કેવી રીતે પહોંચે છે.
બધાની નજર જીતનરામ માંઝી પર છે. તેમની હમ પાર્ટીના ચાર ધારાસભ્યો છે. જો કે માંઝીના પુત્ર સંતોષ સુમને કહ્યું કે તેઓ મોદીની સાથે છે.
આરજેડી આટલી સંખ્યા એકત્રિત કરી શકે છે, પરંતુ પડકાર છે
જો આરજેડીના 79, કોંગ્રેસના 19, ડાબેરીઓમાંથી 16, એક અપક્ષ, AIMIMમાંથી એક અને HAM પાર્ટીના 4 ધારાસભ્યો ભેગા થાય તો આરજેડી સરકાર બનાવવા માટે 120 ધારાસભ્યોની સંખ્યા એકત્રિત કરી શકે છે.
હવે પડકાર એ છે કે આરજેડી પોતાની સરકાર કેવી રીતે બનાવી શકે! શું આરજેડી માટે તમામ રસ્તાઓ બંધ છે? નીતિશ કુમાર પાસે કયા વિકલ્પો છે? રાજકારણને શક્યતાઓની રમત ગણવામાં આવે છે.
ચર્ચા થઈ રહી છે કે જ્યાં સુધી ભાજપના મોટા નેતાઓ મંજૂરી નહીં આપે ત્યાં સુધી નીતિશ વિશ્વાસ સાથે ભાજપમાં જોડાવાની વાત નહીં કરે. નીતિશને કોઈને કોઈ ગઠબંધનના સમર્થનની જરૂર છે. જો તેઓ ઈચ્છે તો તેઓ કાં તો કોંગ્રેસ, આરજેડી અને ડાબેરીઓના ગઠબંધન સાથે રહી શકે છે અથવા તો ભાજપ અને અમારી સાથે ગઠબંધનમાં રહી શકે છે.
જેડીયુની તાકાત એવી નથી કે તે એકલા ચૂંટણીમાં જવાની હિંમત કરે. નીતિશ કુમાર માટે એક મોટો વિકલ્પ એ હોઈ શકે છે કે તેઓ ગઠબંધન સાથે જ રહે, પછી ભલે ગમે તે હોય.
સવાલ એ થાય છે કે પછી આ બધું કેમ થઈ રહ્યું છે? જવાબ એ હોઈ શકે કે નીતિશ કુમાર સોદાબાજી વધારવા માંગે છે. જાણો, આગળનો બીજો રસ્તો શું હોઈ શકે-
નીતિશ પોતાની ખુરશી બચાવવાનો પ્રયાસ કરી રહ્યા છે – સંતોષ કુમાર, વરિષ્ઠ પત્રકાર
વરિષ્ઠ પત્રકાર સંતોષ કુમારનું કહેવું છે કે આવનારા 48 કલાક બિહારની રાજનીતિ માટે ખૂબ જ મુશ્કેલ છે. નીતીશ કુમાર અને લાલુ પ્રસાદ પોતપોતાની રીતે શતરંજની ચાલ રમી રહ્યા છે. બંને ખૂબ જ સમજી વિચારીને પોતપોતાના મહોરાને આગળ વધારી રહ્યા છે.
નીતીશ કુમારની સૌથી મોટી વાત એ છે કે તેઓ ખુરશી વગર રહી શકતા નથી. બીજી ખુરશી ન મળે ત્યાં સુધી તેઓ પહેલી ખુરશી છોડતા નથી. નીતીશ મંત્રણા ફાઇનલ થયા બાદ જ કોઇ નિર્ણય લે છે. પરંતુ આ વખતે નીતીશ બિહારના રાજકીય ચક્રવ્યૂહમાં ફસાઈ ગયા છે, કારણ કે વિધાનસભાના અધ્યક્ષ અવધ બિહારી ચૌધરી આરજેડી ક્વોટાના છે.
જો JDU અને BJPના કેટલાક ધારાસભ્યો ગૃહમાં ક્રોસ વોટિંગ કરશે તો વર્ષ 2000ની જેમ નીતિશ કુમાર સત્તા ગુમાવી શકે છે. એટલા માટે નીતીશ કુમાર અને ભાજપ ઘણા પાસાઓ પર મંથન કરી રહ્યા છે. આમાં એક પાસું છે કે નીતિશ અને ભાજપ કોંગ્રેસ અને ડાબેરી ધારાસભ્યોને હાંકી કાઢીને તેમને રાજીનામું આપીને અથવા તેમને મંત્રી બનાવીને મુખ્યમંત્રી પદ જાળવી શકે છે.
જો નીતીશ કુમાર આ ધારાસભ્યોને તોડવામાં સફળ ન થાય તો તેઓ વિધાનસભા ભંગ કરી શકે છે અને લોકસભાની સાથે વિધાનસભાની ચૂંટણી પણ કરાવી શકે છે. આવી સ્થિતિમાં તેઓ લોકસભા ચૂંટણી સુધી કાર્યકારી મુખ્યમંત્રી બની શકે છે. નીતીશ પાસે એપ્રિલમાં યોજાનારી રાજ્યસભાની ચૂંટણીમાં પણ રાજ્યસભામાં પહોંચવાનો માર્ગ છે.
લાલુ પ્રસાદ ચક્રવ્યૂહ બનાવી રહ્યા છે
સંતોષ કુમારનું કહેવું છે કે બીજી તરફ લાલુ પ્રસાદ અને તેજસ્વી યાદવ આ વખતે નીતીશ કુમારને કોર્નર કરવા માટે મેઝ બનાવી રહ્યા છે. આ ચક્રવ્યુહમાં તેઓ જીતન રામ માંઝી, લલન સિંહ, વિજેન્દ્ર યાદવ, જ્ઞાનેન્દ્ર સિંહ જ્ઞાનુ સહિત બીજેપી અને જેડીયુના ઘણા ધારાસભ્યોને પોતાના પ્યાદા બનાવી શકે છે.
આ લોકોને મંત્રી, નાયબ મુખ્યમંત્રી, લોકસભા ચૂંટણીની ટિકિટ, વિધાન પરિષદ અથવા રાજ્યસભાની લાલચ આપી શકાય છે. ભાજપ અને જેડીયુના ઘણા ધારાસભ્યો લાલુ પ્રસાદના સંપર્કમાં છે.
જો નીતિશ કુમાર ફરીથી મુખ્યમંત્રી બને છે તો ગૃહમાં મતદાન દરમિયાન ભાજપ અને જેડીયુના ઘણા ધારાસભ્યો ગેરહાજર રહીને અથવા ક્રોસ વોટિંગ દ્વારા નીતિશ કુમારને સત્તા પરથી હટાવી શકે છે. તેથી જ નીતિશ હિંમતભર્યા પગલાં લઈ રહ્યા છે. લાલુ પ્રસાદ જેડીયુને તોડી શકે છે અને તેને વિધાનસભામાં અલગ જૂથ તરીકે માન્યતા આપી શકે છે અને સરકાર બનાવવાનો દાવો રજૂ કરી શકે છે.
