39 મિનિટ પેહલાલેખક: મરજિયા જાફર
- કૉપી લિંક
રંગોનો તહેવાર હોળી દેશભરમાં ખૂબ જ ધામધૂમથી ઉજવવામાં આવે છે. હોળીની આગલી રાત્રે હોળીકા દહન કરવાની પરંપરા છે. જે દિવસે હોલિકા દહન થાય છે, તે દિવસે અગ્નિ પ્રગટાવવા માટે ગાયનાં છાણાંનો ઉપયોગ કરવામાં આવે છે અને હોલિકા અને પ્રહલાદની મૂર્તિઓ પણ ગાયના છાણમાંથી બનાવવામાં આવે છે. ધાર્મિક દૃષ્ટિકોણથી ગાયમાં દેવી-દેવતાઓનો વાસ છે, તેથી તેની પૂજા કરવાની પરંપરા છે. પરંતુ, માત્ર ગાય જ નહીં, પરંતુ ગૌમૂત્ર અને છાણાંને પણ પવિત્ર માનવામાં આવે છે.
ગાયનાં છાણાં નો ઉપયોગ રસોઈથી લઈને પૂજા, ધાર્મિક વિધિઓ અને હવનમાં થાય છે. એટલું જ નહીં, કોઈ સ્થાનને શુદ્ધ કરવા માટે તે સ્થાનને ગાયનાં છાણાંથી લેપ કરવામાં આવે છે. હોલિકા દહનના દિવસે છાણાં અથવા ગાયનાં છાણાં પ્રગટાવવા શુભ માનવામાં આવે છે. આ પરંપરા સદીઓ જૂની છે. હોલિકા દહન પર અગ્નિની પરિક્રમા કરવી સ્વાસ્થ્ય માટે ખૂબ જ ફાયદાકારક છે. ચાલો જાણીએ આયુર્વેદાચાર્ય ડૉ. આર.પી. પરાશર પાસેથી ગાયના છાણાં પ્રગટાવવાથી થતા ફાયદાઓ વિશે.
ગાયનાં છાણાંમાં વિટામિન B12 હોય છે
ગાયનાં છાણાંમાંથી બાયોગેસ તૈયાર કરવામાં આવે છે, જેના પોતાના ફાયદા છે, પરંતુ હોલિકા દહનના અવસરે પ્રગટાવવામાં આવેલ ગાયનાં છાણાંની રાખના આયુર્વેદમાં ઘણા ફાયદા છે. ગાયનાં છાણાંમાં વિટામિન B12 જોવા મળે છે. હોલિકા દહનમાં કેરી, પલાશ, વડ અને પીપળાના પાન પણ હવનમાં નાખવામાં આવે છે.
છાણાંથી મચ્છર ભાગી જશે
હવામાન બદલાઈ રહ્યું છે. આ સમયે મચ્છરોની સંખ્યામાં પણ વધારો થયો છે. તેમને દૂર કરવા માટે ગાયનાં છાણાંનો ઉપયોગ કરવામાં આવે છે. હોલિકા દહન પૂજામાં ઉપયોગમાં લેવાતા વાસણો ઘરના કોઈપણ ખૂણામાં કે રૂમમાં રાખી શકાય છે. પૂજા પછી આસપાસના વાતાવરણમાં જંતુઓ અને મચ્છરો બળી જાય છે અથવા ભાગી જાય છે. પર્યાવરણ શુદ્ધ છે.
ગાયનાં છાણાંનો એક નાનો ટુકડો બાળી લો અને તેનો ધુમાડો આખા ઓરડામાં ફેલાવો. આ ધુમાડાથી મચ્છર અને જીવજંતુઓ ભાગી જાય છે. હવે તો ગાયનાં છાણાંમાંથી બનેલી અગરબત્તી પણ બજારમાં ઉપલબ્ધ છે. જે વાપરવામાં પણ સરળ છે. આ રૂમમાં મચ્છર, માખીઓ અને કરોળિયાને આવતા અટકાવશે.
ગાયનાં છાણાં પર્યાવરણને શુદ્ધ કરે છે
ડો.પરાશર કહે છે કેગાયનાં છાણાં સળગાવ્યા પછી તેમાં ઓક્સિજનનું પ્રમાણ વધે છે જે પર્યાવરણને શુદ્ધ કરે છે. હોલિકા દહન પછી ઘણા લોકો સ્વચ્છ હવા અનુભવે છે. જો કે, જે લોકોને અસ્થમા અથવા શ્વસન સંબંધી રોગ છે તેમને કોઈપણ પ્રકારના ધુમાડાથી દૂર રહેવાની સલાહ આપવામાં આવે છે.
રાખનો ઉપયોગ
ગાયનાં છાણાંની રાખ ત્વચાની બળતરાથી રાહત આપે છે. રાઈને માખણમાં ભેળવીને અસરગ્રસ્ત જગ્યા પર લગાવવાથી અથવા મચ્છર કરડવા પર લગાવવાથી બળતરાથી રાહત મળશે. રાખનો ઉપયોગ ખંજવાળ દૂર કરવા માટે પણ થાય છે.
ગાયનાં છાણાંની રાખથી દાંતને પોલિશ કરો
ગાયના છાણની રાખને ઘરે લઈ જાઓ, તેને ટૂથપેસ્ટમાં મિક્સ કરો અને તેનાથી દરરોજ તમારા દાંત સાફ કરો. દાંત સાફ થઈ જશે કારણ કે તેમાં કાર્બન ભરપૂર માત્રામાં હોય છે, જે દાંત માટે હેલ્ધી ગણાય છે. પરંતુ જો દાંતમાં કોઈપણ પ્રકારની સમસ્યા હોય તો ડેન્ટિસ્ટની સલાહ લીધા પછી જ તેનો ઉપયોગ કરો.
ગાયનાં છાણાંનું ધાર્મિક મહત્વ
એવું માનવામાં આવે છે કે ઋષિ-મુનિઓ માત્ર માટી અને ગાયનાં છાણાંથી જ સ્નાન કરતા હતા. ધાર્મિક કાર્યક્રમોમાં પણ ગાયનાં છાણાંનો લેપ કરીને જમીનને શુદ્ધ કરવામાં આવતી હતી. એક ધાર્મિક માન્યતા છે કે ગાયના છાણમાં દેવી લક્ષ્મીનો વાસ છે. શાસ્ત્રોમાં ગાયના આગળના ભાગને અશુદ્ધ અને પાછળનો ભાગ શુદ્ધ માનવામાં આવ્યો છે, આથી ગાયનું છાણ, ગૌમૂત્ર અને દૂધ બધુ જ ફાયદાકારક છે.
