2 મિનિટ પેહલાલેખક: શૈલી આચાર્ય
- કૉપી લિંક
જો તમને ઓફિસમાં કામ કરતી વખતે ઊંઘ આવતી હોય અથવા મોડી રાત સુધી જાગ્યા પછી અભ્યાસ કરવામાં મુશ્કેલી પડતી હોય અથવા કોઈ પ્રિય વ્યક્તિ સાથે સમય વિતાવવાનું બહાનું શોધવાનું હોય તો એક કપ કોફી મનમાં આવે છે. કોફી પ્રેમીઓને પૂછો કે કોફીનો ગરમ કપ તેમના માટે શું અર્થ છે. કોફી એ પ્રેમ, સુખ, આરામ અને તાજગી છે. પણ ડૉક્ટરને એ જ પ્રશ્ન પૂછો કે કોફી શું છે? તમને ખબર પડશે કે કોફી એ સિગારેટ કે આલ્કોહોલ જેવું ઝેર નથી. કોફી પણ ખૂબ જ ફાયદાકારક છે. આપણી મનપસંદ વસ્તુઓમાંની એક પણ સ્વસ્થ હોય તેનાથી સારું શું હોઈ શકે?
સ્પેનની રાજધાની મેડ્રિડમાં 2018માં કરવામાં આવેલા એક અભ્યાસ મુજબ, દરરોજ ત્રણથી પાંચ કપ કોફી પીવાથી હૃદય રોગનું જોખમ 15% ઓછું થઈ શકે છે. નેશનલ લાઇબ્રેરી ઓફ મેડિસિનમાં પ્રકાશિત એક અભ્યાસ કહે છે કે કોફી વજન ઘટાડવામાં મદદ કરી શકે છે. નેશનલ લાઇબ્રેરી ઑફ મેડિસિનમાં પ્રકાશિત 2018ના સંશોધન મુજબ, કોફી બોડી માસ ઇન્ડેક્સ (BMI) અને ચરબીમાં સરેરાશ ઘટાડો તરફ દોરી શકે છે. અગાઉ, 2015 માં અમેરિકામાં હાથ ધરવામાં આવેલા અભ્યાસ અનુસાર, દરરોજ બેથી ત્રણ કપ કોફી પીવાથી હેપેટોસેલ્યુલર કાર્સિનોમા અને ક્રોનિક લિવર ડિસીઝ (સીએલડી) નું જોખમ 38% ઓછું થઈ શકે છે.
વિજ્ઞાને પણ સ્વીકાર્યું છે કે કોફી પીવાથી શરીરમાં એનર્જી લેવલ વધે છે. તણાવ દૂર કરવા, આરામ કરવા અને ઘણા રોગોથી બચવાનો આ શ્રેષ્ઠ માર્ગ હોઈ શકે છે. અમેરિકન હાર્ટ એસોસિએશન અને ઇન્ટરનેશનલ એજન્સી ફોર રિસર્ચ ઓન કેન્સર (IARC) એ પણ સ્વીકાર્યું છે કે એક કપ કોફી હાર્ટ ફેલ્યોર તેમજ કેન્સરનું જોખમ ઘટાડે છે.
તો આજે ‘ તબિયતપાણી’માં આપણે કોફીના ફાયદા વિશે વાત કરીશું અને એ પણ જાણીશું કે-
- કોફી પીવાનો યોગ્ય સમય કયો છે?
- કેફીન તમારા શરીરને કેવી રીતે અસર કરે છે?
- એક દિવસમાં કેટલી કોફી પીવી જોઈએ?
એક કપ કોફી તમારા મૂડને 6 કલાક સુધી ફ્રેશ રાખે છે
વિશ્વના તમામ વેકઅપ પીણાંમાંથી, કોફી સૌથી વધુ વપરાતું પીણું છે. આજકાલ લોકો દૂધ સાથેની કોફીને બદલે બ્લેક કોફી પીવાનું પસંદ કરે છે. એક કપ કોફીમાં 100 મિલિગ્રામ કેફીન હોય છે. આ જથ્થામાં લેવામાં આવેલી કોફી તમારા મૂડને 6 કલાક સુધી ફ્રેશ રાખે છે. આ ઉપરાંત, તે તમારા ઉર્જા સ્તર અને મૂડને પણ સુધારે છે.
કોફી ત્યારે જ ફાયદાકારક છે જ્યારે તેની માત્રા નિયંત્રિત કરવામાં આવે
જો કોફી ફાયદાકારક હોય તો તેનો અર્થ એ નથી કે તમારે દિવસમાં દસ કપ કોફી પીવી જોઈએ. વિજ્ઞાન સંશોધન પણ કહે છે કે કોફી મર્યાદિત માત્રામાં જ લાભ આપે છે. વધુ પડતી કોફી પીવાના નુકસાન અને આડઅસર તેના ફાયદાઓ કરતાં વધી જાય છે. ન્યુટ્રિશનિસ્ટ અને ડોકટરોના મતે વધુ પડતી કોફી પીવાથી ચિંતા વધી શકે છે. તે શરીરમાં વધુ પડતી ગરમીનું કારણ બની શકે છે, બ્લડ પ્રેશર વધારી શકે છે અને પાચનતંત્રને પણ બગાડી શકે છે. ‘ધ અમેરિકન જર્નલ ઑફ ક્લિનિકલ ન્યુટ્રિશન’માં પ્રકાશિત થયેલા એક રિસર્ચ અનુસાર, દિવસમાં 6 કપથી વધુ કોફી પીવાથી હાર્ટ રિસ્ક 22 ટકા વધી જાય છે.
કોફી અનેક રોગો સામે રક્ષણ આપે છે
ફિલ્ટર કોફી હોય કે 100% શુદ્ધ કોફી ગ્રાન્યુલ્સ, બંને એન્ટીઑકિસડન્ટોથી સમૃદ્ધ છે. આ તેનો સૌથી મોટો ફાયદો છે. કોફી બીન્સમાં પોલીફેનોલ એન્ટીઓક્સીડેન્ટ હોય છે જે શરીરને ફ્રી રેડિકલથી બચાવે છે. તે તેના કારણે થતા અનેક રોગોને રોકવામાં પણ મદદ કરે છે. વેલ, કોફી બીન્સના ઘણા પ્રકારો છે. બે મુખ્ય છે અરેબિકા અને રોબસ્ટા. સામાન્ય રીતે આપણે બજારમાંથી જે કોફી ખરીદીએ છીએ તે રોબસ્ટા કોફી છે. અરેબિકા કોફીની સરખામણીમાં તેમાં કેફીનની માત્રા બમણી હોય છે.
- કોફીનો એક રસપ્રદ ફાયદો એ છે કે દિવસમાં વધુમાં વધુ 3 અથવા 4 કપ કોફી પીવાથી તમારા પ્રકાર 2 ડાયાબિટીસથી પીડિત થવાની શક્યતા 25% ઘટી શકે છે.
- નેશનલ ઇન્સ્ટિટ્યૂટ ઑફ મેડિસિનના 2017ના સંશોધનમાં જણાવાયું છે કે દરરોજ લગભગ 4 કપ કેફિનેટેડ અથવા ડિકેફિનેટેડ કોફી પીવાથી ટાઇપ 2 ડાયાબિટીસ અને મેટાબોલિક સિન્ડ્રોમનું જોખમ ઓછું થાય છે.
- ઉપરાંત, તેનું અન્ય સંશોધન કહે છે કે પાર્કિન્સન, ડિમેન્શિયા, અલ્ઝાઈમર, લીવર સંબંધિત સમસ્યાઓ જેવા અન્ય રોગોમાં કોફી અસરકારક માનવામાં આવે છે.
- કેટલાક લોકો કોફીને વજન ઘટાડવા માટે ઉત્તમ પીણું પણ માને છે. કોફી માથાનો દુખાવો દૂર કરે છે, ચયાપચયને વેગ આપે છે.
- ફિટનેસ ફ્રીક્સ માટે બ્લેક કોફી શ્રેષ્ઠ વર્કઆઉટ પીણું છે.
કોફી પીવા માટે સવારનો સમય શ્રેષ્ઠ છે
ડૉ. સચિન ગુપ્તા કહે છે કે સવારનો સમય કોફી પીવાનો શ્રેષ્ઠ સમય છે. યુનિવર્સિટી ઓફ કેલિફોર્નિયા, બર્કલેના ન્યુરોસાયન્સના પ્રોફેસર મેથ્યુ વોકર કહે છે કે કોફીમાં કેફીન એકમાત્ર હાનિકારક તત્વ છે. કોફી પીવાના 12 થી 14 કલાક પછી પણ કેફીન શરીરમાં રહે છે અને મગજના ન્યુરોન્સને સક્રિય રાખે છે. તેથી, વધુ પડતી કોફી પીવાથી મગજની પ્રવૃત્તિ પર અસર પડે છે.
ચોક્કસ સંજોગોમાં, જેમ કે પરીક્ષા પહેલાં અથવા સમયમર્યાદા પૂરી કરવા માટે, ક્યારેક-ક્યારેક રાત્રે કોફી પીવી ઠીક છે, પરંતુ સામાન્ય રીતે, સાંજે 4 વાગ્યા પછી કોફી ન પીવી જોઈએ કારણ કે સાંજના સમયે કોફી પીવી એ રાત્રિના નાસ્તામાં પણ ફેરવાઈ જાય છે તમારી ઊંઘને અસર કરે છે.
પ્રોફેસર વોકર કહે છે કે જો તમારે કોફી પીવી હોય તો બજારમાં મળતી કેફીન ફ્રી કોફી પી શકો છો. પ્રોફેસર વોકર પોતે સવારે જ કોફી પીવે છે, દિવસ દરમિયાન બિલકુલ નહીં.
વધુ પડતી કોફી પીવી એટલે સ્વાસ્થ્ય સાથે રમત કરવી.
દરેક વસ્તુની એક મર્યાદા હોય છે અને જો તમે તે મર્યાદા ઓળંગી જશો તો તમારે નુકસાન સહન કરવું પડશે. જેમ ન તો વધુ પડતો તડકો સારો છે અને ન તો વધુ પડતો વરસાદ, તે જ રીતે ખાવા-પીવાની બાબતમાં પણ સાચું છે. બધું ખૂબ ખરાબ છે. વધુ પડતી કોફી પીવી એ પણ જોખમી સંકેત છે.