13 મિનિટ પેહલાલેખક: શૈલી આચાર્ય
- કૉપી લિંક
કોમ્યુનિકેશન એ કોઈપણ રિલેશનશીપની લાઈફલાઈન માનવામાં આવે છે. આ ફક્ત માણસો પૂરતું જ સીમિત નથી. પ્રાણીઓની પણ પોતાની ભાષા હોય છે જેના દ્વારા તેઓ વાતચીત કરે છે. છોડ પણ રાસાયણિક સંકેતો દ્વારા વાતચીત કરે છે.
કોમ્યુનિકેશન એ તમારા વિચારો એકબીજા સુધી પહોંચાડવાની એક રીત છે. આ અનાદિ કાળથી ચાલતું આવે છે. તે આપણને વાતચીત કરવામાં, વિચારવામાં, શીખવામાં અને વસ્તુઓ સમજવામાં મદદ કરે છે. તેનો ઉપયોગ તાર્કિક ક્ષમતા, જ્ઞાન અને સમજણ વિકસાવવા માટે થાય છે.
દરેક વ્યક્તિ વાતચીત કરી શકે છે, પરંતુ દરેક વ્યક્તિ સારી વાતચીત કરનાર નથી. આ બનવા માટે વ્યક્તિએ થોડી મહેનત કરવી પડશે. જો તમારે સફળ થવું હોય તો તમારા માટે વધુ સારા કમ્યુનિકેટર બનવું જરૂરી છે. આ ફક્ત તમારા પ્રોફેશનલ લાઈફમાં જ નહીં પરંતુ તમારા પર્સનલ લાઈફમાં પણ જરૂરી છે.
રિસર્ચગેટમાં પ્રકાશિત થયેલા એક અભ્યાસ અનુસાર, પ્રોફેશનલ લાઈફમાં ઇફેક્ટિવ કમ્યુનિકેશનનો મોટો રોલ છે. પછી ભલે તે તમારા બોસ અને સહકર્મીઓ સાથે હોય અથવા વ્યવસાયમાં ગ્રાહકો સાથે હોય, દરેક વ્યવસાયમાં વાતચીતની જરૂર હોય છે. ઇફેક્ટિવ કમ્યુનિકેશન અન્ય લોકો સાથેની વાતચીતમાં સુધારો કરે છે. તે તમારા કાર્યમાં સફળતા પ્રાપ્ત કરવામાં પણ મદદ કરે છે.
તેથી, આજે ‘વર્કપ્લેસ રિલેશનશિપ ‘ માં આપણે કમ્યુનિકેશન સ્કિલ વિશે વાત કરીશું. આ સાથે તમને એ પણ ખબર પડશે કે-
- કમ્યુનિકેશન સ્કિલ શું છે?
- કરિયર બનાવવામાં આ કેટલા ઉપયોગી છે?
- કમ્યુનિકેશન સ્કિલને કેવી રીતે ડેવલપ કરી શકાય?
વાતચીત કરવી એ વાત કરતાં વધુ છે. તે લોકો સાથે જોડાવા વિશે છે. કોમ્યુનિકેશન એ લેટિન શબ્દ ‘કોમ્યુનિકેર’ પરથી આવ્યો છે, જેનો અર્થ થાય છે ‘જોડાવું’.
હસન ગિલે કમ્યુનિકેશન પર એક પુસ્તક લખ્યું છે- ‘બ્રિલિયન્ટ કમ્યુનિકેશન સ્કિલ્સ.’ આ પુસ્તકમાં, તેમણે જણાવ્યું છે કે તમે કેવી રીતે કાર્યસ્થળ અને ઘરમાં વાતચીત દ્વારા મજબૂત સંબંધો બનાવી શકો છો. આ માટે તમારે કમ્યુનિકેશન સ્કીલ્સ શીખવાની અને પ્રેક્ટિસ કરવાની જરૂર છે.
કમ્યુનિકેશન સ્કિલ્સ શું છે?
ફાધર ઓફ કમ્યુનિકેશન વિલ્બર શ્રામના મતે, વિચારો, માહિતી અને વલણને શેર કરવું જ કમ્યુનિકેશન છે. 1954માં તેમણે એક કમ્યુનિકેશન મોડલ રજૂ કર્યું, જેમાં આ ચાર તત્ત્વો છે-
- એન્કોડર (મેસેજ મોકલનાર)
- મેસેજ (માહિતી)
- ડીકોડર (મેસેજ રીસીવર)
- દુભાષિયા (મેસેજને સમજનાર)
કમ્યુનિકેશન ચાર રીતે થઈ શકે છે – વર્બલ કમ્યુનિકેશન એટલે કે મૌખિક, નોન-વર્બલ કમ્યુનિકેશન એટલે કે શબ્દોનો ઉપયોગ કર્યા વિના, સીનએટલે કે ચિત્રો સાથે અને રિટેન કમ્યુનિકેશન એટલે કે લેખિતમાં વાતચીત.
પ્રસિદ્ધ મોટિવેશનલ સ્પીકર બ્રાયન ટ્રેસી કહે છે કે “કમ્યુનિકેશન સ્કિલ છે જે તમે શીખી શકો છો. તે સાયકલ ચલાવવા અથવા ટાઇપ કરવા જેવું છે. “જો તમે તેના પર કામ કરવા તૈયાર છો, તો તમે તમારા જીવનના દરેક ભાગની ગુણવત્તાને ઝડપથી સુધારી શકો છો.”
વર્કપ્લેસ પર ખુબ જ જરૂરી છે ઇફેક્ટિવ કમ્યુનિકેશન
કમ્યુનિકેશનમાં સૌથી જરૂરી બાબત એ છે કે સાંભળવું, જે કહેવામાં આવતું નથી. એવું વિશ્વ વિખ્યાત મેનેજમેન્ટ કન્સલ્ટન્ટ પીટર ડ્રકરનું કહેવું છે. કમ્યુનિકેશનનો અર્થ ફક્ત વસ્તુઓ કહેવાનો નથી. તમે તમારો મેસેજ અન્ય લોકો સુધી કેટલી સારી રીતે પહોંચાડી રહ્યા છો તેનો પ્રતિસાદ પણ તમને મળી રહ્યો છે. આ ઇફેક્ટિવ કમ્યુનિકેશન છે.
- આ સ્કિલ ખુબ જ જરૂરી છે. જો તમારી પાસે આ નથી તો તમે સફળતાની રેસમાં પાછળ રહી શકો છો.
- ઇફેક્ટિવ કમ્યુનિકેશન સેલ્ફ ડિસિપ્લિન સ્કિલ મેનેજમેન્ટ, અને ઓપન કમ્યુનિકેશનમાં મદદ કરે છે.
- તે ટીમ મેનેજમેન્ટમાં સુધારો કરે છે. ટીમનું મનોબળ વધારે છે અને મુખ્ય ઉદ્દેશ્યમાં પણ મદદ કરે છે.
- આ સમસ્યાનું નિરાકરણ કરવામાં મદદ કરે છે અને ટીમમાં સંબંધની ભાવનાને પ્રોત્સાહન આપે છે.
- તે સારોનિર્ણય લેવા, જનસંપર્ક અને કૌશલ્ય વિકાસમાં મદદરૂપ છે.
- ઇફેક્ટિવ કમ્યુનિકેશએ કોર્પોરેટ વિકાસની અસરકારક રીત છે.
- તે કમ્યુનિકેશનને સરળ બનાવે છે, કર્મચારીઓને પ્રોત્સાહિત કરે છે.
- પર્સનલ અને પ્રોફેશનલ બંને પરિસ્થિતિઓમાં ઇફેક્ટિવ કમ્યુનિકેશન જરૂરી છે.
ઓફિસમાં વધુ સારી રીતે વાતચીત કેવી રીતે કરવી
દરેક વ્યક્તિની વાતચીત કરવાની રીત અલગ-અલગ હોય છે. ક્યારેક તમને લાગશે કે તમે સારી રીતે વાતચીત કરી રહ્યા છો. પરંતુ તમે જેની સાથે વાત કરી રહ્યા છો તેની વાત કરવાની સ્ટાઇલ અલગ હોઈ શકે છે, જેના કારણે ગેરસમજ પણ થઈ શકે છે. આ તે છે જ્યાં કમ્યુનિકેશનપેટર્ન કામ કરે છે. તે વધુ સારું હોવું જરૂરી છે. તો જ તમે સારા કમ્યુનિકેટર બની શકો છો. વર્કપ્લેસ પર તેની અલગ અસર પડે છે.
વર્કપ્લેસ રિલેશનશિપમાં ઇફેક્ટિવ કમ્યુનિકેશનનું પ્રથમ પગલું સામાજિક હોવું છે. તેનો સૌથી મોટો ફાયદો એ છે કે કર્મચારીઓ વધુ એક્ટિવ રહે છે. જ્યારે ઓફિસમાં વાતચીત સારી હોય છે, ત્યારે તમે તમારા સાથીદારો સાથે વધુ સારી રીતે તાલમેલ જાળવી શકશો.
ઓફિસમાં તમે કેવી રીતે વધુ સારી રીતે વાતચીત કરી શકો તે જોવા માટે નીચે આપેલ ગ્રાફિક જુઓ-