ગુજરાતમાં ફેલાતો જીવલેણ ચાંદીપુરા વાયરસ: આ રોગની ચપેટમાં આવી રહ્યા છે બાળકો, આ ચેપ મચ્છર અને માખીઓ દ્વારા ફેલાય છે, સુરક્ષા માટે 6 પગલાં જરૂરી

બુધવાર, 17 જુલાઇના રોજ, પુણેની નેશનલ ઇન્સ્ટિટ્યૂટ ઓફ વાયરોલોજી (NIV) એ પુષ્ટિ કરી કે ગુજરાતમાં 4 વર્ષની છોકરીનું ચાંદીપુરા વાયરસને કારણે મૃત્યુ થયું છે. આ વાયરસના કારણે મૃત્યુઆંક હવે 15 પર પહોંચી ગયો છે. અત્યાર સુધીમાં લગભગ એક ડઝન જિલ્લામાંથી કુલ 29 કેસ નોંધાયા છે. જેમાંથી 26 ગુજરાતમાં, 2 રાજસ્થાન અને એક કેસ મધ્યપ્રદેશનો છે. આ વાયરસના કારણે મૃત્યુ પામેલા લોકોમાંથી 13 ગુજરાતના છે, જ્યારે એક-એક પડોશી રાજ્યો રાજસ્થાન અને મધ્યપ્રદેશના છે.

કેસની સંખ્યામાં સતત વધારો થતા ગુજરાત સરકાર સક્રિય બની છે. શંકાસ્પદ વિસ્તારોમાં 50,000 થી વધુ લોકોની તપાસ કરવામાં આવી છે. તમામ જિલ્લા અને ગ્રામીણ હોસ્પિટલોને શંકાસ્પદ કેસોના સેમ્પલ NIV સેન્ટરમાં મોકલવા માટે કહેવામાં આવ્યું છે. ચાંદીપુરા વાયરસનો અભ્યાસ કરવા અને તેને રોકવા માટે એક વિશેષ ટીમ પણ બનાવવામાં આવી છે. તે વાહક રોગ છે (મચ્છર અને જંતુઓ દ્વારા ફેલાતો રોગ) અને તે તદ્દન જીવલેણ છે. તે નાના બાળકો માટે વધુ જોખમી છે. તેના ચેપને કારણે, માથામાં સોજો વધે છે, જે ન્યુરોલોજીકલ સ્થિતિમાં ફેરવાય છે. તપાસ અને સારવારમાં થોડો વિલંબ અથવા બેદરકારી મૃત્યુ તરફ દોરી શકે છે.

તેથી જ આજે ‘ તબિયતપાણી’માં આપણે ચાંદીપુરા વાયરસ વિશે વાત કરીશું. તમે એ પણ જાણી શકશો કે-

ચાંદીપુરા વાયરસ શું છે?
ચાંદીપુરા વાયરસ નામ ભલે નવું લાગે, પણ એવું નથી. તેનો પહેલો કેસ 1965માં મહારાષ્ટ્રના ચાંદીપુરા ગામમાં સામે આવ્યો હતો. આથી તેનું નામ ચાંદીપુરા પડ્યું. ગુજરાતમાં લગભગ દર વર્ષે આ વાયરસના કેસો નોંધાય છે. જો કે આ વખતે કેસ ઝડપથી વધી રહ્યા છે. જેના કારણે તે ફરી ચર્ચામાં આવ્યો છે. આ વાયરસ બેક્યુલોવાયરસ સાથે સંબંધિત છે. આનો અર્થ એ છે કે તે મચ્છર, બગાઇ અને રેતીની માખીઓ જેવા વાહકોના કરડવાથી ફેલાય છે.

ચાંદીપુરા વાયરસ માટે કોઈ ચોક્કસ એન્ટિવાયરલ સારવાર ઉપલબ્ધ નથી. આ એક જીવલેણ રોગ હોવાથી તેના લક્ષણો ઝડપથી વધી શકે છે. તેથી, તે મહત્ત્વનું છે કે તે તપાસ દરમિયાન સમયસર શોધી શકાય અને સારવાર દરમિયાન યોગ્ય કાળજી લેવામાં આવે.

ચાંદીપુરા વાયરસથી સંક્રમિત અડધાથી વધુ લોકો મૃત્યુ પામે છે
2003માં ધ લેન્સેટમાં પ્રકાશિત થયેલા એક અભ્યાસ અનુસાર ચાંદીપુરા વાયરસનું સૌથી ખતરનાક પાસું તેનો મૃત્યુદર છે. 2003-2004માં જ્યારે તે મધ્ય ભારતમાં ઝડપથી ફેલાઈ ત્યારે મૃત્યુદર 56-75% હતો. મતલબ કે ચાંદીપુરા વાયરસથી સંક્રમિત અડધાથી વધુ લોકો મૃત્યુ પામે છે. તે નાના બાળકોમાં વધુ સામાન્ય છે કારણ કે તેમનું મગજ તીવ્ર સોજો સહન કરી શકતું નથી.

ચાંદીપુરા વાયરસના લક્ષણો શું છે?
તેના ચેપને કારણે એન્સેફાલીટીસનું જોખમ રહેલું છે. આનો અર્થ એ છે કે વાયરસના ચેપથી મગજની પેશીઓમાં સોજો અથવા બળતરા થાય છે. સામાન્ય રીતે ઉંચો તાવ એ તેનું પ્રારંભિક લક્ષણ છે. ગ્રાફિકમાં તેના તમામ લક્ષણો જુઓ.

ચાંદીપુરા વાયરસ વધુ ખતરનાક છે કારણ કે તેના લક્ષણો અચાનક આવે છે અને ઝડપથી બગડે છે. જો યોગ્ય સારવાર અને કાળજી સમયસર ન મળે તો તે જીવલેણ બની જાય છે. આ જ કારણ છે કે ગુજરાતના ગામડાઓમાં લોકોને આ અંગે વધુ જાગૃત કરવામાં આવી રહ્યા છે.

ચાંદીપુરા વાયરસના ચેપને રોકવા માટેના ઉપાયો શું છે?
આ ચેપને રોકવા માટે ઘણા પગલાં લઈ શકાય છે. ગ્રાફિક જુઓ:

ચાલો ગ્રાફિકમાં આપેલા મુદ્દાઓને વિગતવાર સમજીએ.