નજીકના વ્યક્તિનું મૃત્યુ આપણને ઝડપથી વૃદ્ધ કરી શકે છે: તણાવ વૃદ્ધત્વને વેગ આપે છે,કોષો ઝડપથી વૃદ્ધ થવાનું શરૂ કરે છે

કોઈ પ્રિય વ્યક્તિ આ દુનિયામાંથી જતા જોવાનું દુઃખદાયક છે. જો તે તમારો પ્રિય વ્યક્તિ હતો, તો તેનું મૃત્યુ તમારા જીવનમાં એક શૂન્યતા સર્જે છે. એવી ખાલીપો કે જેને બીજું કોઈ ભરી શકતું નથી. ઘરનો દરેક ખૂણો, દરેક વસ્તુ, જેમાં તે વ્યક્તિની યાદો હોય છે, તે પીડા આપતી રહે છે. જેના પર કોઈ મલમ કામ કરતું નથી. આ બધું વ્યક્તિને બેશુદ્ધ અને લાચાર બનાવે છે, જેની સીધી અસર તેના સ્વાસ્થ્ય પર પડે છે.

મેડિકલ જર્નલ જામા નેટવર્ક ઓપનમાં હાલમાં જ પ્રકાશિત થયેલા એક અભ્યાસ અનુસાર, પ્રિય વ્યક્તિનું મૃત્યુ વ્યક્તિને ઝડપથી વૃદ્ધ બનાવે છે. અહીં પોતાનો અર્થ માતાપિતા, જીવનસાથી અથવા બાળકો છે.

આજે ભલે વિજ્ઞાન આવું કહેતું હોય, પણ આપણે બધાએ આપણી આસપાસ ઘણી વખત આવું થતું જોયું છે. મારી પોતાની યાદોમાં, મારા કાકાના મૃત્યુ પછી, દાદા અચાનક નબળા પડવા લાગ્યા. તેમને ચાલવા માટે ટેકાની જરૂર પડવા લાગી. તેની આંખો અને શ્રવણશક્તિ બગડવા લાગી. તેઓ ઝડપથી વૃદ્ધ થવા લાગ્યા હતા.

અભ્યાસમાં જાણવા મળ્યું છે કે કોઈ નજીકના વ્યક્તિના મૃત્યુના દુઃખને કારણે આપણા કોષો, પેશીઓ અને શરીરના અંગો ઝડપથી વૃદ્ધ થવા લાગે છે. તેમની કામગીરીમાં ઘટાડો થવા લાગે છે. વૃદ્ધાવસ્થાના રોગો આપણને પુખ્તાવસ્થામાં અસર કરવા લાગે છે.

આજે ‘તબિયતપાણી’ માં આપણે જાણીશું કે નજીકના વ્યક્તિના મૃત્યુથી સ્વાસ્થ્ય પર શું અસર પડે છે. તમે એ પણ શીખી શકશો કે-

નજીકના લોકોના જવાથી તણાવ વધે છે
અમેરિકન સંસ્થા ‘મેન્ટલ હેલ્થ અમેરિકા’ અનુસાર, નજીકના વ્યક્તિના અવસાનથી થતા શોક અને દુ:ખથી આપણું મન ખૂબ જ વ્યથિત થઈ જાય છે. આ લાચારી અને નકામી લાગણીને જન્મ આપે છે. આ સ્થિતિ તણાવ અને હતાશાનું કારણ બને છે, જે ઘણી માનસિક સ્વાસ્થ્ય સમસ્યાઓ તરફ દોરી શકે છે. તેનાથી શારીરિક સ્વાસ્થ્ય પર પણ ખરાબ અસર પડે છે.

તણાવ આપણને ઝડપથી વૃદ્ધ બનાવે છે
લંડન સ્થિત રિજનરેટિવ ઇન્સ્ટિટ્યૂટના સ્થાપક તુંક તિરયાકી ના મતે તણાવ એ રોગોના મોટા ગ્લેશિયર જેવું છે. જ્યારે આપણે તણાવમાં હોઈએ ત્યારે શરીર અશાંત થઈ જાય છે. પરિણામે, આપણા શરીરમાં પ્રતિક્રિયાઓનો એક કાસ્કેડ થવા લાગે છે, જેના કારણે આપણે ઝડપથી વૃદ્ધ થવાનું શરૂ કરીએ છીએ.

દરેક સંબંધની અલગ અસર હોય છે
જામા નેટવર્કમાં પ્રકાશિત થયેલા અભ્યાસમાં એવું પણ બહાર આવ્યું છે કે કોઈ પ્રિય વ્યક્તિના મૃત્યુની અલગ-અલગ સંબંધો પર અલગ-અલગ અસર પડે છે. પુત્રનું મૃત્યુ તેમના માતાપિતાને ઝડપથી વૃદ્ધ બનાવે છે. જીવનસાથીનું મૃત્યુ એકલતા અને તણાવને કારણે ઝડપથી વૃદ્ધ થઈ જાય છે. જો કે, સૌથી વધુ અસર તે નાના બાળકો પર પડે છે જેમના માતા-પિતા અથવા ભાઈ-બહેન મૃત્યુ પામે છે. ગ્રાફિક જુઓ.

તણાવ ઓછો કરીને સુધારો શક્ય છે
તુંક તિરયાકી અનુસાર, તણાવ આપણા શરીરના સૌથી નાના એકમ પર હુમલો કરે છે. આ સીધું કોષોને નબળા પાડવાનું શરૂ કરે છે. તેથી જ તણાવ આપણા શરીરને ઘણું નુકસાન પહોંચાડે છે.

જો કે, તિર્યાકી પાસે આનો ઉકેલ પણ છે. તે લખે છે કે જો આપણા શરીરની ઝડપથી વૃદ્ધત્વનું સૌથી મોટું કારણ તણાવ છે, તો તેને દૂર કરવાથી પરિસ્થિતિને પાછલી સ્થિતિમાં લાવી શકાય છે.

તણાવ ઓછો કરવા શું કરવું
સૌ પ્રથમ, આપણે એ સમજવું પડશે કે તણાવ એ ચિંતા અને ડિપ્રેશન જેવી માનસિક સ્વાસ્થ્ય સ્થિતિ નથી. તેથી, દવાઓનો આશરો લીધા વિના લાઇફસ્ટાઇલમાં કેટલાક જરૂરી ફેરફારો કરીને તેને ઠીક કરી શકાય છે. ગ્રાફિકમાં જુઓ કે તણાવ ઘટાડવા માટે આપણે આપણા જીવનમાં કયા મહત્વના ફેરફારો કરી શકીએ છીએ.

ચાલો ગ્રાફિકમાં આપેલા કેટલાક મુદ્દાઓને વિગતવાર સમજીએ.

નિયમિત કસરત અને યોગ કરવાથી તણાવ ઓછો થાય છે
નેશનલ લાઇબ્રેરી ઑફ મેડિસિનમાં પ્રકાશિત થયેલા એક અભ્યાસ અનુસાર, તમારા શરીરને સતત સક્રિય રાખવાથી તણાવ ઓછો થાય છે અને મૂડ સારો રહે છે. નિયમિત કસરત તણાવ, ચિંતા અને હતાશાના લક્ષણોમાં સુધારો કરે છે. જો તમે અત્યારે કોઈપણ પ્રકારની શારીરિક પ્રવૃત્તિ નથી કરતા, તો ચાલવા અથવા સાયકલ ચલાવવા જેવી હળવી કસરતથી શરૂઆત કરો.

એ જ રીતે નિયમિત રીતે યોગ કરવાથી પણ સ્ટ્રેસ લેવલ ઓછું થાય છે. તેનાથી આપણું શારીરિક સ્વાસ્થ્ય પણ સુધરે છે.

સ્ક્રીન સમય ઓછો કરો, પૂરતી ઊંઘ લો
ફોન કે લેપટોપની સામે વધુ સમય વિતાવવાથી તણાવ વધે છે. સૌ પ્રથમ તમારો સ્ક્રીન સમય ઓછો કરો. આ સિવાય કેફીન એટલે કે કોફીનું સેવન ઓછું કરો. તણાવના સ્તરને વધારવા માટે આ પણ જવાબદાર છે.

આ બંને આદતો આપણી ઊંઘમાં ખલેલ પહોંચાડે છે. ઊંઘ ન આવવાથી તણાવ પણ વધે છે. તેથી, આ બંને આદતોને ઘટાડવાની સાથે સાથે પૂરતી ઊંઘ લેવી પણ જરૂરી છે.

તણાવ દૂર કરવા માટે ક્યારેય આલ્કોહોલ અથવા સિગારેટનો આશરો લેશો નહીં. આનાથી તાત્કાલિક રાહત મળી શકે છે, પરંતુ લાંબા ગાળે તેના ગંભીર પરિણામો આવી શકે છે. આ કારણે તણાવમાં કોઈ ઘટાડો થતો નથી.

સંતુલિત આહાર જરૂરી
નેશનલ લાઇબ્રેરી ઑફ મેડિસિનમાં 2012માં પ્રકાશિત થયેલા એક અભ્યાસ અનુસાર, આપણું ભોજન આપણા શારીરિક અને માનસિક સ્વાસ્થ્યને સીધી અસર કરે છે. અભ્યાસ દર્શાવે છે કે જે લોકો અલ્ટ્રા-પ્રોસેસ્ડ ખાદ્યપદાર્થો અને ખાંડથી ભરપૂર ખોરાક ખાય છે તેમને તણાવ થવાની શક્યતા વધુ હોય છે. જ્યારે સંતુલિત આહાર લેવાથી તણાવના લેવલને ઘટાડવામાં મદદ મળે છે. આ માટે તમારા આહારમાં નીચેની વસ્તુઓનો સમાવેશ કરો.

પરિવાર અને મિત્રો સાથે સમય પસાર કરો
2019 માં નેશનલ લાઇબ્રેરી ઑફ મેડિસિનમાં પ્રકાશિત થયેલા એક અભ્યાસ મુજબ, મિત્રો, કુટુંબીજનો અને સામાજિક સમર્થન અમને તણાવનો સામનો કરવામાં મદદ કરી શકે છે. અભ્યાસોએ દર્શાવ્યું છે કે જ્યારે યુવાન પુખ્ત વયના લોકો એકલા રહે છે, ત્યારે તેમના તણાવનું સ્તર વધે છે. જ્યારે તેમના પરિવાર સાથે રહેતા લોકો વધુ ખુશ અને તણાવ મુક્ત હતા.

તમારી રચનાત્મકતાને સમય આપો

સંગીત સાંભળવું અથવા વગાડવું એ શ્રેષ્ઠ સ્ટ્રેસ બસ્ટર છે. આનાથી મસલ્સ તેમજ મગજનો તણાવ ઓછો થાય છે.

જો તમને સંગીતમાં રસ નથી, તો તમે તમારી પસંદગીના અન્ય શોખનો આનંદ માણી શકો છો. શક્ય છે કે કોઈને બાગકામ, સિલાઈ કે સ્કેચિંગનો શોખ હોય. એકંદરે, આપણે એવું કંઈપણ અજમાવી શકીએ જે આપણું ધ્યાન તાણમાંથી હટાવે અને આપણી માનસિક પ્રવૃત્તિઓ પર ધ્યાન કેન્દ્રિત કરે.