વિનેશે રાત્રે ઊંઘ્યા વગર વર્કઆઉટ કર્યું: ઊંઘ અને વજન વચ્ચેનું છે જબરદસ્ત કનેક્શન, ઊંઘ પણ વજન ઘટાડવા માટે કસરત જેટલી જ જરૂરી

ભારતીય મહિલા રેસલર વિનેશ ફોગાટે ગુરુવારે કુસ્તીમાંથી નિવૃત્તિ લીધી. અગાઉ મંગળવારે 50 કિગ્રા વજન વર્ગમાં 3 મેચ રમી અને ત્રણેયમાં જીત મેળવી. અખાડામાં વિશ્વની નંબર વન ખેલાડીને હરાવીને વિનેશ ઓલિમ્પિક ફાઇનલમાં પહોંચનારી પ્રથમ ભારતીય મહિલા કુસ્તીબાજ બની હતી. આ સાથે જ નક્કી થયું કે વિનેશ દેશ માટે ગોલ્ડ કે સિલ્વર મેડલ લાવશે.

પરંતુ પછી તે હૃદયદ્રાવક સમાચાર આવ્યા અને સમગ્ર ચિત્ર બદલાઈ ગયું હતું.

બીજા દિવસે સવારે એટલે કે બુધવારે વિનેશ ફોગાટ પેરિસ ઓલિમ્પિકમાંથી 50 કિગ્રા વજન વર્ગમાંથી બહાર થઈ ગઈ હતી. ઓલિમ્પિકના નિયમો અનુસાર તેનું વજન 50 કિલો કરતાં 100 ગ્રામ વધારે હતું. વધારે વજન હોવાના કારણે તેને ગેરલાયક ઠેરવવામાં આવ્યો હતો.

ફાઇનલ મેચ માટે સત્તાવાર વજનની આગલી રાત્રે તેનું વજન નિર્ધારિત 50 કિલો કરતાં 2 કિલો વધુ હતું. તેમણે આખી રાત વ્યાયામ કરીને વજન ઘટાડવાનો સખત પ્રયાસ કર્યો. આમ છતાં સવારે તેનું વજન 50 કિલો કરતાં થોડા ગ્રામ વધુ હોવાનું જાણવા મળ્યું હતું.

સવાલ એ છે કે એવું તો શું થયું કે આખી રાત મહેનત કર્યા પછી પણ વિનેશ ફોગટનું વજન 100 ગ્રામ જેટલું વધારે રહ્યું. સોશિયલ મીડિયા પર ઘણા એક્સપર્ટ અને ડોક્ટર્સ લખી રહ્યા છે કે જો તેને કસરતની સાથે પૂરતી ઊંઘ મળી હોત તો તેનું વજન ઓછું થઈ શક્યું હોત.

આજે ‘તબિયતપાણી’ માં આપણે વજન અને ઊંઘ વચ્ચેના જોડાણ વિશે વાત કરીશું. તમે એ પણ શીખી શકશો કે-

નિખત ઝરીનને વજન ઘટાડવું પડ્યું
ભારતીય મહિલા બોક્સર નિખત ઝરીન પેરિસ ઓલિમ્પિકની પ્રી-ક્વાર્ટર ફાઈનલ મેચ હારીને બહાર થઈ ગઈ હતી. તેમણે પોતાની હારનું કારણ જણાવીને બધાને ચોંકાવી દીધા છે. તેની મેચના 2 દિવસ પહેલાં તેનું વજન વધારે હતું. તેમણે તેમની વેઇટ કેટેગરીમાં રમવા માટે 2 કિલો વજન ઘટાડવું પડ્યું હતું. આ માટે તેમણે 2 દિવસ સુધી ખાધું-પીધું નહોતું અને ઊંઘ પણ ન આવી. જેના કારણે રિકવરી માટે સમય નહોતો અને હાર સાથે મેડલની આશા પણ ખતમ થઈ ગઈ હતી.

સુશીલ કુમારનું વજન પણ વધતું હતું
ભારતીય કુસ્તીબાજ સુશીલ કુમારે વર્ષ 2008 અને 2012માં ભારત માટે બે ઓલિમ્પિક મેડલ જીત્યા છે. વર્ષ 2021માં ઓલિમ્પિકની તૈયારી કરી રહેલા ખેલાડીઓને ટિપ્સ આપતાં તેણે કહ્યું હતું કે દર વખતે મેચ પહેલાં તેનું વજન 4-5 કિલો વધી જતું હતું. આ માટે તેણે ઈવેન્ટ સેન્ટરમાં પહેલાં જ દિવસથી ખેલાડીઓને દરરોજ 400-500 ગ્રામ વજન ઘટાડવાની સલાહ આપી હતી. એક દિવસમાં અચાનક 1-2 કિલો વજન ઘટાડવામાં સમસ્યા છે. તેનાથી ફિટનેસ પર પણ અસર થાય છે.

સતત ઉંઘ ન આવવી એ વજન વધવાનું મુખ્ય કારણ
નિષ્ણાંતોનું માનવું છે કે જો સતત કેટલીય રાતો સુધી ઊંઘ ન આવે તો તેની સીધી અસર આપણી પાચનતંત્ર, ભૂખ અને વજન પર પડે છે. આ મેચ પ્રદર્શનને પણ બગાડી શકે છે.

અસર ઉંમર, લિંગ અને હોર્મોન્સ અનુસાર બદલાય છે
ઓછી ઊંઘને ​​કારણે થતા નુકસાન વય, લિંગ અને હોર્મોન્સના આધારે બદલાઈ શકે છે. ઉદાહરણ તરીકે, ગ્રાફિકમાં 2018ના અભ્યાસના પરિણામો જુઓ.

7 કલાકથી ઓછી ઊંઘ લેવાથી સ્થૂળતા વધે છે
નેશનલ લાઇબ્રેરી ઑફ મેડિસિનમાં 3 મિલિયન લોકો સાથે સંકળાયેલા 20 અભ્યાસોના વિશ્લેષણમાં જાણવા મળ્યું છે કે જે પુખ્ત વયના લોકો દરરોજ 7 કલાકથી ઓછી ઊંઘ લે છે તેમનામાં સ્થૂળતાનું જોખમ 41% વધી ગયું છે. તેનાથી વિપરિત, એવું પણ જાણવા મળ્યું હતું કે જે લોકો વધુ સમય સુધી સૂતા હતા, તેમની સ્થૂળતામાં ઊંઘ કોઈ પરિબળ નથી.

ઊંઘ દરમિયાન શરીર પોતાની જાતને રિપેર કરે છે

સ્વસ્થ રીતે વજન ઘટાડવા માટે પૂરતી ઊંઘ જરૂરી
નેશનલ સ્લીપ ફાઉન્ડેશન અનુસાર, જો તમે સ્વસ્થ રીતે વજન ઘટાડવા માગતા હો તો પૂરતી અને ગુણવત્તાયુક્ત ઊંઘ મેળવવી ખૂબ જ જરૂરી છે. નેશનલ લાઇબ્રેરી ઑફ મેડિસિનમાં પ્રકાશિત થયેલા એક અભ્યાસ અનુસાર, જો તમને ડાયટિંગ કરતી વખતે ઓછી ઊંઘ આવતી હોય તો તેનાથી વજન ઘટવાને બદલે વજન વધી શકે છે. આ થાય છે કારણ કે તે ભૂખ વધારી શકે છે.

હવે ચાલો ગ્રાફિકમાં આપેલા મુદ્દાઓને વિગતવાર સમજીએ.

ઊંઘ માટે નિયમિત શેડ્યૂલ અનુસરો
તમારા ઊંઘના સમયપત્રકને સતત બદલતા રહેવાથી અને સપ્તાહના અંતે એક અઠવાડિયાની યોગ્ય ઊંઘ મેળવવાનો પ્રયાસ કરવાથી મેટાબોલિઝ્મમાં ફેરફાર થઈ શકે છે અને ઇન્સ્યુલિનની સંવેદનશીલતા ઘટી શકે છે. જેના કારણે વજન વધવાની શક્યતા રહે છે. તેથી, ઊંઘ માટે સમાન શેડ્યૂલનું પાલન કરવું જોઈએ.

અંધારા રૂમમાં સૂવાથી સારી ઊંઘ આવે છે
નેશનલ લાઇબ્રેરી ઑફ મેડિસિનમાં પ્રકાશિત થયેલા એક અભ્યાસ અનુસાર, સૂવાના સમયે ટીવી, મોબાઇલ, લેપટોપ અથવા બેડસાઇડ લેમ્પ જેવી કૃત્રિમ પ્રકાશ ઊંઘની ગુણવત્તામાં ફરક પાડે છે. તેનાથી વજન વધવાનું અને સ્થૂળતાનું જોખમ વધે છે.

સૂતા પહેલાં ભરપેટ ન ખાઓ
સૂવાના થોડા કલાકો પહેલાં આપણે ખોરાક લેવો જોઈએ. મોડી રાત્રે ખાવાથી ઊંઘ અને મેટાબોલિઝ્મ પર અસર થાય છે. આ કારણે વજન ઘટાડવાના આપણા પ્રયત્નો નિષ્ફળ થઈ શકે છે.

તણાવનું સંચાલન કરો
નેશનલ લાઇબ્રેરી ઓફ મેડિસિનમાં પ્રકાશિત એક અભ્યાસ અનુસાર, સતત તણાવ ચોક્કસપણે આપણી ઊંઘ બગાડે છે. ઉપરાંત, નકારાત્મક લાગણીઓનો સામનો કરવા માટે, આપણું મન મસાલેદાર ખોરાક અને પીણાં તરફ દોડવા લાગે છે. આ બધાની સીધી અસર આપણા વજન પર પડે છે. ઊંઘ અને તણાવ બંને એકબીજાને સમાન પ્રમાણમાં વધારી શકે છે.

વહેલા સૂઈ જાઓ અને વહેલા જાગો
નેશનલ લાઇબ્રેરી ઓફ મેડિસિનમાં પ્રકાશિત થયેલા એક અભ્યાસ અનુસાર, જે લોકો મોડે સુધી ઊંઘે છે તેઓ વધુ કેલરી વાપરે છે. તેથી તેમનું વજન વધવાનું જોખમ વધારે છે. તેથી જ પ્રારંભિક પક્ષી બનવાની સલાહ આપવામાં આવે છે. મતલબ કે રાત્રે વહેલા સૂઈ જવું અને સવારે વહેલા ઉઠવું.