1 કલાક પેહલાલેખક: ગૌરવ તિવારી
- કૉપી લિંક
વિશ્વના સૌથી મજબૂત બોડી બિલ્ડર ઇલ્યા ‘ગોલેમ’નું માત્ર 36 વર્ષની વયે હાર્ટ એટેકથી અવસાન થયું. બેલારુસના રહેવાસી ગોલેમ પાસે ‘ધ મ્યુટન્ટ’નું બિરુદ પણ હતું. વિશ્વભરના બોડી બિલ્ડરોએ તેમની પાસેથી પ્રેરણા લીધી. ગોલેમ તેના આહાર અને કસરતને લઈને ખૂબ જ કડક હતો. પોતાના 25 ઇંચના બાયસેપ્સને જાળવવા માટે, તે દરરોજ 16,500 કેલરીનો ખોરાક લેતો હતો. પછી તેને બાળવા માટે પણ એટલી જ મહેનત કરતો.
ગોલેમ પહેલા, ગયા મહિને જ બ્રાઝિલનો બોડી બિલ્ડર એન્ટોનિયો સૂઝા ઓપન બોડી બિલ્ડીંગ સ્પર્ધામાં ભાગ લઈ રહ્યો હતો. સ્ટેજ પર જ તેને હાર્ટ એટેક આવ્યો અને તેમનું અવસાન થયું. સૂઝા માત્ર 27 વર્ષનો હતો.
આ મહાન બોડી બિલ્ડર્સ છે. આ સિવાય છેલ્લા કેટલાક વર્ષોમાં જીમ કરતી વખતે હાર્ટ એટેકના કારણે ઘણા લોકોના મોત થયા છે. તેનો વીડિયો પણ વાયરલ થયો છે.
હવે સવાલ એ થાય છે કે જ્યારે બોડી બિલ્ડરો દરરોજ આટલી બધી શારીરિક પ્રવૃત્તિ કરતા હોય છે, તેમનું શરીર એકદમ ફિટ હોય છે, શરીરમાં ક્યાંય ચરબીનો સંગ્રહ થતો નથી, તો પછી આટલી નાની ઉંમરે તેમને હાર્ટ એટેક કેમ આવે છે?
આની પાછળ હૃદયની ઘણી સ્થિતિઓ હોઈ શકે છે, પરંતુ એનાબોલિક સ્ટેરોઇડ્સનો ઉપયોગ પણ એક મુખ્ય કારણ તરીકે ઊભરી આવ્યું છે. આ સ્ટેરોઇડ્સના ઉપયોગથી, સ્નાયુઓ અને બાયસેપ્સ બને છે, પરંતુ મૃત્યુ પણ અમુક અંશે નજીક આવે છે.
તેથી, આજે ‘ તબિયતપાણી ‘ માં આપણે એનાબોલિક સ્ટેરોઇડ્સ વિશે વાત કરીશું. તમે એ પણ જાણી શકશો કે-
- વિશ્વમાં તેનું બજાર કેટલું મોટું છે?
- તેની સામાન્ય આડઅસરો શું છે?
- આ કેવી રીતે નાની ઉંમરમાં મૃત્યુનું કારણ બને છે?
એનાબોલિક સ્ટેરોઇડ્સ શું છે?
એનાબોલિક સ્ટેરોઇડ્સ એવી દવાઓ છે જે પુરુષ હોર્મોન ટેસ્ટોસ્ટેરોનનું એક સ્વરૂપ છે. આ સંયોજનો માટે તકનિકી શબ્દ ‘એનાબોલિક-એન્ડ્રોજેનિક સ્ટેરોઇડ્સ’ (AAS) છે. આમાં, એનાબોલિક શબ્દનો અર્થ થાય છે પેશીઓ અથવા સ્નાયુઓ બનાવવી અને એન્ડ્રોજેનિકનો અર્થ સેક્સ હોર્મોન્સના એક જૂથ સાથે છે.
ટેસ્ટોસ્ટેરોન મુખ્ય એન્ડ્રોજન છે. તે તરુણાવસ્થા પછી પુરુષોમાં પુરૂષ લક્ષણોના વિકાસ માટે જવાબદાર છે. ઉદાહરણ તરીકે, તરુણાવસ્થા પછી, છોકરાઓની દાઢી અને મૂછ વધે છે, છાતી અને શરીર પર વાળ વધે છે, અવાજ કર્કશ બને છે અને જાતીય હોર્મોન્સ વિકસિત થાય છે. આ બધા ફેરફારો આ હોર્મોનને કારણે થાય છે.
જ્યારે પુરુષોના શરીરમાં ટેસ્ટોસ્ટેરોનની ઊણપ હોય છે, ત્યારે આ સ્થિતિને મેલ હાઈપોગોનાડિઝમ કહેવામાં આવે છે, જેના કારણે તરુણાવસ્થામાં વિલંબ થઈ શકે છે. તેની સારવાર માટે ડૉક્ટરો એનાબોલિક સ્ટેરોઇડ્સનો ઉપયોગ કરે છે. આ સિવાય અમુક પ્રકારના કેન્સર અથવા એઈડ્સથી પીડિત લોકોમાં મસલ્સ વધારવા માટે એનાબોલિક સ્ટેરોઈડ્સ પણ આપવામાં આવે છે.
ડો.બોબી દીવાન કહે છે કે દરરોજ શારીરિક પ્રવૃત્તિઓ, કાર્ડિયો અને સ્ટ્રેન્થ એક્સરસાઇઝ કરવાથી હૃદયની તંદુરસ્તી સુધરે છે. જ્યારે જીમમાં જવું અને શરીરનો ચોક્કસ આકાર મેળવવા માટે એનાબોલિક સ્ટેરોઇડ્સનો ઉપયોગ કરવો ખૂબ જ જોખમી બની શકે છે. તે લીવર, હૃદય અને મગજના સ્વાસ્થ્ય પર ગંભીર અસરો કરી શકે છે.
સ્ટીરોઈડ માર્કેટ 52 બિલિયન ડોલરનું છે વિશ્વભરના કિશોરોમાં બોડી બિલ્ડીંગનો મોટો ક્રેઝ છે. આ બોડી ફિટનેસ કરતાં ઘણું વધારે છે. આમાં દરેકને સિક્સ પેક, બ્રોડ ચેસ્ટ અને બાઈસેપ્સ જોઈએ છે. સારા આહારની સાથે-સાથે વર્ષોની મહેનતની સરખામણીમાં એનાબોલિક સ્ટેરોઇડ્સની મદદથી આ ઈચ્છા થોડા મહિનામાં પૂરી થઈ રહી છે. આ જ કારણ છે કે આ સ્ટેરોઇડ્સની માંગ પણ બજારમાં ઝડપથી વધી રહી છે. ચાલો ગ્રાફિકમાં જોઈએ કે સ્ટેરોઈડનું બજાર અત્યારે કેટલું મોટું છે અને માત્ર 8 વર્ષમાં તે બમણું થવાની અપેક્ષા છે.
ક્લીલેન્ડ ક્લિનિક અનુસાર, અમેરિકામાં 30 થી 40 લાખ લોકો બિન-તબીબી કારણોસર અને કોઈપણ ડૉક્ટરની સલાહ વિના તેનો ઉપયોગ કરી રહ્યા છે. આ તમામ લોકો મોટા જોખમ તરફ આગળ વધી રહ્યા છે.
એનાબોલિક સ્ટેરોઇડ્સની સામાન્ય આડઅસરો પણ જીવલેણ બની શકે છે ડૉ.. બોબી દીવાનના કહેવા પ્રમાણે, ડૉક્ટરો આ ખાસ સ્ટેરોઈડની ભલામણ માત્ર દુર્લભ પરિસ્થિતિઓમાં જ કરે છે. આ હોવા છતાં, જો તેમનું બજાર આટલું મોટું છે તો તે પણ નિશ્ચિત છે કે તેનો ઉપયોગ બિન-તબીબી રીતે મોટા પાયે થઈ રહ્યો છે. આનાથી હાઈ બ્લડ પ્રેશર, લોહી ગંઠાઈ જવા, હૃદયની સમસ્યાઓ અને સ્ટ્રોક જેવી ગંભીર સમસ્યાઓ થઈ શકે છે, જે ક્યારેક જીવલેણ સાબિત થાય છે.
તેની અન્ય આડ અસરો શું છે, ગ્રાફિકમાં જુઓ.
જે લોકો માત્ર સ્નાયુઓ બનાવવા માટે દરરોજ એનાબોલિક સ્ટેરોઈડ લેતા હોય છે તેઓને હાર્ટ એટેક આવવાની શક્યતા અન્ય લોકો કરતા વધુ હોય છે. કારણ કે તેની આડઅસરોની યાદી લાંબી છે. આમાંની મોટાભાગની આડઅસરો હૃદયના સ્વાસ્થ્યને ગંભીર નુકસાન પહોંચાડે છે.
પુરુષોના સ્તનો વધે છે, સ્ત્રીઓ દાઢી વધે છે સ્ત્રી અને પુરુષ બંને બોડી બિલ્ડરોની જેમ મસલ્સ બનાવવા માટે એનાબોલિક સ્ટીરોઈડ લઈ રહ્યા છે અને તેના કારણે બંનેના શરીરમાં હોર્મોનલ અસંતુલન થઈ શકે છે. આ બંનેની પ્રજનન ક્ષમતા પર નકારાત્મક અસર કરી શકે છે.
નીચેના ગ્રાફિકમાં આ વિશેની વિગતો જુઓ-
સ્ટેરોઇડ્સનો ઉપયોગ આટલો કેમ વધી રહ્યો છે? આ સૌથી મહત્વપૂર્ણ પ્રશ્ન છે અને તેનો જવાબ કંઈક આવો છે-
- લોકો આકર્ષક દેખાવા માટે પોતાનું શરીર બનાવવા માંગે છે. શરીર બનાવવાનો હેતુ સ્વસ્થ રહેવાનો નથી.
- બજારો અને જાહેરાતો દિવસ-રાત લોકોનું બ્રેઈનવોશ કરે છે કે જીવનમાં સફળ થવા માટે વ્યક્તિ પાસે ચોક્કસ પ્રકારનું મેસ્ક્યૂલિન બોડી હોવું જોઈએ.
- આ સ્ટેરોઇડ્સ મેસ્ક્યૂલિન બોડી મેળવવાનો શોર્ટકટ છે.
- લોકો શૉર્ટકટ પાછળ દોડી રહ્યા છે અને ઓછી મહેનતે શક્ય તેટલી વહેલી તકે બ્રોડ ચેસ્ટ, સિક્સ પૅક એબ્સ મેળવવા માગે છે.
- આ વસ્તુઓનું વેચાણ અને ભલામણ કરનારા લોકો તેમની આડઅસરો અને જોખમો વિશે ચેતવણી આપતા નથી.
- વ્યાયામનો એકમાત્ર હેતુ સ્વસ્થ શરીર અને મન પ્રાપ્ત કરવાનો હોવો જોઈએ. માનવ શરીરને એક નિશ્ચિત બંધારણમાં ઢાળવાનો પ્રયાસ કરવો એ પોતે જ ખતરનાક છે.
સ્વસ્થ શરીર બનાવવા શું કરવું?
ડો.બોબી દીવાન આ માટે આ સૂચનો આપે છે-
- દરરોજ જીમમાં જવું અને કસરત કરવી એ આપણા સ્વાસ્થ્ય માટે સારું છે. જેના કારણે હૃદયનું સ્વાસ્થ્ય પણ સારું રહે છે. તેથી, દરરોજ કસરત કરો.
- જો કે, આ સમય દરમિયાન, ધ્યાનમાં રાખો કે તાલીમ ફક્ત નિષ્ણાતની દેખરેખ હેઠળ થવી જોઈએ.
- તમારા આહારને સ્વસ્થ અને સંતુલિત રાખો. ઘરે બનાવેલ હેલ્ધી ફૂડ ખાઓ. કોઈપણ પ્રકારનો અતિરેક ટાળો. જો જરૂરી હોય તો તમે ડાયેટિશિયનની સલાહ પણ લઈ શકો છો.
- મસલ્સ ઝડપથી બનાવવા માટે એનાબોલિક સ્ટેરોઇડ્સનો ઉપયોગ કોઈપણ કિંમતે સલામત નથી. જીવન સૌથી કિંમતી છે. તમારા શરીરને સુંદર બનાવવાની લાલસામાં જીવન સાથે રમશો નહીં.