શ્રીનગર2 કલાક પેહલા
- કૉપી લિંક
મુખ્યમંત્રી ઓમર અબ્દુલ્લાની કેબિનેટે જમ્મુ અને કાશ્મીરને રાજ્યનો દરજ્જો પુનઃસ્થાપિત કરવાનો પ્રસ્તાવ પસાર કર્યો છે. ગુરુવારે મળેલી કેબિનેટની બેઠકમાં આ નિર્ણય લેવામાં આવ્યો હતો. સૂત્રોના જણાવ્યા અનુસાર ઓમર 2 દિવસમાં દિલ્હીમાં વડાપ્રધાન નરેન્દ્ર મોદીને મળશે અને તેમને પ્રસ્તાવનો ડ્રાફ્ટ સોંપશે.
ઓમરે વિધાનસભા ચૂંટણી દરમિયાન એમ પણ કહ્યું હતું કે જમ્મુ-કાશ્મીરને રાજ્યનો દરજ્જો પુનઃસ્થાપિત કરવાના પ્રસ્તાવને કેબિનેટની પ્રથમ બેઠકમાં જ મંજૂરી આપવામાં આવશે. 16 ઓક્ટોબરે સીએમ તરીકે શપથ લીધા બાદ બીજા જ દિવસે તેમણે ઠરાવ પસાર કર્યો હતો. કેબિનેટની બેઠકમાં ડેપ્યુટી સીએમ સુરેન્દ્ર ચૌધરી, મંત્રીઓ સકીના મસૂદ ઇટુ, જાવેદ અહેમદ રાણા, જાવિદ અહેમદ ડાર અને સતીશ શર્મા પણ હાજર હતા.
હકીકતમાં, 5 ઑગસ્ટ, 2019ના રોજ, જમ્મુ અને કાશ્મીરમાંથી કલમ 370 હટાવવાની સાથે, કેન્દ્ર સરકારે સંપૂર્ણ રાજ્યનો દરજ્જો નાબૂદ કર્યો અને તેને બે કેન્દ્રશાસિત પ્રદેશો (જમ્મુ-કાશ્મીર અને લદ્દાખ)માં વિભાજિત કરી.
કેન્દ્રએ 5 ઓગસ્ટ 2019ના રોજ કલમ 370 નાબૂદ કરી હતી.
કેબિનેટની મંજૂરી બાદ કાનૂની પ્રક્રિયા… 3 પોઈન્ટ
- આ પ્રસ્તાવને ઓમર કેબિનેટની મંજૂરી મળ્યા બાદ તેને લેફ્ટનન્ટ ગવર્નર મારફતે કેન્દ્ર સરકારને મોકલવામાં આવશે. આગળનો નિર્ણય કેન્દ્ર સરકારે લેવાનો છે. જમ્મુ અને કાશ્મીર પુનર્ગઠન અધિનિયમમાં સંપૂર્ણ રાજ્યના દરજ્જા માટે ફક્ત કેન્દ્ર સરકાર જ ફેરફારોની પ્રક્રિયા કરી શકે છે.
- જમ્મુ અને કાશ્મીર રાજ્યનું પુનર્ગઠન જમ્મુ અને કાશ્મીર પુનર્ગઠન અધિનિયમ, 2019 હેઠળ બે કેન્દ્રશાસિત પ્રદેશોમાં કરવામાં આવ્યું હતું. તેથી, સંપૂર્ણ રાજ્યના દરજ્જા માટે, સંસદમાં કાયદો પસાર કરીને પુનર્ગઠન કાયદામાં ફેરફારો કરવા પડશે. આ ફેરફારો બંધારણની કલમ 3 અને 4 હેઠળ કરવામાં આવશે.
- રાજ્યનો દરજ્જો આપવા માટે, લોકસભા અને રાજ્યસભામાં નવા કાયદાકીય ફેરફારોની મંજૂરીની જરૂર પડશે, એટલે કે, દરખાસ્તને સંસદ દ્વારા મંજૂર કરવી આવશ્યક છે. મંજૂરી બાદ તેને રાષ્ટ્રપતિને મોકલવામાં આવશે. તેમની મંજૂરી પછી, જમ્મુ અને કાશ્મીરને રાષ્ટ્રપતિ દ્વારા આ કાયદાકીય ફેરફારની સૂચના જારી કરવાની તારીખથી સંપૂર્ણ રાજ્યનો દરજ્જો મળશે.
જમ્મુ-કાશ્મીરને પૂર્ણ રાજ્યનો દરજ્જો મળ્યા પછી શું બદલાશે?
- રાજ્ય વિધાનસભાને જાહેર વ્યવસ્થા અને સમવર્તી યાદીની બાબતોમાં કાયદો બનાવવાની સત્તા હશે.
- જો સરકાર કોઈપણ નાણાકીય બિલ રજૂ કરે છે, તો તેને તેના માટે લેફ્ટનન્ટ ગવર્નરની મંજૂરી લેવાની જરૂર રહેશે નહીં.
- ભ્રષ્ટાચાર વિરોધી બ્યુરો અને અખિલ ભારતીય સેવાઓ પર રાજ્ય સરકારનું સંપૂર્ણ નિયંત્રણ હશે. એટલે કે રાજ્યમાં અધિકારીઓની બદલી અને પોસ્ટિંગ રાજ્ય સરકાર મુજબ થશે, તેના પર લેફ્ટનન્ટ ગવર્નરનું નિયંત્રણ નહીં હોય.
- કલમ 286, 287, 288 અને 304માં ફેરફાર સાથે રાજ્ય સરકારને વેપાર, કર અને વાણિજ્યની બાબતોમાં તમામ અધિકારો મળશે.
- કેન્દ્ર શાસિત પ્રદેશમાં ધારાસભ્યોની સંખ્યાના 10%ને મંત્રી બનાવી શકાય છે, રાજ્યનો દરજ્જો પુનઃસ્થાપિત થવાથી મંત્રીઓની સંખ્યા પરનો આ પ્રતિબંધ પણ ખતમ થઈ જશે અને ધારાસભ્યોની સંખ્યાના 15% સુધી મંત્રી બનાવી શકાશે.
- આ ઉપરાંત જેલના કેદીઓને મુક્ત કરવા અને નેશનલ કોન્ફરન્સના અન્ય ચૂંટણી વચનો પૂરા કરવા જેવી યોજનાઓ પૂર્ણ કરવા માટે રાજ્ય સરકારને કેન્દ્ર કરતા વધુ સત્તા મળશે.
રાજ્યનો મામલો સુપ્રીમ કોર્ટમાં પણ પહોંચ્યો હતો
જમ્મુ-કાશ્મીરને રાજ્યનો દરજ્જો આપવાની માગ કરતી અરજી પણ સુપ્રીમ કોર્ટમાં દાખલ કરવામાં આવી છે. સુપ્રીમ કોર્ટ ગુરુવારે જમ્મુ અને કાશ્મીર યુટીને સંપૂર્ણ રાજ્યનો દરજ્જો આપવાની માગ કરતી અરજી પર બે મહિનામાં સુનાવણી કરવા માટે સંમત થઈ છે. એડવોકેટ ગોપાલ શંકર નારાયણે ઝહૂર અહેમદ ભટ અને ખુર્શીદ અહેમદ મલિક વતી આ અરજી દાખલ કરી છે. CJI DY ચંદ્રચુડે કહ્યું કે તેઓ તેને સાંભળશે.
અરજીમાં કહેવામાં આવ્યું છે કે કલમ 370 પર સુનાવણી દરમિયાન સોલિસિટર જનરલ તુષાર મહેતાએ જમ્મુ-કાશ્મીરને ટૂંક સમયમાં પૂર્ણ રાજ્યનો દરજ્જો પુનઃસ્થાપિત કરવાની ખાતરી આપી હતી. જો કે, આ કેસમાં નિર્ણય આવ્યાના 10 મહિના પછી પણ કેન્દ્ર સરકારે હજુ સુધી તેના પર કોઈ કાર્યવાહી કરી નથી. કલમ 370 હટાવવા અંગે સુપ્રીમ કોર્ટનો નિર્ણય 11 ઓગસ્ટ, 2023ના રોજ આવ્યો હતો.
ઓમરના શપથ બાદ કોંગ્રેસે કહ્યું હતું – જ્યાં સુધી પૂર્ણ રાજ્યનો દરજ્જો નહીં મળે ત્યાં સુધી લડત ચાલુ રહેશે
લેફ્ટનન્ટ ગવર્નર મનોજ સિન્હાએ 16 ઓક્ટોબરે શેર-એ-કાશ્મીર ઇન્ટરનેશનલ કોન્ફરન્સ સેન્ટર ખાતે જમ્મુ અને કાશ્મીરના મુખ્યમંત્રી તરીકે ઓમર અબ્દુલ્લાને શપથ લેવડાવ્યા હતા.
ઓમર અબ્દુલ્લાએ 16 ઓક્ટોબરે જમ્મુ અને કાશ્મીરના મુખ્યમંત્રી તરીકે શપથ લીધા હતા. નેશનલ કોન્ફરન્સ સાથે મળીને વિધાનસભાની ચૂંટણી લડનાર કોંગ્રેસ સરકારમાં સામેલ થઈ ન હતી. કોંગ્રેસે સરકારને બહારથી ટેકો આપ્યો હતો. પાર્ટીનું કહેવું છે કે જમ્મુ-કાશ્મીરને રાજ્યનો દરજ્જો ન મળે ત્યાં સુધી તેની લડાઈ ચાલુ રહેશે. સંપૂર્ણ સમાચાર વાંચો…
સપ્ટેમ્બરમાં કલમ 370 હટાવ્યા બાદ રાજ્યમાં પ્રથમ વિધાનસભા ચૂંટણી યોજાઈ હતી કલમ 370 હટાવ્યા બાદ ગયા મહિને રાજ્યમાં પહેલીવાર વિધાનસભા ચૂંટણી યોજાઈ હતી. ત્રણ તબક્કામાં યોજાયેલી ચૂંટણીના પરિણામો 8 ઓક્ટોબરે આવ્યા હતા. જેમાં નેશનલ કોન્ફરન્સ (NC) સૌથી મોટી પાર્ટી તરીકે ઉભરી હતી. પાર્ટીને 42 બેઠકો મળી હતી. NCના સહયોગી કોંગ્રેસે 6 બેઠકો અને CPI(M) એક બેઠક જીતી હતી.
ભાજપ 29 બેઠકો સાથે બીજા નંબરની સૌથી મોટી પાર્ટી બની. તે જ સમયે, 2014 વિધાનસભા ચૂંટણીમાં સૌથી મોટી પાર્ટી બનેલી પીડીપીને માત્ર 3 બેઠકો મળી હતી. પાર્ટીના વડા મહેબૂબા મુફ્તીની પુત્રી ઇલ્તિજા મુફ્તી પણ બિજબેહરા બેઠક પરથી હારી ગઈ છે. ગત ચૂંટણીમાં પાર્ટીએ 28 બેઠકો જીતી હતી.
