30 મિનિટ પેહલાલેખક: ગૌરવ તિવારી
- કૉપી લિંક
ભારત તહેવારોનું ખૂબ જ મહત્વ અને અહીં કોઈપણ ઉજવણી મીઠાઈ વિના અધૂરી છે. જ્યારે દેશના સૌથી મોટા તહેવાર દિવાળીની વાત આવે છે, ત્યારે આપણે ના કહેવા છતાં ઘણી બધી મીઠાઈઓ અને વાનગીઓ ખાઈએ છીએ.
વધુ પડતી મીઠાઈઓ અને વાનગીઓ ખાવાથી પાચનક્રિયા બગડી શકે છે. જેના કારણે ક્યારેક અપચો, પેટમાં દુખાવો અને ઉબકા આવવા જેવી સમસ્યાઓ થઈ શકે છે. આ એક-બે દિવસમાં આપણા શરીરમાં એટલો લોટ, ખાંડ અને ચરબી જમા થઈ જાય છે કે તે શરીરમાં ટોક્સિન્સની જેમ પ્રતિક્રિયા આપે છે. વધુ પડતી મીઠાઈ અને નમકીન ખાવાથી બ્લડ શુગર લેવલ વધી જાય છે. તેથી શરીર આ ટોક્સિન્સને બહાર કાઢવાનો પ્રયાસ કરવાનું શરૂ કરે છે. પરિણામે, ઉલ્ટી અને પેટમાં ગડબડ થઈ શકે છે.
જો આપણે ઈચ્છીએ તો આપણી જીવનશૈલી અને ખાનપાનમાં થોડો ફેરફાર કરીને શરીરને આ ડિટોક્સ પ્રક્રિયામાં મદદ કરી શકીએ છીએ.
તેથી, આજે ‘તબિયતપાણી’ માં આપણે ડિટોક્સ પ્રક્રિયા વિશે વાત કરીશું. તમે એ પણ શીખી શકશો કે-
- ખોરાક અને પીણામાં કયા ફેરફારો કરવાની જરૂર છે?
- ડિટોક્સિફિકેશનમાં શું સાવચેતી રાખવી જોઈએ?
ડિટોક્સિફિકેશન શું છે? ડિટોક્સિફિકેશન એ હાલમાં ખૂબ જ લોકપ્રિય શબ્દ છે. તહેવારોની મોસમ દરમિયાન, ઘણા નિષ્ણાતો સોશિયલ મીડિયા રીલ્સ અને ટૂંકા વીડિયોમાં તેના વિશે વાત કરતા જોવા મળશે. તેનો સીધો અર્થ શરીરમાંથી ટોક્સિન્સ દૂર કરવાનો છે. શરીરમાં દરેક વસ્તુ ટોક્સિન્સ છે, જે શરીરને નુકસાન પહોંચાડી રહી છે. આ ટોક્સિન્સ કોઈ રોગને કારણે ઉત્પન્ન થઈ શકે છે અથવા ખોરાક અને પીણાં દ્વારા આપણા શરીરમાં પ્રવેશી શકે છે. શરીર તેમને બહાર કાઢવાનો શ્રેષ્ઠ પ્રયાસ કરે છે. આને ડિટોક્સિફિકેશન કહેવામાં આવે છે. આ કામમાં આપણે આપણા શરીરને મદદ કરી શકીએ છીએ.
ડિટોક્સિફિકેશન એ આપણે જે સમજીએ છીએ તેનાથી ઘણું અલગ છે સોશિયલ મીડિયા પરની રીલ્સ જોઈને લોકો સમજી ગયા છે કે ડિટોક્સિફિકેશન માટે ખાસ પ્રકારનો આહાર લેવામાં આવે છે અને લિક્વિડનું સેવન વધારે છે. જ્યારે તેનો સાચો અર્થ એ છે કે આ પ્રક્રિયામાં આંતરિક અવયવોને આરામ આપવામાં આવે છે. ન્યૂનતમ ભોજન લેવામાં આવે છે અને હલકું ભોજન લેવામાં આવે છે. શરીરના કાર્યમાં સંતુલન પાછું લાવવાનો આ પ્રયાસ છે.
ડિટોક્સિફિકેશન માટે યોગ્ય જીવનશૈલી જરૂરી આ પ્રક્રિયામાં માત્ર ખાવા-પીવાની આદતોમાં જ બદલાવ લાવવાનો નથી, પરંતુ સમગ્ર જીવનશૈલીમાં બદલાવ લાવવો પડશે. આમાં સવારની કસરતથી લઈને રાત્રે ગુણવત્તાસભર ઊંઘ લેવા સુધી દરેક નાની-નાની બાબતોનું ધ્યાન રાખવું અને તેને સુધારવું પડે છે. ચાલો ગ્રાફિક્સમાં જોઈએ, ડિટોક્સિફિકેશન માટેની 10 મહત્વપૂર્ણ ટીપ્સ.
શક્ય તેટલું પાણી પીવો વિશ્વનું શ્રેષ્ઠ ડિટોક્સિફાઇંગ એજન્ટ પાણી છે. તે આપણા શરીરમાં ટોક્સિન્સ તત્વોથી થતા નુકસાનને ઠીક કરવામાં મદદ કરે છે. આ સમારકામ દરમિયાન, શરીરને ઘણી ઊર્જાની જરૂર હોય છે, જ્યારે આ સમય દરમિયાન આપણે ઓછું ખોરાક લેતા હોઈએ છીએ. આવી સ્થિતિમાં પાણી આપણે અગાઉ ખાધી હોય તેવી વસ્તુઓને ઉર્જામાં તોડી નાખવામાં મદદ કરે છે. આ સિવાય શરીરમાં રહેલા ઝેરી તત્વોને કચરા સ્વરૂપે બહાર કાઢવા માટે પણ પાણીની જરૂર પડે છે. આ પેશાબ અથવા મળ સાથે બહાર આવે છે. તેથી, આ સમયગાળા દરમિયાન દરરોજની જરૂરિયાત કરતાં 2 ગ્લાસ વધુ પાણી પીવાની સલાહ આપવામાં આવે છે.
કસરત કરવી જરૂરી દિવાળી દરમિયાન ખાવામાં આવતી વાનગીઓ અને મીઠાઈઓને કારણે આપણા શરીરમાં વધારાની ઊર્જા અને ચરબી જમા થાય છે. આ વધારાની કેલરી બર્ન કરવાની કસરત એ એક સરળ રીત છે. જો તમને કસરત કરવામાં સમસ્યા આવી રહી હોય તો તમે વોકિંગ પર જઈ શકો છો.
એક કલાક વધુ ગુણવત્તાયુક્ત ઊંઘ જરૂરી આપણા શરીરમાં સૌથી વધુ રીપેરિંગ ઊંઘ દ્રારા થાય છે. ઊંઘ એ આપણા શરીરનું સુપરડેટોક્સ કાર્ય છે. આ સમય દરમિયાન, મોટાભાગના અંગો દિવસ દરમિયાન થતા નુકસાનને સુધારે છે. હવે તહેવારોની સિઝનમાં ટોક્સિન્સ તત્વોએ આપણા શરીરને વધુ નુકસાન પહોંચાડ્યું હોવાથી તેને સમારકામ માટે વધુ સમયની જરૂર છે. તેથી જ ડિટોક્સિફિકેશન દરમિયાન એક કલાક વધુ ઊંઘ લેવાથી ફાયદો થઈ શકે છે.
ખોરાકમાં પ્રોબાયોટીક્સનું પ્રમાણ વધારવું પ્રોબાયોટીક્સ પોષક તત્વોના શોષણ અને પાચનમાં મદદ કરે છે. તેઓ આપણા પેટમાં તંદુરસ્ત બેક્ટેરિયાના વિકાસને પણ પ્રોત્સાહન આપે છે અને પાચનતંત્રમાં સુધારો કરે છે. આપણે જાણીએ છીએ કે તહેવારો દરમિયાન આપણી પાચનતંત્રને સૌથી વધુ નુકસાન થાય છે. તેથી, પૂરતા પ્રમાણમાં પ્રોબાયોટિક ખોરાક લેવો ખૂબ જ મહત્વપૂર્ણ છે. આ રોગપ્રતિકારક શક્તિને પણ મજબૂત બનાવે છે.
એન્ટીઑકિસડન્ટ ખોરાક લો તહેવારોમાં તળેલા ખોરાક, જંક ફૂડ, આલ્કોહોલ અને તમાકુનું વધુ પડતું સેવન કરવાથી શરીરમાં ફ્રી રેડિકલ્સની સંખ્યા વધી જાય છે. આ ફ્રી રેડિકલ ઓક્સિડેટીવ તણાવનું કારણ બને છે. પરિણામે આપણા શરીરના સ્વસ્થ કોષોને નુકસાન થવા લાગે છે. આનાથી બચવા માટે એન્ટિઓક્સિડન્ટ્સ સૌથી અસરકારક છે. લીલા પાંદડાવાળા શાકભાજી, ટામેટાં અને તમામ સાઇટ્રસ ફળો આમાં ખૂબ મદદરૂપ છે.
સાઇટ્રસ ફળો મદદરૂપ થઈ શકે વિટામિન Cથી ભરપૂર ફળો અને શાકભાજી શરીરમાંથી ઝેરી તત્વોને દૂર કરવામાં ઘણી મદદ કરે છે. ખાસ વાત એ છે કે વિટામિન C પોતે એક શક્તિશાળી એન્ટીઑકિસડન્ટ છે. આ સિવાય તે નબળી પડેલી રોગપ્રતિકારક શક્તિને પણ મજબૂત બનાવે છે. આ માટે આપણે ખાટા ફળ ખાઈ શકીએ છીએ અથવા તેનો જ્યુસ બનાવીને પી શકીએ છીએ. સૌથી સરળ અને સસ્તો ઉપાય લીંબુ પાણી છે. જો તમે દિવસભર પાણી સાથે બે લીંબુનો રસ પીશો તો ડિટોક્સિફિકેશનની પ્રક્રિયા ઘણી સરળ બની જશે.
તમારા મનને પણ ડિટોક્સ કરો વધુ પડતી મીઠાઈઓ અને વાનગીઓ ખાવાથી હોર્મોનલ અસંતુલન થાય છે. તેની સૌથી વધુ અસર મન પર પડે છે. જેના કારણે ચીડિયાપણું અને ગુસ્સામાં ઘટાડો થવાની સમસ્યા થવા લાગે છે. ધ્યાન આમાં સંતુલન બનાવવામાં મદદ કરી શકે છે. આને મેન્ટલ ડિટોક્સ કહેવામાં આવે છે.
રસોડામાં રાખવામાં આવેલી વસ્તુઓ બોડી ડિટોક્સમાં મદદરૂપ આપણા રસોડામાં રાખવામાં આવેલી ઘણી વસ્તુઓ બોડી ડિટોક્સમાં મદદ કરી શકે છે. રસોડામાં રાખવામાં આવેલ લીંબુ, લસણ અને આદુ પણ ડિટોક્સ પ્રક્રિયામાં ખૂબ અસરકારક છે. ચાલો ગ્રાફિકમાં જોઈએ કે રસોડાની કઈ કઈ વસ્તુઓ આપણને ડિટોક્સ કરવામાં મદદ કરે છે.