49 મિનિટ પેહલાલેખક: શશાંક શુક્લ
- કૉપી લિંક
આજના ડિજિટલ યુગમાં, સોશિયલ મીડિયા ફક્ત આપણા સ્માર્ટફોન પૂરતું મર્યાદિત નથી. તેની અસર આપણા સંબંધો પર પણ પડી રહી છે. સોશિયલ મીડિયા સંબંધોને જોડવાને બદલે અંતર વધારી રહ્યું છે. ફેસબુક, ઇન્સ્ટાગ્રામ, એક્સ અને વ્હોટ્સએપ જેવા પ્લેટફોર્મે લોકોને વર્ચ્યુઅલ વિશ્વની ઍક્સેસ આપી છે, જ્યાં લોકો વિશ્વના કોઈપણ ખૂણામાં બેઠેલા લોકો સાથે જોડાઈ શકે છે.
પરંતુ આ ડિજિટલ કનેક્શનમાં એક પોકળતા પણ છે. લોકો હજારો ‘મિત્રો’થી ઘેરાયેલા હોઈ શકે છે, પરંતુ વાસ્તવિક જીવનમાં તેમની સાથે વાત કરવા માટે કોઈ નથી. તાજેતરમાં, જર્નલ ઑફ સોશિયલ એન્ડ પર્સનલ રિલેશનશિપ્સ દ્વારા કરવામાં આવેલા સંશોધનમાં જાણવા મળ્યું છે કે, સોશિયલ મીડિયાનો વધુ પડતો ઉપયોગ સંબંધોમાં સમસ્યાઓનું કારણ બની શકે છે.
આવી સ્થિતિમાં આજે આપણે રિલેશનશિપમાં એ વિશે જાણીશું કે-
- સોશિયલ મીડિયા સંબંધોમાં તિરાડ કેવી રીતે સર્જી શકે?
- તેના ઉકેલો શું હોઈ શકે?
સંબંધો પર સોશિયલ મીડિયાની અસર
‘જર્નલ ઑફ સોશિયલ એન્ડ પર્સનલ રિલેશનશિપ’ અનુસાર, સોશિયલ મીડિયાનો વધતો ઉપયોગ સંબંધોમાં અસુરક્ષા અને ભાવનાત્મક અંતર બનાવે છે. આ સંશોધનમાં 18 થી 40 વર્ષની વયના 2000 યુગલોનો સમાવેશ કરવામાં આવ્યો હતો. સંશોધનમાં જાણવા મળ્યું છે કે, જે લોકો સોશિયલ મીડિયા પર વધુ સમય વિતાવે છે તેમના સંબંધોમાં તણાવ, અવિશ્વાસ અને અસુરક્ષાની લાગણી વધી છે.
સંબંધોમાં અંતર કેમ વધી રહ્યું છે?
ઓવર-શેરિંગ અને વ્યક્તિગત જગ્યાનો અભાવ દરેક નાની-મોટી વાત સોશિયલ મીડિયા પર શેર કરવાનો ટ્રેન્ડ વધી ગયો છે. પરંતુ સત્ય એ છે કે દરેક વ્યક્તિને તમારા સંબંધોની વાત ખબર હોવી જોઈએ નહીં. સંબંધોમાં ગોપનીયતા ખૂબ જ મહત્ત્વપૂર્ણ છે. પરંતુ આજકાલ લોકો પોતાના પાર્ટનર સાથે વિતાવેલી દરેક પળને સોશિયલ મીડિયા પર પોસ્ટ કરે છે, જેના કારણે તેમની વચ્ચે પર્સનલ સ્પેસનો અભાવ જોવા મળે છે.
સામાજિક સરખામણીનું દબાણ લોકો ઘણીવાર તેમની ખુશીની પળોને સોશિયલ મીડિયા પર શેર કરતા હોય છે. આવી સ્થિતિમાં બીજાના ‘પરફેક્ટ કપલ’ની પોસ્ટ જોઈને તમારા સંબંધોમાં અસંતોષની લાગણી જન્મી શકે છે. એવું લાગે છે કે તમારા સંબંધો તે સ્તર પર નથી અને આ નિરાશા સંબંધોમાં અંતર બનાવી શકે છે.
સમયનું મિસમેનેજમેન્ટ આજકાલ સોશિયલ મીડિયા પર કલાકો વિતાવવું સામાન્ય બની ગયું છે. ઘણી વખત લોકો પોતાના પાર્ટનર સાથે હોય ત્યારે પણ તેમના મોબાઈલમાં ખોવાયેલા રહે છે. આ નાની નાની બાબતો સંબંધોમાં તિરાડ પેદા કરે છે. વ્યક્તિએ સમજવું જોઈએ કે સમય કોઈપણ સંબંધની મજબૂતીનો આધારસ્તંભ છે.
ગેરસમજ અને શંકાનું વાતાવરણ જૂના મિત્રો, ભૂતપૂર્વ પાર્ટનર સાથે ચેટ કરવી અથવા સોશિયલ મીડિયા પર નવા મિત્રો સાથે જોડાણ કરવું સામાન્ય છે, પરંતુ આ ગેરસમજ તરફ દોરી શકે છે. સંબંધોમાં પારદર્શિતાનો અભાવ શંકાનું વાતાવરણ બનાવે છે.
સોશિયલ મીડિયાનો ઉપયોગ તંદુરસ્ત રીતે કરો
જો કે સોશિયલ મીડિયાની નકારાત્મક અસરો પણ છે, પરંતુ સંતુલિત રીતે તેનો ઉપયોગ સંબંધોમાં હકારાત્મકતા લાવી શકે છે. ચાલો ગ્રાફિક્સ દ્વારા તેના ઉકેલની ચર્ચા કરીએ.
ચાલો ગ્રાફિકમાં આપેલા મુદ્દાઓને વિગતવાર સમજીએ-
સોશિયલ મીડિયા માટે સમયમર્યાદા નકકી કરો દરેક વ્યક્તિએ સોશિયલ મીડિયા માટે સમયમર્યાદા નક્કી કરવી જોઈએ. સોશિયલ મીડિયા પર દિવસમાં 1-2 કલાકથી વધુ સમય વિતાવવો સંબંધો માટે નુકસાનકારક બની શકે છે. આ સમય મર્યાદાનું પાલન કરવાનો પ્રયાસ કરો અને તમારા સંબંધને સમય આપો.
ઓપન કોમ્યુનિકેશન જાળવી રાખો જો સોશિયલ મીડિયા પર કોઈપણ પોસ્ટ અથવા પ્રતિક્રિયા અસલામતીની લાગણી પેદા કરે છે, તો તમારા પાર્ટનર સાથે તેના વિશે ખૂલીને વાત કરો. વાતચીતમાં પારદર્શિતા સંબંધોને મજબૂત બનાવે છે.
સરખામણી ટાળો સોશિયલ મીડિયા પર તમે જે પરફેક્ટ રિલેશનશિપ જુઓ છો તેની સાથે તમારા સંબંધોની સરખામણી કરશો નહીં. યાદ રાખો કે દરેક વ્યક્તિના જીવનમાં ઉતાર-ચઢાવ આવે છે અને દરેક વ્યક્તિ પોતાના જીવનના સારા પાસાઓ જ સોશિયલ મીડિયા પર શેર કરે છે.
એકબીજા સાથે પ્રમાણિક બનો જો કોઈ તમને સોશિયલ મીડિયા પર હેરાન કરે છે, તો તેને બ્લોક કરો અને તમારા પાર્ટનરને તેના વિશે જણાવો. જો મામલો ગંભીર છે તો તમારા પાર્ટનર સાથે ચર્ચા કરો અને કાયદાકીય કાર્યવાહી કરો. પ્રમાણિકતા એ સંબંધોનો પાયો છે અને વિશ્વાસ વધે છે.
ખાનગી ક્ષણોની ગોપનીયતા જાળવો સંબંધોમાં અંગત પળોને શેર કરવી મહત્વપૂર્ણ છે, પરંતુ આ પળોને સોશિયલ મીડિયા પર ઓવરશેર કરવાનું ટાળો. તેનાથી સંબંધમાં સન્માનજનક અંતર જળવાઈ રહે છે અને પાર્ટનરને પણ સારું લાગે છે.
રિલેશનશિપ કાઉન્સેલિંગ વિકલ્પ જો તમે તમારા સંબંધમાં સમસ્યાઓનો સામનો કરી રહ્યા છો અને તમે તેને જાતે હલ કરી શકતા નથી તો રિલેશનશિપ કાઉન્સેલિંગની મદદ લો. આજકાલ આ એક સામાન્ય પ્રથા છે અને તેમાં કોઈ ખચકાટ ન હોવો જોઈએ.
તમારા સંબંધોને સોશિયલ મીડિયાના પ્રભાવથી કેવી રીતે બચાવશો?
વાતચીતમાં પારદર્શિતા જાળવવી રિલેશનશિપમાં વાતચીત ખૂબ જ મહત્ત્વપૂર્ણ છે. જો તમે સોશિયલ મીડિયા પર કોઈ મિત્ર સાથે ઘણી વાતો કરી રહ્યા છો, તો તેને તમારા પાર્ટનરથી છુપાવવાને બદલે તેને ખુલ્લેઆમ જણાવો. આવા નાના સંચાર તમારા સંબંધોમાં પારદર્શિતા જાળવી રાખે છે.
પર્સનલ સ્પેસનો આદર કરો સોશિયલ મીડિયા પર શેર કરતા પહેલા વિચારો કે શું આ કોઈ અંગત પળો છે? રિલેશનશિપમાં તમારી પળોને ખાસ રાખવા માટે જરૂરી છે કે દરેક વાત સોશિયલ મીડિયા પર શેર ન કરો.
‘ફેમિલી ટાઇમ’ દરમિયાન તમારા ફોનથી દૂર રહો જ્યારે તમે તમારા પાર્ટનર સાથે હો ત્યારે ફોનને સાયલન્ટ અથવા દૂર રાખો. ‘ફેમિલી ટાઇમ’ ફક્ત તમારા અને તમારા જીવનસાથી માટે હોવો જોઈએ. આનાથી તમે એકબીજાની કંપનીનો આનંદ માણી શકો છો.
અન્ય સાથે પોસ્ટની સરખામણી કરવાનું ટાળો સોશિયલ મીડિયા પર દરેક સંબંધ આદર્શ નથી. બીજાના સંબંધો સાથે તમારા સંબંધોની તુલના કરવાનું બંધ કરો અને તમારા જીવનસાથી સાથેની તમારી નાની-નાની પળોને ખાસ બનાવવાનો પ્રયાસ કરો.
