ક્યારેય ઉતાવળમાં ન ખાશો: ભોજનનો 30-30નો નિયમ, ડોક્ટર પાસેથી જાણો ઝડપથી ખાવાની આદતથી કેવી રીતે છુટકારો મેળવવો

આજના વ્યસ્ત જીવનમાં લોકો પાસે સૌથી મોટી અછત સમયની છે. કેટલાક લોકો તેમના રોજિંદા સમયપત્રકમાં એટલા વ્યસ્ત હોય છે કે તેઓ ખાવા માટે પણ સમય કાઢી શકતા નથી. આથી જ્યારે આપણે જમવા બેસીએ છીએ ત્યારે ખોરાકને આરામથી ચાવવાને બદલે ઉતાવળે ગળી જઈએ છીએ.

જાણે ખાવું એ શરીરની જરૂરિયાત નથી પણ મજબૂરી છે. આપણે નાનપણથી સાંભળતા આવ્યા છીએ કે, દરેક કોળિયાને ઓછામાં ઓછો 32 વાર ચાવવો જોઈએ. તો જ શરીરને ખોરાકમાંથી જરૂરી પોષક તત્વો મળે છે. ખાવાનું ઓછું ચાવવાનું પરિણામ આપણા સ્વાસ્થ્યને ચુકવવું પડે છે.

તેથી આજે કામના સમાચારમાં આપણે વાત કરીશું કે ઉતાવળમાં ખોરાક ખાવાથી શું નુકસાન થાય છે? તમે એ પણ જાણી શકશો કે-

નિષ્ણાત: ડૉ. હરિ પ્રસાદ યાદવ, ગેસ્ટ્રોએન્ટેરોલોજિસ્ટ, મેદાંતા હોસ્પિટલ (ઈન્દોર)

પ્રશ્ન- ઝડપી ખાવું એટલે શું?

જવાબ- ફાસ્ટ ઈટિંગ એ એક આદત છે જેમાં વ્યક્તિ ખોરાકને યોગ્ય રીતે ચાવ્યા વિના ઝડપથી ભોજન પૂરું કરવા માગે છે. આના ઘણા કારણો હોઈ શકે છે. જેમ કે-

પ્રશ્ન- ઝડપથી ખાવાને કારણે કેવા પ્રકારની સ્વાસ્થ્ય સમસ્યાઓ થઈ શકે છે?

જવાબ- જાપાનની હિરોશિમા યુનિવર્સિટીના સંશોધકોએ 5 વર્ષ સુધી 642 પુરુષો અને 441 મહિલાઓ પર અભ્યાસ કર્યો. અભ્યાસ મુજબ, જે લોકો ઉતાવળમાં ખાય છે તેમને મેટાબોલિક સિન્ડ્રોમ થવાનું જોખમ 11.6% વધારે હોય છે, જે ઘણી ગંભીર સ્વાસ્થ્ય સમસ્યાઓનું કારણ બની શકે છે.

નીચે આપેલા ગ્રાફિક પરથી સમજો કે ફાસ્ટ ખાવાથી કેવા પ્રકારની સ્વાસ્થ્ય સમસ્યાઓનું જોખમ વધી જાય છે.

પ્રશ્ન- ઉતાવળે ખાવાથી સ્થૂળતા કેમ વધે છે? જવાબ- આજે સ્થૂળતા એ વિશ્વભરની સૌથી મોટી સ્વાસ્થ્ય સમસ્યાઓમાંની એક છે. આનું એક કારણ ઝડપી ખાવું છે. વાસ્તવમાં, ઝડપી ખાવાથી પાચન પ્રક્રિયા ધીમી પડી જાય છે, જેના કારણે શરીરને ખોરાક પચાવવાનો સમય નથી મળતો અને ચરબી જમા થઈ જાય છે.

આ સિવાય ઉતાવળે ખાવાથી લેપ્ટિન નામના હોર્મોનનું સ્તર ઘટે છે, જેનાથી વધુ ખાવાની ઈચ્છા થાય છે. આ હોર્મોન ભૂખને નિયંત્રિત કરે છે. આ જ કારણ છે કે ઉતાવળે ખાવાથી મેદસ્વીતાનો ખતરો વધી જાય છે.

પ્રશ્ન- ઉતાવળે ખાવાથી ડાયાબિટીસનું જોખમ કેમ વધે છે?

જવાબ- જ્યારે આપણે ઉતાવળમાં ખોરાક ખાઈએ છીએ, ત્યારે શરીરમાં ઈન્સ્યુલિન પ્રતિકારનું જોખમ વધી જાય છે, જે હાઈ બ્લડ સુગર અને ઈન્સ્યુલિનનું લેવલ બગાડે છે. લાંબા સમય સુધી આમ કરવાથી ડાયાબિટીસ થઈ શકે છે.

પ્રશ્ન- ધીમે ધીમે ખાવું શરીર માટે કેટલું ફાયદાકારક છે? જવાબ: જો તમે ધીમે ધીમે અને ખોરાકને વધારે ચાવીને ખાશો તો તેના કારણે પાચનક્રિયા સુધરે છે. વાસ્તવમાં, પાચનની પ્રક્રિયા આપણા મોંથી જ શરૂ થાય છે. તેથી તમે ત્યાં જેટલું વધારે કામ કરશો તેટલું ઓછું કામ તમારા પેટને ખોરાક પચાવવા માટે કરવું પડશે. તેનાથી પાચન સંબંધી સમસ્યાઓનું જોખમ ઓછું થશે.

નીચે આપેલા ગ્રાફિક પરથી સમજો કે ખોરાક ચાવવાથી શું ફાયદા થાય છે.

પ્રશ્ન: કેટલો સમય ખોરાક લેવો યોગ્ય છે? જવાબ- ડૉ. હરિ પ્રસાદ યાદવ કહે છે કે તે વ્યક્તિની ઉંમર અને સ્વાસ્થ્યની સ્થિતિ પર નિર્ભર કરે છે. સામાન્ય રીતે, તંદુરસ્ત વ્યક્તિએ ખોરાક ખાવા માટે ઓછામાં ઓછો 25 થી 30 મિનિટનો સમય લેવો જોઈએ. તેનાથી શરીરને જરૂરી તમામ પોષક તત્વો મળી રહેશે અને બીમારીઓનું જોખમ ઓછું થશે.

પ્રશ્ન- જે લોકોને ઉતાવળે ખાવાની આદત હોય તેઓ આ આદતથી કેવી રીતે છુટકારો મેળવી શકે?

જવાબ: ફાસ્ટ ઈટિંગની આદતમાંથી છુટકારો મેળવવા માટે સૌથી જરૂરી છે કે માઇન્ડફુલ ઈટીંગ કરવું. તેનો અર્થ એ છે કે, જમતી વખતે તમારા ખોરાક પર સંપૂર્ણ ધ્યાન કેન્દ્રિત કરો.

ખોરાક ખાતી વખતે આપણી મોટાભાગની ઇન્દ્રિયો સક્રિય હોય છે. પહેલા આપણો હાથ તેની રચના અનુભવે છે, પછી આપણી જીભ તેની રચના અને સ્વાદ અનુભવે છે. આ દરમિયાન ભોજનની સુગંધ પણ અનુભવાય છે. તેથી જો આપણે ધ્યાનપૂર્વક આહાર કરીએ તો તે ધ્યાન જેવું છે. આ સ્ટ્રેસ બસ્ટર હોઈ શકે છે.

નીચે આપેલા ગ્રાફિક પરથી સમજો કે તમે ઝડપથી ખાવાની આદતથી કેવી રીતે છુટકારો મેળવી શકો છો.

ચાલો ઉપરોક્ત મુદ્દાઓને વિગતવાર સમજીએ.

ભોજન વચ્ચે વિરામ લો જો તમને ઝડપથી ખાવાની આદત હોય તો ભોજન વચ્ચે થોડો સમય વિરામ લો. ઉદાહરણ તરીકે, જો તમે કાંટા અથવા ચમચી વડે ખાઓ છો, તો દરેક કોળિયા વચ્ચે તમારી ચમચી કે કાંટો નીચે રાખો. આનાથી તમે ભોજનનો આનંદ માણી શકશો. તે પાચન માટે પણ ફાયદાકારક છે.

30 મિનિટ માટે ટાઈમર સેટ કરો તમારા મોબાઈલ પર 30 મિનિટ માટે ટાઈમર સેટ કરો અથવા જમતા પહેલા જુઓ. આનાથી તમે તમારા ખાવાની ઝડપને નિયંત્રિત કરી શકો છો.