આવતીકાલે શ્રીકૃષ્ણ અને ગાય માતાની પૂજાનો તહેવાર ‘ગોપાષ્ટમી’: આ પરંપરા અનુસાર ગોવર્ધન પર્વત અને શ્રીકૃષ્ણના ગાયો ચરાવવા સાથે જોડાયેલી છે

કારતક માસના સુદ પક્ષની આઠમના દિવસે ગાય અને ભગવાન કૃષ્ણની પૂજા કરવામાં આવે છે. માન્યતા અનુસાર આ મહિનાની પહેલી તારીખે શ્રીકૃષ્ણએ બ્રજના લોકોને પૂરથી બચાવવા માટે ગોવર્ધન પર્વતને ઉચક્યો હતો. આ પછી, આઠમા દિવસે એટલે કે અષ્ટમીના દિવસે, ઇન્દ્રએ શ્રીકૃષ્ણની ક્ષમા માંગી અને કામધેનુએ તેના દૂધથી ભગવાનનો અભિષેક કર્યો, તેથી ગોપાષ્ટમી પર ગાય અને વાછરડાને શણગારવામાં આવે છે. તેની પૂજા કરવામાં આવે છે. આ તહેવાર ખાસ કરીને મથુરા, વૃંદાવન, બ્રજ અને અન્ય સ્થળોએ ઉજવવામાં આવે છે.

બીજી માન્યતા અનુસાર, શ્રીકૃષ્ણએ આ દિવસથી જ ગાયો ચરાવવાની શરૂઆત કરી હતી. માતા યશોદાએ પ્રેમથી શ્રીકૃષ્ણને ક્યારેય ગાયો ચરાવવા ન દીધી, પરંતુ એક દિવસ કૃષ્ણએ ગાયો ચરાવવાનો આગ્રહ કર્યો. પછી યશોદાએ શાંડિલ્ય ઋષિ પાસેથી શુભ મુહૂર્ત મેળવ્યું અને શ્રીકૃષ્ણને પૂજા માટે ગાયો ચરાવવા મોકલ્યા. પુરાણોમાં કહેવાયું છે કે ગાયમાં તમામ દેવી-દેવતાઓનો વાસ હોય છે, તેથી ગાયની પૂજા કરવાથી તમામ દેવી-દેવતાઓ પ્રસન્ન થાય છે.

ભવિષ્ય પુરાણ: ગાયના શરીરમાં દેવતાઓ, દેવીઓ અને ઋષિઓનો વાસ હોય છે. ભવિષ્ય પુરાણ અનુસાર ગાયને માતા એટલે કે લક્ષ્મીનું સ્વરૂપ માનવામાં આવે છે. આ પુરાણ પ્રમાણે ગાયની પીઠમાં બ્રહ્મા, ગળામાં વિષ્ણુ, મુખમાં રુદ્ર, બાકીના શરીરમાં બધા દેવતાઓ અને મહર્ષિઓ, પૂંછડીમાં અનંત સાપ, પગમાં બધા પર્વતો વસે છે.

ગોપાષ્ટમીની પરંપરાઓ