નવી દિલ્હી27 મિનિટ પેહલા
- કૉપી લિંક
CJI ચંદ્રચુડ 10 નવેમ્બર, 2024 ના રોજ નિવૃત્ત થશે, પરંતુ તે પહેલા 8 નવેમ્બર સુપ્રીમ કોર્ટમાં તેમનો છેલ્લો કાર્યકારી દિવસ હતો. CJI ચંદ્રચુડની વિદાય માટે ઔપચારિક બેંચ બેઠી.
જેનું લાઈવ પ્રસારણ કરવામાં આવ્યું હતું. જસ્ટિસ મનોજ મિશ્રા, જસ્ટિસ જેબી પારદીવાલા ઉપરાંત વરિષ્ઠ વકીલો, 10 નવેમ્બરથી CJI તરીકેનો કાર્યભાર સંભાળનાર જસ્ટિસ સંજીવ ખન્ના પણ તેમની સાથે જોડાયા હતા. જસ્ટિસ ખન્ના દેશના 51મા CJI હશે.
જસ્ટિસ ચંદ્રચુડને 13 મે, 2016ના રોજ અલાહાબાદ હાઈકોર્ટના મુખ્ય ન્યાયાધીશમાંથી સીટિંગ જજ તરીકે સુપ્રીમ કોર્ટમાં બઢતી આપવામાં આવી હતી. તેમના કાર્યકાળ દરમિયાન, CJI ચંદ્રચુડ 1274 બેંચનો ભાગ હતા. તેમણે કુલ 612 ચુકાદાઓ લખ્યા. CJI ચંદ્રચુડે સુપ્રીમ કોર્ટના વર્તમાન ન્યાયાધીશોમાં સૌથી વધુ ચુકાદાઓ લખ્યા છે. છેલ્લા દિવસે પણ તેમણે 45 કેસની સુનાવણી કરી હતી.
CJI ચંદ્રચુડના 2 વર્ષના કાર્યકાળના મુખ્ય નિર્ણયોમાં કલમ 370, રામ જન્મભૂમિ મંદિર, વન રેન્ક-વન પેન્શન, મદ્રેસા કેસ, સબરીમાલા મંદિર વિવાદ, ચૂંટણી બોન્ડની માન્યતા અને CAA-NRC જેવા નિર્ણયોનો સમાવેશ થાય છે.
CJIનો છેલ્લો દિવસ, વકીલોની ટિપ્પણીઓ…
એટર્ની જનરલ એ.આર. વેંકટરામણી: તમે ન્યાય અપાવવામાં સંપૂર્ણપણે નિષ્પક્ષ રહ્યા છો. અમે તમારી સામે ક્યારેય સંકોચ અનુભવ્યો નથી. અમને હંમેશા વિશ્વાસ રહ્યો છે કે અમે અમારો કેસ તમારી સમક્ષ સંપૂર્ણ રીતે રજૂ કર્યો છે. આ ન્યાયિક પરિવારના નેતા તરીકે તમે હંમેશા સ્ટેન્ડ લીધો. તમે 5 C માટે જાણીતા થશો. Calm (શાંત), Cool (ધૈર્યવાન), Composed(ઠંડા મગજવાળા), ન તો critical (આલોચનાત્મક) અને ન તો condemning (નિંદા કરનાર).
સુપ્રીમ કોર્ટ બાર એસોસિએશનના પ્રમુખ કપિલ સિબ્બલ: સુપ્રીમ કોર્ટમાં મારા 52 વર્ષના કાર્યકાળમાં મેં ક્યારેય કોઈ જજને આટલી ધીરજ સાથે જોયા નથી. તમે દેશના એવા સમુદાયો સુધી પહોંચ્યા કે જેઓ પહેલાં જોયા-સાંભળ્યા નહોતા. તમે તેમને કોર્ટમાં લાવ્યા અને કહ્યું કે ન્યાય શું છે. જ્યારે કોર્ટ અશાંતિથી ભરેલી હતી ત્યારે તમારા પિતા CJI હતા. જ્યારે મુદ્દાઓ અશાંત હોય ત્યારે તમે અહીં આવ્યા છો.
અભિષેક મનુ સિંઘવી: તમે સુનાવણી દરમિયાન અમને આઈપેડનો ઉપયોગ કરવાનું શીખવ્યું, ઓછામાં ઓછું મને તે વિશે જાણ થઈ. તમારો જુવાન દેખાવ અમને વૃદ્ધાનો અનુભવ કરાવે છે. ઓછામાં ઓછું અમને તેનું રહસ્ય કહો.
વરિષ્ઠ વકીલ: તમારા જુવાન દેખાવનું રહસ્ય યોગ છે.
જસ્ટિસ સંજીવ ખન્નાએ કહ્યું- તેમણે મારા કામને સરળ અને મુશ્કેલ બંને બનાવી દીધું છે. સરળ કારણ કે ત્યાં ઘણી ક્રાંતિઓ થઈ છે, અને મુશ્કેલ કારણ કે હું તેમની બરાબરી કરી શકતો નથી, તેઓ કાયમ માટે ચૂકી જશે. તેના યંગ લુકની ચર્ચા અહીં જ નહીં વિદેશમાં પણ થાય છે. ઓસ્ટ્રેલિયામાં ઘણા લોકો મારી પાસે આવ્યા અને પૂછ્યું કે તેમની ઉંમર કેટલી છે.
CJI DY ચંદ્રચુડનો કાર્યકાળ, 6 પોઈન્ટ
1. CJI બનનાર એકમાત્ર પિતા-પુત્રની જોડી જસ્ટિસ ચંદ્રચુડના પિતા યશવંત વિષ્ણુ ચંદ્રચુડ દેશના 16મા CJI હતા. તેમનો કાર્યકાળ 22 ફેબ્રુઆરી 1978 થી 11 જુલાઈ 1985 સુધી એટલે કે લગભગ 7 વર્ષ સુધી ચાલ્યો હતો. પિતાની નિવૃત્તિના 37 વર્ષ બાદ આ જ પોસ્ટ પર બેઠા છે. જસ્ટિસ ચંદ્રચુડે SCમાં તેમના પિતાના બે મોટા નિર્ણયોને પણ પલટી દીધા છે.
પિતા જસ્ટિસ યશવંત વિષ્ણુ ચંદ્રચુડ (ડાબે) 22 ફેબ્રુઆરી 1978 થી 11 જુલાઈ 1985 સુધી CJI હતા. દેશના 16મા મુખ્ય ન્યાયાધીશ હતા. CJI ચંદ્રચુડ 9 નવેમ્બર, 2022 થી 10 નવેમ્બર, 2024 સુધી CJI રહેશે.
2. સુપ્રીમ કોર્ટ બની સૌથી હાઈટેક CJI ચંદ્રચુડના કાર્યકાળ દરમિયાન કોર્ટ વધુ હાઈટેક બની હતી. તેમાં ઈ-ફાઈલિંગ, પેપરલેસ સબમિશન, પેન્ડિંગ કેસ માટે વોટ્સએપ અપડેટ્સ, ડિજિટલ સ્ક્રીન, વાઈ-ફાઈ કનેક્ટિવિટી, એડવાન્સ્ડ વીડિયો કોન્ફરન્સિંગ, પેન્ડિંગ કેસનું લાઈવ ટ્રેકિંગ, તમામ કોર્ટરૂમમાંથી લાઈવ સ્ટ્રીમિંગમાં સુધારાનો સમાવેશ થાય છે.
4. લોગો અને ન્યાયની દેવીનું સ્વરૂપ બદલ્યું CJI DY ચંદ્રચુડે સુપ્રીમ કોર્ટની લાઇબ્રેરીમાં ‘લેડી ઓફ જસ્ટિસ’ બનાવવાનો આદેશ આપ્યો હતો. તેનો હેતુ એ સંદેશ આપવાનો છે કે દેશમાં કાયદો આંધળો નથી અને તે સજાનું પ્રતીક નથી. આ ઉપરાંત, 1 સપ્ટેમ્બરના રોજ જિલ્લા ન્યાયતંત્રની રાષ્ટ્રીય પરિષદના સમાપન કાર્યક્રમમાં સુપ્રીમ કોર્ટના ધ્વજ અને પ્રતીકનું પણ વિમોચન કરવામાં આવ્યું હતું.
5. રજાઓનું કેલેન્ડર બદલાયું સુપ્રીમ કોર્ટમાં ઉનાળાના વેકેશનને બદલે આંશિક કોર્ટ વર્કિંગ ડે શબ્દનો ઉપયોગ કરવામાં આવશે. નવા કેલેન્ડર મુજબ આ વર્ષે આ સમયગાળો 26 મે 2025 થી 14 જુલાઈ 2025 સુધીનો રહેશે. નવા નિયમો હેઠળ વેકેશન જજને જજ કહેવામાં આવશે. રવિવાર સિવાય 95 દિવસથી વધુ રજા રહેશે નહીં. અગાઉ આ સંખ્યા 103 હતી.
6. ન્યાયાધીશોની બેઠક ખુરશીઓ બદલાઈ બ્રિટનમાં એક કાર્યક્રમ દરમિયાન એક વ્યક્તિએ પૂછ્યું કે સુપ્રીમ કોર્ટમાં જજોની બેંચની ખુરશીઓ એકસરખી કેમ નથી. એટલે કે, તેમની પાછળના આરામની ઊંચાઈ શા માટે અલગ પડે છે? જ્યારે CJI ભારત પરત ફર્યા ત્યારે તેમણે સૌથી પહેલા સુપ્રીમ કોર્ટના જાળવણીની દેખરેખ રાખતા રજિસ્ટ્રી ઓફિસરને આ અંગે જાણ કરી અને ફેરફારો માટે સૂચના આપી.
CJI ચંદ્રચુડની લોકપ્રિય તસવીરો…
આ તસવીર 9 નવેમ્બર, 2022ની છે. જ્યારે જસ્ટિસ ચંદ્રચુડ CJI તરીકેના તેમના કાર્યકાળના પહેલા દિવસે તેમની પત્ની કલ્પના સાથે ચેમ્બરમાં પહોંચ્યા હતા. તેમણે સૌથી પહેલા તિરંગાને નમન કર્યું.
તસવીર નવેમ્બર 2022ની છે. આ મહિને જસ્ટિસ ચંદ્રચુડે 50મા CJI તરીકે શપથ લીધા હતા. તસવીરમાં તેમની પત્ની કલ્પના તેમની બે દત્તક લીધેલી અપંગ પુત્રીઓ પ્રિયંકા અને માહી સાથે જોવા મળે છે.
આ તસવીર સપ્ટેમ્બર 2024ની છે, જ્યારે તિરુપતિ દેવસ્થાનમ લાડુના પ્રસાદમાં પ્રાણીની ચરબી ધરાવતું ઘી ભેળવવાને લઈને વિવાદમાં ફસાયું હતું. સુપ્રીમ કોર્ટમાં ચાલી રહેલી સુનાવણી વચ્ચે CJI તિરુપતિ ગયા હતા.
11 સપ્ટેમ્બર, 2024ના રોજ પીએમ મોદીએ ચીફ જસ્ટિસના ઘરે ગણેશ પૂજામાં હાજરી આપી હતી. આ પછી તેમણે ઘણી જગ્યાએ કહ્યું હતું કે આ મીટિંગમાં કંઈ ખોટું નથી.
ચંદ્રચુડનો પરિવાર પેશવાના શાસન દરમિયાન શક્તિશાળી હતો
ફોટો સૌજન્ય- INTACH આર્કિટેક્ચરલ હેરિટેજ વિભાગ
મહારાષ્ટ્રના કંહેરસરના ખેડ ગામમાં મુખ્ય ન્યાયાધીશ ચંદ્રચુડના પૂર્વજોનો પૈતૃક મહેલ છે. તેનું નામ ચંદ્રચુડ વાડા છે. તે સાડા ત્રણ એકરમાં ફેલાયેલું છે. ચંદ્રચુડના પૂર્વજ પેશ્વા રાજમાં ખૂબ શક્તિશાળી હતા. તેમના દરબારીઓ હતા. ભીમા કોરેગાંવમાં તેમની સત્તા હતી. તાજેતરમાં જ CJI પણ તેમના ગામમાં એક કાર્યક્રમમાં હાજરી આપવા ગયા હતા.
જસ્ટિસ સંજીવ ખન્ના સુપ્રીમ કોર્ટના 51માં ચીફ જસ્ટિસ હશે
જસ્ટિસ સંજીવ ખન્ના સુપ્રીમ કોર્ટના 51માં ચીફ જસ્ટિસ હશે. CJI DY ચંદ્રચુડે તેમના નામની સરકારને ભલામણ કરી હતી. જો કે તેમનો કાર્યકાળ માત્ર 6 મહિનાનો રહેશે. 64 વર્ષીય જસ્ટિસ ખન્ના 13 મે, 2025ના રોજ નિવૃત્ત થશે. સુપ્રીમ કોર્ટના જજ તરીકે જસ્ટિસ ખન્નાએ 65 ચુકાદાઓ લખ્યા છે. આ સમયગાળા દરમિયાન તેઓ લગભગ 275 બેંચનો ભાગ રહ્યા છે. સુપ્રીમ કોર્ટના જજ બનતા પહેલા તેઓ 14 વર્ષ સુધી દિલ્હી હાઈકોર્ટમાં જજ હતા. તેમને 2019માં સુપ્રીમ કોર્ટમાં નિયુક્ત કરવામાં આવ્યા હતા.
આ સમાચાર પણ વાંચો…
AI વકીલને જોતાં જ નવાઈ પામ્યા ચીફ જસ્ટિસ:અસલી વકીલ જેવા જ એક્સપ્રેશન, મૃત્યુદંડ પર જવાબ સાંભળતાં જ CJI હસી પડ્યા
ચીફ જસ્ટિસ ડીવાય ચંદ્રચુડ 10 નવેમ્બરે નિવૃત્ત થઈ રહ્યા છે. ગુરુવારે CJI ચંદ્રચુડે આર્ટિફિશિયલ ઈન્ટેલિજન્સ (AI) દ્વારા બનાવેલા વકીલની પૂછપરછ કરી હતી. AIના વકીલે આનો જવાબ એ જ અભિવ્યક્તિ સાથે આપ્યો જેવો અસલી વકીલ કોર્ટમાં આપે છે.
સુપ્રીમ કોર્ટમાં નેશનલ જ્યુડિશિયલ મ્યુઝિયમ અને આર્કાઇવના ઉદ્ઘાટન દરમિયાન CJIએ AI વકીલને પૂછ્યું- શું ભારતમાં મૃત્યુદંડ બંધારણીય છે? સંપૂર્ણ સમાચાર વાંચો…
