2 કલાક પેહલા
- કૉપી લિંક
આજે (15 નવેમ્બર) કારતક માસની પૂર્ણિમા છે. આ તહેવારને ત્રિપુરારી પૂર્ણિમા અને દેવ દીપાવલી પણ કહેવામાં આવે છે. એવી માન્યતા છે કે આ તિથિએ ભગવાન શિવે તારકાસુરના ત્રણ પુત્રોનો વધ કર્યો હતો. આ ત્રણેય રાક્ષસોને ત્રિપુરાસુર કહેવામાં આવે છે. આ કારણથી કાર્તિક પૂર્ણિમાને ત્રિપુરારી પૂર્ણિમા કહેવામાં આવે છે.
ઉજ્જૈનના જ્યોતિષી પં. મનીષ શર્માના જણાવ્યા મુજબ, એક પૌરાણિક કથા છે કે કાર્તિકેય સ્વામીએ તારકાસુરનો વધ કર્યો હતો, ત્યારબાદ તારકાસુરના ત્રણ પુત્રો તારકક્ષ, કમલાક્ષ, વિદ્યુનમલિએ ભગવાન બ્રહ્માને પ્રસન્ન કરવા માટે કઠોર તપસ્યા કરી હતી.
તારકાસુરના ત્રણ પુત્રોની તપસ્યાથી પ્રસન્ન થઈને ભગવાન બ્રહ્મા તેમની સમક્ષ હાજર થયા અને વરદાન માંગ્યું. જ્યારે આ ત્રણેય રાક્ષસોએ અમરત્વનું વરદાન માંગ્યું તો ભગવાન બ્રહ્માએ તેમને આ વરદાન આપવાનો ઇનકાર કરી દીધો. આ પછી, ત્રણેય અસુરોએ ખૂબ જ સમજી વિચારીને વરદાન માંગ્યું કે ભગવાન બ્રહ્મા, કૃપા કરીને અમારા માટે ત્રણ પુરીઓ (શહેરો) બનાવો અને જ્યારે યુગમાં એકવાર આ ત્રણ પુરીઓ એક સીધી રેખામાં આવશે, ત્યારે કોઈ ત્રણ પુરીઓને એક જ બાણથી એકસાથે મારશે, તો જ અમે મરીશું.
ભગવાન બ્રહ્માએ તારકાસુરના ત્રણ પુત્રોને સમાન વરદાન આપ્યું હતું. આ વરદાન પછી આ ત્રણેય રાક્ષસોનું નામ ત્રિપુરાસુર પડ્યું. ત્રણેય રાક્ષસોએ ત્રણેય લોકમાં આતંક મચાવ્યો હતો અને કોઈ પણ દેવ તેમને હરાવી શક્યા ન હતા. પછી બધા દેવતાઓ ભગવાન શિવ પાસે પહોંચ્યા. ભગવાન શિવે બ્રહ્માંડની રક્ષા માટે ત્રિપુરાસુરનો વધ કરવાનો સંકલ્પ કર્યો.
જ્યારે ત્રણેય પુરીઓ એટલે કે ત્રિપુરાસુરના શહેરો એક સીધી રેખામાં આવ્યા, ત્યારે ભગવાન શિવે એક જ બાણથી ત્રણેય પુરીઓનો નાશ કર્યો, ત્યારબાદ ત્રિપુરાસુરના ત્રણ પુત્રો એટલે કે તારકાસુરનો વધ થયો. ત્રિપુરાસુરનો વધ કરવાને કારણે ભગવાન શિવને ત્રિપુરારી પણ કહેવામાં આવે છે.
હવે જાણો કાર્તિક પૂર્ણિમાએ કયા કયા શુભ કાર્યો કરી શકાય છે…
- ભગવાન શિવે કાર્તિકેય સ્વામીના નામ પરથી હિન્દી પંચાગના આઠમા મહિનાનું નામ કાર્તિક રાખ્યું છે, કારણ કે આ મહિનામાં કાર્તિકેય સ્વામીએ તારકાસુરનો વધ કર્યો હતો. આ મહિનો કાર્તિક પૂર્ણિમાના દિવસે સમાપ્ત થાય છે, તેથી આ તહેવાર પર કાર્તિકેય સ્વામીની વિશેષ પૂજા કરવી જોઈએ. ગણેશની પૂજા કર્યા પછી કાર્તિકેય સ્વામીને પાણી અને દૂધનો અભિષેક કરો. અગરબત્તી પ્રગટાવીને આરતી કરો. ઓમ શ્રી સ્કંદાય નમઃ મંત્રનો જાપ કરો. સ્કંદ કાર્તિકેય સ્વામીનું જ એક નામ છે.
- કાર્તિક પૂર્ણિમાના દિવસે, ભગવાન શિવે તારકાસુરના ત્રણ પુત્રોનો વધ કરીને સૃષ્ટિને બચાવી હતી, તેથી તે ભગવાન શિવની પૂજાનો તહેવાર છે. આ દિવસે શિવલિંગને જળ, દૂધ અને પંચામૃત અર્પણ કરવું જોઈએ. શિવલિંગને બિલ્વના પાન, માળા, ફૂલો, ધતુરાથી શણગારો. શિવલિંગ પર ચંદનનો લેપ લગાવો. ઓમ નમઃ શિવાય મંત્રનો જાપ કરો. ભોગ લગાવો. અગરબત્તી પ્રગટાવીને આરતી કરો.
- પૂર્ણિમા તિથિ પર ભગવાન વિષ્ણુ અને મહાલક્ષ્મીની વિશેષ પૂજા કરવાની પરંપરા છે. દક્ષિણાવર્તી શંખ વડે ભગવાન વિષ્ણુ અને મહાલક્ષ્મીને અભિષેક કરો. ઓમ નમો ભગવતે વાસુદેવાય મંત્રનો જાપ કરો. તુલસી સાથે મીઠાઈ અર્પણ કરો. ધૂપ અને દીવા પ્રગટાવો. આ તિથિએ ભગવાન વિષ્ણુના સ્વરૂપ ભગવાન સત્યનારાયણની કથા વાંચવાની અને સાંભળવાની પણ પરંપરા છે.
- કાર્તિક પૂર્ણિમાના દિવસે નદી સ્નાન અને દાન કરવાની પરંપરા પણ છે. શિયાળો હમણાં જ શરૂ થયો છે, તેથી જરૂરિયાતમંદ લોકોને ઊનના કપડાં દાન કરો. આ સિવાય તમે પૈસા, અનાજ, ચંપલ પણ દાન કરી શકો છો. ગૌશાળામાં ગાયોની સંભાળ માટે પૈસા દાન કરો.