નવી દિલ્હી49 મિનિટ પેહલા
- કૉપી લિંક
રવિવારે સવારે દિલ્હીમાં સરેરાશ AQI 428 નોંધાયો હતો.
દિલ્હીમાં પ્રદૂષણનું સ્તર સતત પાંચમા દિવસે ગંભીર કેટેગરીમાં નોંધાયું હતું. સેન્ટ્રલ પોલ્યુશન કંટ્રોલ બોર્ડ (CPCB) મુજબ, રવિવારે સવારે 7 વાગ્યે દિલ્હીમાં 14 સ્થળોએ AQI 400+ નોંધવામાં આવ્યું છે.
મીડિયા રિપોર્ટ્સ અનુસાર, દિલ્હીમાં 37% પ્રદૂષણ દિલ્હી અને આસપાસના રાજ્યોમાં પરાલી સળગાવવાથી થાય છે. તેમજ, 12% પ્રદૂષણ વાહનોના ધુમાડાને કારણે છે.
દિલ્હીમાં પ્રદૂષણ ઘટાડવા માટે ગ્રેડેડ રિસ્પોન્સ એક્શન પ્લાન (GRAP)નો ત્રીજો તબક્કો 15 નવેમ્બરથી લાગુ કરવામાં આવ્યો છે. અતિશય પ્રદૂષણ ફેલાવતા વાહનો પર પ્રતિબંધ મૂકવાની જોગવાઈ છે. GRAPના અમલીકરણના પ્રથમ દિવસે, ટ્રાફિક પોલીસે લગભગ 5.85 કરોડ રૂપિયાનો દંડ વસૂલ્યો હતો.
દિલ્હી સિવાય હરિયાણાના ઘણા શહેરોમાં AQI 400ની નજીક પહોંચી ગયો છે. ભયજનક પ્રદૂષણને ધ્યાનમાં રાખીને, હરિયાણા સરકારે રાજ્યની તમામ સ્કૂલોમાં ધોરણ 5 સુધીના બાળકો માટે ઑનલાઇન વર્ગો ચલાવવાનો નિર્ણય લીધો છે.
દિલ્હીમાં પ્રદૂષણની 6 તસવીરો
રવિવારે સવારે દિલ્હીમાં પ્રદૂષણ વચ્ચે માસ્ક પહેરીને લોકો ઈન્ડિયા ગેટ પહોંચ્યા હતા.
રવિવારે સવારે દિલ્હીમાં હુમાયુના મકબરાની નજીક ધુમ્મસ છવાઈ ગયું હતું. અહીં AQI 400+ રેકોર્ડ કરવામાં આવ્યો હતો.
પ્રદૂષણને કારણે કુતુબમિનાર વિસ્તારમાં વિઝિબિલિટી ઘટી છે. રવિવારે અહીં પ્રદૂષણમાં ઘટાડો થવાની કોઈ શક્યતા નથી.
દિલ્હીના ભજનપુરા વિસ્તારમાં પ્રદૂષણને કારણે વિઝિબિલિટી ઘટી ગઈ છે. જેના કારણે લોકોને વાહન ચલાવવામાં મુશ્કેલીનો સામનો કરવો પડ્યો હતો.
દિલ્હી-ગુરુગ્રામ એક્સપ્રેસવે પર AQI 450+ પર પહોંચી ગયો. લોકોને ધીમી ગતિએ વાહન ચલાવવાની અપીલ કરવામાં આવી હતી.
પ્રદૂષણને કારણે રવિવારે સવારે કાશ્મીરી ગેટ ઇન્ટરસ્ટેટ બસ ટર્મિનસ પર ઓછા લોકો પહોંચ્યા હતા. તે દિલ્હીના સૌથી વ્યસ્ત બસ સ્ટેન્ડમાંથી એક છે.
દિલ્હીની સ્કૂલોમાં ધોરણ 6 થી 12 સુધી માસ્ક ફરજિયાત
- સરકારી કચેરીઓનો સમય બદલાયો. કેન્દ્ર સરકારની ઓફિસો સવારે 9 વાગ્યાથી સાંજના 5:30 વાગ્યા સુધી, દિલ્હી સરકારની ઓફિસો સવારે 10 વાગ્યાથી સાંજના 6:30 વાગ્યા સુધી અને એમસીડી ઓફિસો સવારે 8:30થી સાંજે 5 વાગ્યા સુધી કામ કરશે.
- તમામ પ્રાથમિક (ધોરણ 5 સુધી) સ્કૂલોમાં ઓનલાઈન વર્ગો ચાલુ છે. ધોરણ 6 થી 12 સુધીની શાળાઓ માટે માસ્ક ફરજિયાત કરવામાં આવ્યા છે.
- સરકારે લોકોને પોતાના વાહનો ન ચલાવવાની અપીલ કરી છે. આ માટે 106 વધારાની ક્લસ્ટર બસો અને મેટ્રોની 60 વધુ ટ્રીપો વધારવામાં આવી છે, જેથી લોકો ખાનગી વાહનોનો ઉપયોગ કરવાનું ટાળે.
- એર કમિશન ફોર એર ક્વોલિટી મેનેજમેન્ટ (CAQM) એ NCR એટલે કે હરિયાણા, ઉત્તર પ્રદેશ અને રાજસ્થાનથી આવતી બસોને દિલ્હી આવવા પર પણ પ્રતિબંધ મૂક્યો છે.
દિલ્હી-NCRમાં બાંધકામ, તોડફોડ પર પ્રતિબંધ, ડીઝલ વાહનો પર પ્રતિબંધ
- દિલ્હી-NCRમાં બાંધકામ, ખાણકામ અને ડિમોલિશન પર પ્રતિબંધ રહેશે.
- દિલ્હી, ગુરુગ્રામ, ફરીદાબાદ, ગાઝિયાબાદ અને ગૌતમ બુદ્ધ નગરમાં BS-3 પેટ્રોલ અને BS-4 ડીઝલ 4 વ્હીલર પર પ્રતિબંધ મુકવામાં આવ્યો છે. ઉલ્લંઘન પર 20 હજાર રૂપિયાનો દંડ ફટકારવામાં આવ્યો છે.
- દિલ્હીમાં BS-3 ડીઝલના ઈમરજન્સી વાહનો સિવાય આ સ્તરના તમામ મધ્યમ માલસામાનના વાહનો પર પ્રતિબંધ રહેશે.
- આ ઉપરાંત ભારે ટ્રાફિકવાળા રૂટ પર પીક અવર્સ પહેલા મશીનો વડે સફાઈ કરવાની ફ્રીક્વન્સી વધારવા અને પાણીનો છંટકાવ કરવા જેવા પગલાં લેવામાં આવશે.
દિલ્હીમાં પ્રદૂષણની 2 સેટેલાઇટ તસવીરો
તસવીરમાં દિલ્હી, હરિયાણામાં ગાઢ ધુમ્મસ સ્પષ્ટપણે દેખાય છે.
ભારતીય-અમેરિકન વૈજ્ઞાનિકે દિલ્હીમાં પ્રદૂષણની સેટેલાઇટ તસવીરો શેર કરી છે.
અમેરિકન વૈજ્ઞાનિક હિરેન જેઠવાએ 14 નવેમ્બરે દિલ્હીની સેટેલાઇટ તસવીરો શેર કરી હતી. આવામાં દિલ્હીમાં ગાઢ ધુમ્મસ જોવા મળી રહ્યું છે. હિરેન અમેરિકાની મોર્ગન સ્ટેટ યુનિવર્સિટીમાં એરોસોલ રિમોટ સેન્સિંગ વિજ્ઞાની છે. નાસાએ હિરેનની તસવીરો પણ શેર કરી છે.
આગળ શું: યુપી, પંજાબ, હિમાચલમાં ખૂબ જ ગાઢ ધુમ્મસ રહેશે પંજાબ-ચંદીગઢમાં ધુમ્મસનું એલર્ટ જાહેર કરવામાં આવ્યું છે. રાજસ્થાનમાં બે દિવસ ગાઢ ધુમ્મસનું એલર્ટ છે. યુપી અને પંજાબમાં 15મી નવેમ્બર સુધી અને હિમાચલમાં 18મી નવેમ્બર સુધી રાત્રિ અને સવારના સમયે ખૂબ જ ગાઢ ધુમ્મસ રહેશે. હરિયાણા, પશ્ચિમ બંગાળ, સિક્કિમ, બિહાર, ઝારખંડમાં 16 નવેમ્બર સુધી ધુમ્મસ રહેવાની શક્યતા છે.
દિલ્હીમાં પ્રદૂષણને પહોંચી વળવા માટે ગ્રેડેડ એક્શન પ્લાન લાગુ કરવામાં આવ્યો રાજધાનીમાં પ્રદૂષણને અંકુશમાં લેવા માટે પ્રદૂષણના સ્તરને 4 કેટેગરીમાં વહેંચવામાં આવ્યા છે. દરેક સ્તર માટે પગલાં નિશ્ચિત છે. તેને ગ્રેડેડ એક્શન પ્લાન એટલે કે GRAP કહેવામાં આવે છે. તેની 4 શ્રેણીઓ હેઠળ, સરકાર પ્રદૂષણ ઘટાડવા માટે નિયંત્રણો લાદે છે અને પગલાં જારી કરે છે.
- GRAP-1: ખરાબ (AQI 201-300)
- GRAP-2: ખૂબ જ ખરાબ (AQI 301-400)
- GRAP-3: ગંભીર (AQI 401 થી 450)
- GRAP-4: ખૂબ જ ગંભીર (AQI 450 થી વધુ)
દિલ્હી સરકારે કહ્યું હતું- પ્રતિબંધો નહીં લગાવે દિલ્હીના પર્યાવરણ મંત્રી ગોપાલ રાયે ગુરુવારે સવારે જ કહ્યું હતું કે, ‘GRAP-3 પ્રતિબંધ લાગુ કરવામાં આવશે નહીં.’ આ અંગે ભાજપના પ્રદેશ અધ્યક્ષ વીરેન્દ્ર સચદેવાએ કહ્યું કે આતિષી સરકારની નિષ્ક્રિયતાને કારણે પ્રદૂષણની સ્થિતિ દિલ્હીની આસપાસના વિસ્તારો કરતા પણ ખરાબ થઈ ગઈ છે. રાજપથ જેવા વિસ્તારોમાં પણ AQI 450થી વધુ છે. તેમણે કહ્યું- દિલ્હીના લોકો ઈચ્છે છે કે ગોપાલ રાય તેમનું પદ છોડે.
આના પર ગોપાલ રાયે કહ્યું કે દિલ્હીની ખરાબ હવામાં 35% યોગદાન ભાજપ શાસિત હરિયાણા અને ઉત્તર પ્રદેશના NCR જિલ્લાઓનું છે.
GRAP-1 દિલ્હીમાં 14 ઓક્ટોબરે લાગુ કરવામાં આવ્યો હતો દિલ્હીનો એર ક્વોલિટી ઈન્ડેક્સ 200ને પાર કર્યા બાદ 14 ઓક્ટોબરે દિલ્હી NCRમાં GRAP-1 લાગુ કરવામાં આવ્યો હતો. આ અંતર્ગત હોટલ અને રેસ્ટોરન્ટમાં કોલસા અને લાકડાના ઉપયોગ પર પ્રતિબંધ છે. કમિશન ઓફ એર ક્વોલિટી મેનેજમેન્ટે એજન્સીઓને જૂના પેટ્રોલ અને ડીઝલ વાહનો (BS-III પેટ્રોલ અને BS-IV ડીઝલ)ના સંચાલન પર કડક દેખરેખ રાખવાનો આદેશ આપ્યો છે.
કમિશને એજન્સીઓને રસ્તાના નિર્માણ, નવીનીકરણ પ્રોજેક્ટ્સ અને જાળવણી પ્રવૃત્તિઓમાં એન્ટિ-સ્મોગ ગન, પાણીનો છંટકાવ અને ડસ્ટ રિપેલેંટ તકનીકોનો ઉપયોગ વધારવા માટે પણ કહ્યું છે.
AQI શું છે અને તેનું ઉચ્ચ સ્તર કેમ જોખમી છે? AQI એક પ્રકારનું થર્મોમીટર છે. તે માત્ર તાપમાનને બદલે પ્રદૂષણ માપવાનું કામ કરે છે. આ સ્કેલ દ્વારા, હવામાં હાજર CO (કાર્બન ડાયોક્સાઇડ), ઓઝોન, NO2 (નાઇટ્રોજન ડાયોક્સાઇડ), PM 2.5 (પાર્ટિક્યુલેટ મેટર) અને PM 10 પ્રદૂષકોની માત્રા તપાસવામાં આવે છે અને શૂન્યથી 500 સુધીના રીડિંગમાં બતાવવામાં આવે છે.
હવામાં પ્રદૂષકોનું પ્રમાણ જેટલું વધારે છે, તેટલું AQI સ્તર વધારે રહે છે. અને AQI જેટલો વધુ છે તેટલી હવા વધુ જોખમી છે. જો કે 200 અને 300 વચ્ચેનો AQI પણ ખરાબ માનવામાં આવે છે, પરંતુ સ્થિતિ એવી છે કે રાજસ્થાન, હરિયાણા, દિલ્હી અને ઉત્તર પ્રદેશના ઘણા શહેરોમાં તે 300થી ઉપર પહોંચી ગયો છે. આ વધતો AQI માત્ર એક નંબર નથી. આ આગામી રોગોના ભયનો પણ સંકેત છે.
