51 મિનિટ પેહલાલેખક: શિવકાંત શુક્લ
- કૉપી લિંક
શિયાળાની ઋતુ આવી ગઈ છે. થોડા દિવસોમાં ખૂબ જ ઠંડી પડશે. શિયાળો એ ઘણા લોકોની પ્રિય ઋતુ છે. પરંતુ આ સિઝનમાં સ્વાસ્થ્યને લઈને થોડા વધુ સાવધાન રહેવાની જરૂર છે.
શિયાળામાં ઓછા સૂર્યપ્રકાશને કારણે શરીરમાં વિટામિન ડીની ઊણપ ઊભી થાય છે. આના કારણે રોગપ્રતિકારક શક્તિ પર અસર થાય છે અને અનેક પ્રકારના રોગો આપણને અસર કરી શકે છે.
આ સિવાય શિયાળાની ઋતુ વાયરસ અને બેક્ટેરિયા માટે અનુકૂળ છે. તેઓ આ સિઝનમાં વધુ સક્રિય બને છે. આવી સ્થિતિમાં ક્યારેક થોડી પણ બેદરકારી મોંઘી સાબિત થઈ શકે છે.
તો આજે કામના સમાચારમાં આપણે વાત કરીશું કે ઠંડીની મોસમમાં સ્વસ્થ રહેવા માટે શું કરવું જોઈએ. તમે એ પણ જાણી શકશો કે-
- શિયાળામાં કયા રોગોનું જોખમ વધારે રહે છે?
- ઠંડીથી બચવા કેવાં પગલાં લેવાં જોઈએ?
નિષ્ણાત- ડૉ. બોબી દીવાન, સિનિયર ફિઝિશિયન, દિલ્હી
પ્રશ્ન- શિયાળાની ઋતુમાં રોગોનું જોખમ કેમ વધી જાય છે? જવાબ- શિયાળામાં દિવસો ટૂંકા અને રાત લાંબી હોય છે. આ શરીરની કુદરતી પ્રક્રિયાઓને અસર કરે છે અને થાકનું કારણ બને છે. સૂર્યપ્રકાશની અછતને કારણે, શરીરમાં વધુ મેલાટોનિન હોર્મોન ઉત્પન્ન થાય છે, જેના કારણે ઊંઘ આવે છે અને શરીરમાં સુસ્તી રહે છે.
શિયાળામાં સૂકી હવાને કારણે લોકોની શ્વાસોશ્વાસ અને રોગપ્રતિકારક શક્તિ નબળી પડી જાય છે. જેના કારણે શરદી, ફ્લૂ, ઉધરસ અને પાચન સંબંધી સમસ્યાઓ થાય છે. શિયાળામાં લોકો મોટાભાગે ઘરની અંદર જ રહે છે. જેના કારણે ચેપ ફેલાવાનો ખતરો પણ વધી જાય છે.
પ્રશ્ન- શિયાળામાં કેવા પ્રકારની સ્વાસ્થ્ય સમસ્યાઓ થઈ શકે છે?
જવાબ- શિયાળામાં તાપમાન ઘટવાથી શરદી, ફ્લૂ અને અન્ય ચેપી રોગોનું જોખમ વધે છે. તેનાથી સ્નાયુઓમાં દુખાવો, શરદી, માથાનો દુખાવો, વહેતું નાક, ગળું, શ્વાસ લેવામાં તકલીફ જેવી સમસ્યાઓ થઈ શકે છે.
આ સિવાય શિયાળામાં હૃદયની નસોમાં લોહી જમા થવા લાગે છે. જેના કારણે હૃદયમાં રક્ત પરિભ્રમણ યોગ્ય રીતે થતું નથી. આ જ કારણ છે કે, શિયાળામાં હાર્ટ એટેકના કેસમાં વધારો થાય છે.
આ સિવાય શિયાળામાં થતી કેટલીક સામાન્ય બીમારીઓ નીચે મુજબ છે.
સામાન્ય શરદી: શિયાળામાં સૌથી સામાન્ય બીમારી સામાન્ય શરદી છે. આ વાયરસના કારણે થાય છે. તેનાથી શરદી, ઉધરસ અને ગળામાં દુખાવો જેવાં લક્ષણો અનુભવાઈ શકે છે.
ફ્લૂ (ઈન્ફ્લુએન્ઝા): ફ્લૂ પણ વાયરસને કારણે થાય છે. તે તાવ, શરીરમાં દુખાવો અને થાક જેવા લક્ષણોનું કારણ બની શકે છે.
બ્રોન્કાઇટિસ (કફ જામવો): આ એક શ્વસન ચેપ છે. આનાથી લાળ સાથે ઉધરસ, છાતીમાં દુખાવો અને શ્વાસ લેવામાં તકલીફ થઈ શકે છે.
ગળામાં દુખાવો: ઠંડા હવામાનમાં ગળામાં દુખાવો સામાન્ય છે. સામાન્ય રીતે શરદી અથવા ફ્લૂ જેવા વાયરલ ચેપને કારણે દુખાવો થાય છે. મોટા ભાગના કિસ્સાઓમાં, ગળું એક અઠવાડિયામાં સારું થઈ જાય છે.
ઠંડી લાગવીઃ કોઈપણ વ્યક્તિને ઠંડીનો અનુભવ થઈ શકે છે. સ્નાયુઓમાં દુખાવો, ઉધરસ, તાવ, પેટમાં દુખાવો અથવા વારંવાર પેશાબ જેવી સમસ્યાઓ હોઈ શકે છે.
વાયરલ ગેસ્ટ્રોએન્ટેરિટિસ: આ ચેપી વાયરસને ‘પેટનો ફ્લૂ’ કહેવામાં આવે છે. તેનાથી ઊલટી, ઝાડા અને પેટ સંબંધિત સમસ્યાઓ થઈ શકે છે.
પ્રશ્ન- શિયાળામાં રોગોથી બચવા માટે શું સાવચેતી રાખવી જોઈએ? જવાબ- શિયાળામાં રોગોથી બચવા માટે કેટલીક બાબતોનું ધ્યાન રાખવું ખૂબ જ જરૂરી છે. ઉદાહરણ તરીકે, શરદી અને ઉધરસ ધરાવતા લોકોથી યોગ્ય અંતર જાળવો. ખાંસી કે છીંકતી વખતે મોં ઢાંકવાની કાળજી રાખો. આ સિવાય કેટલીક અન્ય બાબતોનું પણ ધ્યાન રાખવું જરૂરી છે. નીચે ગ્રાફિક જુઓ-
પ્રશ્ન- શરદીથી બચવા માટે સૌથી અગત્યની બાબત શું છે? જવાબ- આ માટે ત્રણ બાબતો પર વિશેષ ધ્યાન આપવાની જરૂર છે. તેને નીચેના પોઇન્ટર્સ વડે સમજો-
શરીરને ગરમ રાખો ઠંડીમાં તમારા શરીરને ગરમ રાખવું ખૂબ જ જરૂરી છે. આ માટે બહાર વધુ ચાલવાનું ટાળો અને હૂંફાળું પાણી પીવો. જો સૂર્ય પ્રકાશ મળે, તો સૂર્યપ્રકાશ લો અને શારીરિક રીતે સક્રિય રહો. હંમેશા ઇનરવેર પહેરો, જેથી શરીર અંદરથી ગરમ રહે. બહાર પણ ગરમ અને ઊની કપડાં પહેરવાનું રાખો. જે ઠંડા પવનથી રક્ષણ આપવા મદદ કરે છે.
જ્યાં રહો છો ત્યાં ગરમાવો રાખો ઠંડીથી બચવા માટે આપણે જ્યાં રહીએ છીએ તે જગ્યા ગરમ રાખવી જરૂરી છે. આ માટે તમે તમારા રૂમમાં રૂમ હીટર અથવા બ્લોઅરનો ઉપયોગ કરી શકો છો. આ સિવાય તમારા ઘરના દરવાજા અને બારીઓ સંપૂર્ણપણે બંધ રાખો, જેથી ઠંડી હવા અંદર ન આવી શકે.
ખોરાકમાં એવી વસ્તુઓ ખાઓ જે શરીરને અંદરથી ગરમ રાખે સિનિયર ડાયેટિશિયન ડૉ.પૂનમ તિવારી કહે છે કે ઠંડીથી બચવા માટે શરીરને અંદરથી એટલું જ ગરમ રાખવાની જરૂર છે. આ માટે તે વસ્તુઓને ભોજનમાં સામેલ કરો જે અંદરથી ગરમી આપે. જો કે, કંઈપણ ખાતા પહેલા, માત્રાને ધ્યાનમાં રાખો.
ઠંડીથી બચવા માટે ગરમ તાસીરની વસ્તુઓ ખાવી ખૂબ જ ફાયદાકારક છે. જે આપણને અંદરથી ગરમ રાખે છે અને ઠંડીથી બચાવવામાં પણ મદદ કરે છે.
પ્રશ્ન- શિયાળામાં રોગોથી બચવા માટે કયા લોકોએ વધુ કાળજી લેવાની જરૂર છે? જવાબ- જો કે ઠંડીમાં દરેક વ્યક્તિએ કાળજી લેવી જરૂરી છે, પરંતુ કેટલાક લોકોએ ખાસ કાળજી લેવી જોઈએ. જેમાં બાળકો, ગર્ભવતી મહિલાઓ અને વૃદ્ધોનો સમાવેશ થાય છે.
પ્રશ્ન- શિયાળામાં હર્બલ ટી પીવી કેટલી ફાયદાકારક છે? જવાબ- શિયાળામાં હર્બલ ટી પીવી ખૂબ જ ફાયદાકારક છે. હર્બલ ટીમાં કેટલીક વસ્તુઓ ઉમેરવામાં આવે છે, જે શિયાળામાં શરીરને ગરમ રાખવામાં મદદ કરે છે. જેમ કે તુલસી, આદુ અને લીંબુ. આમાં એવા ગુણધર્મો છે જે રોગપ્રતિકારક શક્તિને મજબૂત બનાવે છે, જે ઠંડીથી બચાવવામાં મદદરૂપ છે.
પ્રશ્ન- શું શિયાળામાં આઉટ ડોર ફિઝિકલ એક્ટિવિટી કરવી જોઈએ? જવાબ : ના, શિયાળામાં મોટાભાગનો સમય ઘરની અંદર રહેવાનો પ્રયત્ન કરવો જોઈએ. જો શક્ય હોય તો, પરિવાર સાથે ઇન્ડોર ગેમ્સ રમો, જેથી શરીરમાં ઊર્જા રહે અને વ્યક્તિ સુસ્તી ન અનુભવે. જો કે, જ્યારે સૂર્ય ઊગે , ત્યારે તમે પાર્કમાં જઈ શકો છો અને શારીરિક પ્રવૃત્તિ કરી શકો છો. પરંતુ ધ્યાનમાં રાખો કે બહાર બહુ ઠંડો પવન ફૂંકાતો ન હોય.
