નવી દિલ્હી3 કલાક પેહલા
- કૉપી લિંક
સુપ્રીમ કોર્ટે શુક્રવારે દિલ્હીમાં વધતા પ્રદૂષણ મામલે કેજરીવાલ સરકારની ઝાટકણી કાઢી હતી. સુપ્રીમ કોર્ટે કહ્યું, ‘અમે દિલ્હી સરકારના પ્રયાસોથી સંતુષ્ટ નથી. સરકારે ટ્રકોની એન્ટ્રી રોકવા માટે પણ કંઈ કર્યું નથી.
સુપ્રીમ કોર્ટે કહ્યું, ‘113 એન્ટ્રી પોઈન્ટ પર માત્ર 13 સીસીટીવી કેમ છે? કેન્દ્ર સરકારે આ તમામ એન્ટ્રી પોઈન્ટ પર પોલીસ તહેનાત કરવી જોઈએ. ખરેખર વાહનોના પ્રવેશ પર પ્રતિબંધ છે કે કેમ તે જોવા માટે લાગલ ટીમની રચના કરવી જોઈએ. આ માટે અમે બાર એસોસિએશનના યુવા વકીલોને તહેનાત કરીશું.
જસ્ટિસ અભય એસ ઓકા અને જસ્ટિસ ઑગસ્ટિન જ્યોર્જ મસિહની બેન્ચે દિલ્હી સરકારના પ્રદૂષણને નિયંત્રિત કરવાના પગલાં સામે વાંધો વ્યક્ત કર્યો છે. આદેશો હોવા છતાં દિલ્હી પોલીસ સમયસર સ્ટેજ 4 પ્રતિબંધો લાગુ કરવામાં નિષ્ફળ રહી છે. GRAP-4 પ્રતિબંધો ઓછામાં ઓછા 3 વધુ દિવસો સુધી લાગુ રહેવા જોઈએ. કેસની આગામી સુનાવણી 25 નવેમ્બરે થશે.
કોર્ટ રૂમ LIVE
- જસ્ટિસ ઓકાઃ દિલ્હી સરકાર અમને જણાવે કે દિલ્હીમાં પ્રવેશવા માંગતી ટ્રકો જરુરી સામાન લઈને જઈ રહી છે કે નહીં. આ જોવા માટેનું શું મિકેનિઝમ છે? શું તમારી પાસે આ મહત્વપૂર્ણ વસ્તુઓનું લિસ્ટ છે?
- દિલ્હી સરકારઃ અમારી પાસે હજુ લિસ્ટ નથી.
- જસ્ટિસ ઓકા- જો તમારી પાસે લિસ્ટ નથી, તો તેનો અર્થ એ છે કે કોઈ ચેકિંગ થઈ રહ્યું નથી. તમારી એફિડેવિટમાં આવી કોઈ મિકેનિઝમનો ઉલ્લેખ નથી, જે જણાવે છે કે તમે ટ્રકની એન્ટ્રી કેવી રીતે અટકાવી રહ્યા છો.
- જસ્ટિસ ઓકા: અમે તમને મોનિટરિંગ માટે ટીમો બનાવવા કહ્યું હતું. એફિડેવિટમાં બતાવો કે ક્યાં આદેશોનું પાલન કરવામાં આવ્યું છે. તમે બહુ નબળું એફિડેવિટ કર્યું છે. તમે એ પણ નથી જણાવ્યું કે તમારી દેખરેખ હેઠળ કેટલી ચેકપોસ્ટ છે. ત્યાં પોસ્ટ કરનાર વ્યક્તિને ખબર નહીં હોય કે કઈ આવશ્યક વસ્તુઓને મુક્તિ આપવામાં આવી છે, પછી તમે જે પ્રતિબંધોનો ઉલ્લેખ કરી રહ્યાં છો તે તમામ પ્રતિબંધો એકતરફી બની જશે.
- દિલ્હી સરકાર: દવાઓ, તેલ અને પેટ્રોલિયમ વગેરે લઈ જતી ટ્રકો આવશ્યક ચીજવસ્તુઓ છે.
- જસ્ટિસ ઓકા: દરેક બાબતની તપાસ કોણ કરી રહ્યું છે?
- દિલ્હી સરકાર: ટ્રાફિક પોલીસ અધિકારી.
- જસ્ટિસ ઓકા- અમે સૂચન કરીએ છીએ કે બારના કેટલાક યુવા સભ્યોએ આ ચેકપોઈન્ટ પર જઈને જોવું જોઈએ કે પ્રતિબંધો ખરેખર અમલમાં છે કે નહીં. અમે તેમને હી રહ્યા છીએ કે તમામ 113 પોઈન્ટ પર જાય.
- જસ્ટિસ ઓકા- શું એવા CCTV ફૂટેજ છે જેમાં આ બધું કવર કરવામાં આવી રહ્યું છે, અમને CCTV ફૂટેજ કોણ આપશે?
- દિલ્હી સરકાર- MCD સરકાર ફૂટેજ આપશે.
- જસ્ટિસ ઓકા- અમે પ્રતિબંધોના પાલન પર દિલ્હી સરકારના પ્રતિસાદથી સંતુષ્ટ નથી, ખાસ કરીને દિલ્હીની બહારના વાહનોના પ્રવેશને રોકવા પર. અમને કહેવામાં આવ્યું હતું કે 113 એન્ટ્રી પોઈન્ટ છે, પરંતુ સરકાર કહી રહી છે કે 13 પોઈન્ટ પર નજર રાખવામાં આવી રહી છે. આનો અર્થ એ છે કે બાકીના 100 એન્ટ્રી પોઈન્ટ પર વાહનો પર કોઈ પ્રતિબંધ નથી.
- જસ્ટિસ ઓકા- આદેશો હોવા છતાં, દિલ્હી પોલીસ સ્ટેજ 5 ના નિયંત્રણો લાગુ કરવામાં નિષ્ફળ રહી. 113 એન્ટ્રી પોઈન્ટ્સ પર કોઈતહેનાત નથી, બારના સભ્યોએ આ પોઈન્ટ પર જવું જોઈએ. અમને ખુશી છે કે 13 સભ્યો પોતે આગળ આવ્યા છે.
દિલ્હીના 4 સ્ટેશનોમાં AQI 400ને પાર નોંધાયો હતો.
પિટિશનમાં માંગ – વધી રહેલા પ્રદૂષણને રોકવામાં આવે
આ કેસ એનિક્સ ક્યુરી (Amicus Curiae) વરિષ્ઠ એડવોકેટ અપરાજિતા સિંઘની અપીલ પર નોંધવામાં આવ્યો છે. જેમણે દિલ્હીની વર્તમાન પરિસ્થિતિને જોતા તાત્કાલિક સુનાવણીની માંગ કરી હતી.
14 નવેમ્બરના રોજ એમિકસ ક્યુરીએ કહ્યું હતું – દિલ્હી સરકારે પ્રદૂષણ માટે કંઈ કર્યું નથી, સ્થિતિ ગંભીર છે. દિલ્હી વિશ્વનું સૌથી પ્રદૂષિત શહેર ન બનવું જાઈએ.
આ કેસ દિલ્હી-એનસીઆરમાં પ્રદૂષણના મેનેજ સાથે પણ સંબંધિત છે, જે એમસી મહેતા દ્વારા કરવામાં આવ્યો છે. આમાં NCR રાજ્યોમાં વાહનોનું પ્રદૂષણ, તેનું મેનેજમેન્ટ અને પરાલી સળગાવવા જેવા મુદ્દાઓ રાખવામાં આવ્યા છે.
છેલ્લી સુનાવણી અને કોર્ટના 4 નિવેદનો…
- નવેમ્બર 18: ધો.12 સુધી ઓનલાઈન ક્લાસ કરો સુપ્રીમ કોર્ટે ધોરણ 12 સુધી શાળાઓને ઓનલાઈન કરવાનો આદેશ આપ્યો હતો. કોર્ટે કહ્યું હતું કે ધોરણ 10 સુધીની શાળાઓ ઓનલાઈન કરવામાં આવી છે. શું 11મા અને 12મા ધોરણના બાળકોના ફેફસાં અલગ છે? તેની બેન્ચે દિલ્હી-એનસીઆરની સરકારોને AQI સ્તરને ઘટાડવા માટે GRAP સ્ટેજ 3 અને સ્ટેજ 4ના તમામ જરૂરી નિયંત્રણો લાગુ કરવા નિર્દેશ આપ્યો હતો.
- નવેમ્બર 14: તમે ખતરનાક સ્થિતિમાં પહોંચતા પહેલા સાવચેતીના પગલાં કેમ ન લીધા? બેન્ચે કમિશન ફોર એર ક્વોલિટી મેનેજમેન્ટ (CAQM) ને પૂછ્યું હતું કે હવાની ક્વોલિટી ગંભીર કેટેગરીમાં પહોંચતા પહેલા સાવચેતીનાં પગલાં કેમ લેવામાં આવ્યાં નથી. ખરેખરમાં, એમિકસ ક્યુરીએ કહ્યું હતું – CAQM એ સમજાવવું જોઈએ કે શા માટે તેઓએ AQIને ખરાબ કેટેગરીમાં જતા પહેલા GRAP-3 નો અમલ કેમ કર્યો નથી.
- 11 નવેમ્બર: કોઈ પણ ધર્મ પ્રદૂષણમાં વધારો કરતી પ્રવૃત્તિઓનો સમર્થક નથી, સ્વચ્છ હવા એ મૌલિક અધિકાર છે દિવાળી દરમિયાન ફટાકડા પર પ્રતિબંધ મૂકવાના આદેશના ઉલ્લંઘન પર કહેવામાં આવ્યું હતું કે કોઈ પણ ધર્મ પ્રદૂષણ ફેલાવતી પ્રવૃત્તિઓનું સમર્થન કરતું નથી. દિલ્હી સરકારે બે અઠવાડિયામાં નિર્ણય લેવો જોઈએ કે ફટાકડા પર પ્રતિબંધ આખા વર્ષ માટે લંબાવવો કે નહીં. કોર્ટે કહ્યું- સ્વચ્છ વાતાવરણમાં રહેવું એ બંધારણની કલમ 21 હેઠળ દરેક નાગરિકનો મૌલિક અધિકાર છે.
- 4 નવેમ્બર: આવતા વર્ષે પણ ફટાકડા પર પ્રતિબંધના આદેશનું ઉલ્લંઘન ન થાય તે માટે કંઈક કરવું પડશે ખંડપીઠે કહ્યું કે અમારે કેટલાક પગલા ભરવા પડશે જેથી આવતા વર્ષે દિવાળી દરમિયાન ફટાકડા પર પ્રતિબંધના આદેશોનું ઉલ્લંઘન ન થાય. મીડિયા અહેવાલોને ટાંકીને બેન્ચે કહ્યું કે પ્રતિબંધનું ઉલ્લંઘન કરનારાઓ સામે કેમ્પસને સીલ કરવા જેવી કડક કાર્યવાહીની જરૂર છે.
જ્યારે AQI 400 પાર કરે છે ત્યારે GRAP લાદવામાં આવે છે
હવાના પ્રદૂષણ સ્તરને ચકાસવા માટે, તેને 4 કેટેગરીમાં વહેંચવામાં આવે છે. દરેક કેટેગરી માટે તેના ધોરણ અને પગલાં નિશ્ચિત છે. તેને ગ્રેડેડ રિસ્પોન્સ એક્શન પ્લાન (GRAP) કહેવામાં આવે છે. તેને 4 કેટેગરીઓ હેઠળ, સરકાર પ્રતિબંધો લગાવે છે અને પ્રદૂષણ ઘટાડવા માટે પગલાં ભરે છે.
ગ્રેપના સ્ટેજ
- સ્ટેજ I ‘નબળું’ (AQI 201-300)
- સ્ટેજ II ‘ખૂબ જ ખરાબ’ (AQI 301-400)
- સ્ટેજ III ‘ગંભીર’ (AQI 401-450)
- સ્ટેજ IV ‘ગંભીર પ્લસ’ (AQI >450)
