12 મિનિટ પેહલા
- કૉપી લિંક
6 ડિસેમ્બર, શુક્રવાર એટલે કે આજે માગશર મહિનાના સુદ પક્ષની પાંચમ તિથિ છે. શાસ્ત્રો અનુસાર આ તિથિએ ભગવાન શ્રી રામ અને સીતાના લગ્ન થયા હતા, તેથી તેને વિવાહ પંચમી કહેવામાં આવે છે.
માન્યતા છે કે આ દિવસે તુલસીદાસજીએ રામચરિતમાનસ લખવાનું કાર્ય પૂર્ણ કર્યું હતું, તેથી રામ-સીતાની પૂજા સાથે રામચરિતમાનસ અને રામરક્ષા સ્તોત્રનો પાઠ કરવો જોઈએ. આમ કરવાથી મનોકામનાઓ પૂર્ણ થાય છે.
બ્રહ્માજીએ લખી હતી લગ્ન કુંડળી શ્રી રામચરિતમાનસ અનુસાર ભગવાન રામ અને જાનકીના લગ્ન આગહન શુક્લ પંચમીના રોજ થયા હતા. સ્વયંબરમાં ધનુષ્ય તોડ્યા પછી, લગ્નના સમાચાર મળતાં જ રાજા દશરથ ભરત, શત્રુઘ્ન અને તેમના મંત્રીઓ સાથે જનકપુરી આવ્યા. ગ્રહ, તિથિ, નક્ષત્ર યોગ વગેરે જોઈને બ્રહ્માજીએ વિચારી, લગ્નપત્રિકા બનાવી અને નારદજીના હાથે રાજા જનકને મોકલી. ભગવાન શ્રી રામની જાન શુભ મુહૂર્તમાં આવી અને લગ્ન થયા.
વિવાહ પંચમી પર વિશેષ પૂજાનું મહત્ત્વ નેપાળના જનકપુરમાં સ્થિત જાનકી મંદિર ભક્તોમાં ખૂબ જ પ્રખ્યાત છે. કહેવાય છે કે આ સ્થાન પર રાજા જનકે શિવના ધનુષ્યની તપસ્યા કરી હતી. અહીં ધનુષા નામનો લગ્નમંડપ પણ છે. જેમાં રામ અને જાનકીના લગ્ન માગશર માસની પંચમીના રોજ કરવામાં આવે છે. જનકપુરીથી ઉત્તર દિશામાં 14 કિલોમીટર દૂર ધનુષા નામનું સ્થળ છે. એવી માન્યતા છે કે આ સ્થાન પર શ્રી રામે શિવનું ધનુષ્ય તોડ્યું હતું.
પૂજા વિધિ આ તહેવાર પર સૂર્યોદય પહેલા જાગીને તીર્થયાત્રા કરવી જોઈએ અથવા પાણીમાં ગંગાજળ ભેળવીને સ્નાન કરવું જોઈએ. પછી નવા વસ્ત્રો પહેરી અને પૂજા માટે તૈયારી કરો. એક કપડું ફેલાવીને પૂજા સામગ્રી રાખો. પછી રામ અને સીતાની મૂર્તિઓ સ્થાપિત કરો અને તેમને વર-કન્યાની જેમ તૈયાર કરો. આ પછી ફળ, ફૂલ અને અન્ય પૂજા સામગ્રીથી બંને દેવતાઓની પૂજા કરો.
જો તમે ઘરે પૂજા નથી કરી શકતા તો મંદિરમાં જઈને પણ કરી શકો છો. આ દિવસે રામાયણના બાલકાંડમાં ભગવાન રામ અને સીતાજીના લગ્નની કથાનો પાઠ કરવો શુભ માનવામાં આવે છે.
રામચરિતમાનસનો પાઠ કરવાથી પારિવારિક સુખ પ્રાપ્ત થાય છે. આ સાથે પરિવારમાં હંમેશા સંવાદિતા અને ખુશીનું વાતાવરણ રહે છે. આ સિવાય રાત્રે ભગવાન રામ અને સીતાની પૂજા કરવી પણ ખૂબ જ શુભ છે.
આ દિવસે ઉપવાસ કરવાની પરંપરા
એવી માન્યતા છે કે આ દિવસે શ્રી રામ-સીતાની પૂજા કરવી જોઈએ અને તેમના લગ્ન કરવા જોઈએ. વ્રત પણ રાખવું જોઈએ. શાસ્ત્રો અનુસાર આવું કરવાથી અનેક ગણું પુણ્ય મળે છે. ઈચ્છાઓ પૂર્ણ થાય છે. લગ્નજીવનમાં આવતા અવરોધો દૂર થાય છે અને સારો જીવનસાથી પણ મળે છે.
