Related posts
11 મિનિટ પેહલા
- કૉપી લિંક
કાન ખૂબ જ નાજુક અંગ છે. બધા અંગોની જેમ, સ્વસ્થ રહેવું ખૂબ જ જરૂરી છે. ક્યારેકને ક્યારેક, તમને કાનમાં ખંજવાળ આવી જ હશે, તમે તેને ખંજવાળ્યું હશે.
શું તમે જાણો છો કે કાનમાં વધુ પડતી ખંજવાળ પણ હોર્મોનલ વધઘટનો સંકેત હોઈ શકે છે? ખાસ કરીને જો કાનના અંદરના ભાગમાં ખંજવાળ આવે છે, તો તે શરીરમાંથી સંકેત હોઈ શકે છે કે એસ્ટ્રોજનનું સ્તર ઘટી ગયું છે. સામાન્ય રીતે આવી સ્થિતિ મેનોપોઝ સમયે થાય છે. આ સમયગાળા દરમિયાન, સ્ત્રીઓના શરીરમાં એસ્ટ્રોજનનું સ્તર નોંધપાત્ર રીતે ઘટે છે.
એસ્ટ્રોજન મૂળભૂત રીતે સેક્સ હોર્મોન છે. તે મુખ્યત્વે સ્ત્રીઓના જાતીય સ્વાસ્થ્ય અને પ્રજનન સ્વાસ્થ્ય માટે મહત્વપૂર્ણ માનવામાં આવે છે. જોકે એસ્ટ્રોજન પુરુષોના શરીરમાં પણ ઉત્પન્ન થાય છે, પરંતુ પ્રમાણમાં ઓછી માત્રામાં હોય છે.
એસ્ટ્રોજન શરીરના ઘણા અંગોના વિકાસમાં ખૂબ જ મહત્વપૂર્ણ ભૂમિકા ભજવે છે. તે શરીરના તમામ ભાગોમાં ભેજ અને કોમળતા પણ જાળવી રાખે છે. આ જ કારણ છે કે જ્યારે એસ્ટ્રોજનનું સ્તર ઘટે છે ત્યારે કાન સુકાઈ જાય છે અને ખંજવાળ આવે છે.
તેથી, આજે ‘તબિયતપાણી‘ માં આપણે જાણીશું કે એસ્ટ્રોજન આપણા માટે કેટલું મહત્વનું છે. તમે એ પણ શીખી શકશો કે-
- જ્યારે એસ્ટ્રોજનનું સ્તર ઓછું હોય ત્યારે શરીર કયા સંકેતો આપે છે?
- જ્યારે એસ્ટ્રોજનનું સ્તર ઘટે ત્યારે ક્યા કોમ્પલીકેશન્સ થઈ શકે છે?
- હેલ્ધી એસ્ટ્રોજન લેવલ જાળવવા માટે શું કરવું જોઈએ?
શરીર માટે એસ્ટ્રોજન કેટલું મહત્વનું છે? અન્ય તમામ હોર્મોન્સની જેમ, એસ્ટ્રોજન એ શરીર માટે કેમિકલ મેસેન્જર છે. તેના મેસેજ અનુસાર શરીર તેની લાઈફસ્ટાઈલમાં ફેરફાર કરે છે. એસ્ટ્રોજનના મેસેજ અનુસાર સ્ત્રીઓમાં તરુણાવસ્થા અને શારીરિક ફેરફારો થાય છે. આ સિવાય શરીરના અનેક કાર્યો માટે પણ તે જરૂરી છે.
LOW લેવલ એસ્ટ્રોજનની ઓળખ શું છે? LOW લેવલ એસ્ટ્રોજનનું સ્તર છોકરીઓમાં તરુણાવસ્થામાં વિલંબ કરી શકે છે. પીરિયડ્સમાં અનિયમિતતા આવી શકે છે. આ ગર્ભાધાનને પણ અસર કરી શકે છે. નવા અભ્યાસો અનુસાર, કાનમાં ખંજવાળ અને ત્વચામાં શુષ્કતા એ પણ એસ્ટ્રોજનના ઓછા સ્તરની નિશાની હોઈ શકે છે. તેના અન્ય લક્ષણો શું છે, ગ્રાફિકમાં જુઓ:
શું એસ્ટ્રોજનના નીચા લેવલને કારણે આ સમસ્યાઓ થઈ શકે છે? જાતીય અને પ્રજનન સ્વાસ્થ્ય સહિત શરીરના ઘણા કાર્યો માટે એસ્ટ્રોજન હોર્મોન્સ આવશ્યક છે. તેનું સ્તર ઘટવાથી હાડકાં નબળા પડી શકે છે કારણ કે તે હાડકાના વિકાસમાં અને તેમની ઘનતા જાળવવામાં મહત્વની ભૂમિકા ભજવે છે. નબળા હાડકાંને કારણે વારંવાર હાડકાં ફ્રેક્ચર થઈ શકે છે. તેનાથી પણ ઓસ્ટીયોપોરોસીસ થઈ શકે છે. નીચા એસ્ટ્રોજનના સ્તરને કારણે અન્ય કઈ સમસ્યાઓ થઈ શકે છે, ગ્રાફિક જુઓ:
એસ્ટ્રોજનને લગતા કેટલાક સામાન્ય પ્રશ્નો અને તેમના જવાબો
પ્રશ્ન: એસ્ટ્રોજનનું લેવલ કેમ ઘટે છે? જવાબ: એસ્ટ્રોજનનું સ્તર ઘણા કારણોસર ઘટી શકે છે. સામાન્ય રીતે તે સ્ત્રીઓમાં મેનોપોઝ દરમિયાન ઘટે છે. નીચા એસ્ટ્રોજનના સ્તરના નીચેના કારણો હોઈ શકે છે:
- વધતી ઉંમર સાથે એસ્ટ્રોજનનું સ્તર ઘટે છે. મેનોપોઝ દરમિયાન અને પછી તે નોંધપાત્ર રીતે ઘટે છે.
- જો કોઈ વ્યક્તિનો કૌટુંબિક ઇતિહાસ ઓછો એસ્ટ્રોજન લેવલનો હોય, તો તેને પણ આ ફરિયાદ હોઈ શકે છે.
- જો કોઈ વ્યક્તિને ઍનોરેક્સિયા જેવી ખાવાની સમસ્યા હોય, તો એસ્ટ્રોજનનું લેલલ ઓછું હોઈ શકે છે.
- વધુ પડતી કસરત કરવાથી હોર્મોન્સનું સંતુલન બગડે છે. આ એસ્ટ્રોજનનું લેલલ ઘટાડી શકે છે.
- સતત વજન ઘટવાને કારણે એસ્ટ્રોજનનું લેલલ પણ ઘટે છે.
- આ સ્થિતિ કેન્સરની સારવારને કારણે પણ થઈ શકે છે.
- કફોત્પાદક ગ્રંથિની વિકૃતિઓ એસ્ટ્રોજનના ઉત્પાદનને અસર કરી શકે છે અને તેનું લેલલ ઘટી શકે છે.
- થાઇરોઇડ ડિસઓર્ડરને કારણે એસ્ટ્રોજનનું લેલલ પણ ઘટી શકે છે.
પ્રશ્ન: એસ્ટ્રોજનનું લેવલ ઓછું હોય તો શું કરવું? જવાબ: જો એસ્ટ્રોજનનું લેવલ ઘણું ઓછું થઈ ગયું હોય અને તેને કારણે શારીરિક અને માનસિક સમસ્યાઓ થઈ રહી હોય, તો હોર્મોન રિપ્લેસમેન્ટ થેરાપી (HRT) લઈ શકાય. ખાસ કરીને જ્યારે મેનોપોઝ દરમિયાન એસ્ટ્રોજનનું લેવલ ખૂબ જ ઓછું થઈ જાય, તો ડૉક્ટરની સલાહ લેવી અને હોર્મોન રિપ્લેસમેન્ટ થેરાપી લેવી એ સારો વિકલ્પ હોઈ શકે છે.
પ્રશ્ન: એસ્ટ્રોજનના લેવલને સ્વસ્થ રાખવા શું કરવું? જવાબ: હોર્મોનલ અસંતુલન સંબંધિત પરિસ્થિતિઓને નિયંત્રિત કરવી મુશ્કેલ કાર્ય છે. આ હોવા છતાં, આપણે કેટલીક હેલ્થ ટીપ્સ અપનાવીને એસ્ટ્રોજનના લેવલને સ્વસ્થ રાખી શકીએ છીએ.
પૂરતી ઊંઘ મહત્વપૂર્ણ છે: આપણે દરરોજ 7 કલાકની સારી ઊંઘ લેવી જોઈએ. સારી ઉંઘ લેવાથી શરીરના કાર્ય માટે જરૂરી હોર્મોન્સનું લેવલ સ્વસ્થ રહે છે.
તણાવ વ્યવસ્થાપન મહત્વપૂર્ણ છે: જ્યારે તણાવનું લેવલ વધે છે, ત્યારે આપણું શરીર સ્ટ્રેસ હોર્મોન્સ કોર્ટિસોલ અને એડ્રેનાલિનનું ઉત્પાદન વધારી શકે છે. આના કારણે શરીરમાં અસંતુલન પેદા થઈ શકે છે અને એસ્ટ્રોજનના ઉત્પાદનને અસર થઈ શકે છે.
યોગ્ય માત્રામાં કસરત કરોઃ દરરોજ યોગ્ય માત્રામાં કસરત કરવાથી આપણા શરીરની કાર્યપ્રણાલી નિયંત્રણમાં રહે છે. આનાથી આપણી ખાવાની ટેવ અને ચરબી પણ કંટ્રોલમાં રહે છે. સારી ઊંઘ માટે આ જરૂરી છે. આ બધી વસ્તુઓ સ્વસ્થ એસ્ટ્રોજનના લેવલ માટે જવાબદાર છે. તેથી, પૂરતી માત્રામાં કસરત કરો. વધુ પડતી કસરત પણ એસ્ટ્રોજનનું સ્તર ઘટાડી શકે છે.
આલ્કોહોલનું સેવન ન કરો: આલ્કોહોલ પીવાથી એસ્ટ્રોજનનું લેવલ વધી શકે છે. લાંબા સમય સુધી એસ્ટ્રોજનનું પ્રમાણ ખૂબ ઊંચું રહેવાથી કેન્સરનું જોખમ વધી શકે છે. તેથી, આલ્કોહોલ બિલકુલ ન પીવો અથવા તેને ખૂબ મર્યાદિત માત્રામાં પીવો.
સ્વસ્થ આહારનું ધ્યાન રાખો: આપણું ખાવાનું હોર્મોન્સને બેલેન્સ કરવામાં મદદ કરે છે. તેથી તે મહત્વનું છે કે ખોરાક સારો હોવો જોઈએ. બને તેટલી ઓછી ખાંડવાળી વસ્તુઓ ખાઓ. ખોરાકમાં ફાઈબર અને પ્રોટીનનું પ્રમાણ વધારવું. આ માટે લીલા તાજા શાકભાજી, ફળો અને કઠોળ સારા વિકલ્પો હોઈ શકે છે.
હેલ્ધી ફેટનું સેવન કરો: સરસવના તેલ, બીજ અને માછલીમાં જોવા મળતી ચરબી સ્વાસ્થ્ય માટે સારી છે. આનું સેવન કરવાથી હોર્મોન્સને બેલેન્સ કરવામાં મદદ મળી શકે છે.
