ટ્રમ્પે પનામા કેનાલ છીનવી લેવાની ધમકી આપી: ચીનનો પ્રભાવ વધારવાનો આરોપ લગાવ્યો; પનામાના રાષ્ટ્રપતિએ ઠપકો આપ્યો, કહ્યું- સ્વતંત્રતા પર કોઈ સમજૂતી નહીં

અમેરિકાના નવા ચૂંટાયેલા રાષ્ટ્રપતિ ડોનાલ્ડ ટ્રમ્પે રવિવારે પનામા કેનાલને ફરીથી અમેરિકન નિયંત્રણ હેઠળ લેવાની ધમકી આપી હતી. આ નહેર કેરેબિયન દેશ પનામાનો ભાગ છે. 1999 સુધી આ નહેર પર અમેરિકાનું નિયંત્રણ હતું.

ટ્રમ્પે કહ્યું કે, આ નહેરનો ઉપયોગ કરવા માટે પનામા અમેરિકા કરતાં વધુ ચાર્જ લઈ રહ્યું છે. તેમણે એવો પણ આક્ષેપ કર્યો હતો કે ચીન નહેર પર પોતાનો પ્રભાવ વધારી રહ્યું છે. અમેરિકી રાજ્ય એરિઝોનામાં સમર્થકોની એક રેલીને સંબોધતા ટ્રમ્પે કહ્યું કે, તેઓ નહેરને ખોટા હાથમાં જવા દેશે નહીં.

રેલી પછી ટ્રમ્પે તેમના સોશિયલ મીડિયા એકાઉન્ટ પર AI જનરેટેડ ફોટો પણ પોસ્ટ કર્યો. આ તસવીરમાં અમેરિકાનો ધ્વજ પનામા કેનાલની વચ્ચે લટકતો જોવા મળે છે. તસવીરના કેપ્શનમાં ટ્રમ્પે લખ્યું હતું કે, ‘વેલકમ ટૂ ધ યૂનાઈટેડ સ્ટેટ્સ કેનાલ. તેનો અર્થ છે સંયુક્ત રાજ્યની કેનાલ પર આપનું સ્વાગત છે.

પનામાના રાષ્ટ્રપતિએ ટ્રમ્પને ઠપકો આપ્યો પનામાનિયાના રાષ્ટ્રપતિ જોસ રાઉલ મુલિનોએ ટ્રમ્પને તેમની ધમકી પર સખત ઠપકો આપ્યો છે. મુલિનોએ રવિવારે એક રેકોર્ડેડ સંદેશમાં કહ્યું હતું કે, પનામાની સ્વતંત્રતા સાથે સમાધાન કરવામાં આવશે નહીં. તેમણે ટ્રમ્પના આરોપોને ફગાવી દીધા અને નહેર પર ચીનના પ્રભાવને નકારી કાઢ્યો.

મુલિનોએ જણાવ્યું હતું કે, પનામા કેનાલની કેરેબિયન અને પેસિફિક બાજુઓ પરના બે બંદરોના દરવાજા સીકે ​​હચિસન હોલ્ડિંગ્સની પેટાકંપની દ્વારા સંચાલિત થાય છે. આ કંપની હોંગકોંગ સ્થિત છે, તેના પર ચીનનું કોઈ નિયંત્રણ નથી.

મુલિનોએ વધુમાં જણાવ્યું હતું કે, પનામા કેનાલ અને તેની આસપાસની દરેક ઈંચ જમીન પનામાની છે અને ભવિષ્યમાં પણ તે પનામાની જ રહેશે. મુલિનોના નિવેદન પર પ્રતિક્રિયા આપતા ટ્રમ્પે કહ્યું કે અમે આ વિશે આગળ વિચારીશું.

પનામા કેનાલમાંથી દર વર્ષે લગભગ 14 હજાર કન્ટેનર જહાજો પસાર થાય છે.

પનામા કેનાલ શા માટે ખાસ છે? પનામા કેનાલ ઉત્તર અને દક્ષિણ અમેરિકા વચ્ચે સ્થિત છે. તે બે ખંડોને અલગ કરવાનું કામ કરે છે. આ સાથે તે એટલાન્ટિક અને પેસિફિક મહાસાગર વચ્ચેનું અંતર ઘટાડે છે. આ કેનાલના નિર્માણ પહેલા અમેરિકાના પશ્ચિમ કિનારેથી પૂર્વ કિનારે જતા જહાજોને હજારો નોટિકલ માઈલની મુસાફરી કરીને કેપ હોર્ન થઈને દક્ષિણ અમેરિકાની આસપાસ જવું પડતું હતું.

કેનાલના નિર્માણ બાદ હજારો માઈલની જહાજોની મુસાફરી ઓછી થઈ ગઈ. જહાજો પનામા કેનાલ દ્વારા પ્રશાંત મહાસાગરમાંથી સીધા એટલાન્ટિક મહાસાગર સુધી પહોંચે છે. આ કાર્ગો પરિવહન માટે જરૂરી સમય, બળતણ અને શિપિંગ ખર્ચ ઘટાડે છે.

જહાજોને પરિવહન કરવાના બદલામાં પનામા તેમની પાસેથી ​​​​​​ફી લે છે. આ નહેર પનામા માટે રાષ્ટ્રીય આવકનો મહત્વનો સ્ત્રોત છે.

પનામા કેનાલ કેવી રીતે બનાવવામાં આવી હતી? પનામામાં નહેર બનાવવાનો વિચાર 16મી સદીની શરૂઆતમાં આવ્યો હતો. જો કે, આ માટેના પ્રયાસો 19મી સદીના અંતમાં શરૂ થયા હતા. આ સમયગાળા દરમિયાન પનામા પર કોલંબિયાનું શાસન હતું. 1881માં ફ્રાન્સે કોલંબિયા સાથે મળીને પનામા કેનાલ બનાવવાનું કામ શરૂ કર્યું. ફ્રાન્સે આ કામ માટે એન્જિનિયર ફર્ડિનાન્ડ ડી લેસેપ્સની પસંદગી કરી. તેણે અગાઉ ઇજિપ્તમાં સુએઝ કેનાલ બનાવી હતી.

જો કે, માત્ર 8 વર્ષ પછી, ફ્રાન્સને 1889માં એન્જિનિયરિંગ પડકારો, કામદારોમાં રોગોનો ફેલાવો અને ભંડોળના અભાવને કારણે નહેરનું બાંધકામ અટકાવવું પડ્યું.

પનામાએ 1903માં કોલંબિયાથી આઝાદી મેળવી હતી. આ પછી 1904માં અમેરિકાએ ફ્રેન્ચ મિલકતો ખરીદીને નહેર બનાવવાની જવાબદારી લીધી. બહેતર એન્જિનિયરિંગનો ઉપયોગ કરવા સાથે અમેરિકાએ રોગોને નિયંત્રિત કરવા પર પણ ધ્યાન કેન્દ્રિત કર્યું. બીજી તરફ અમેરિકન ફંડની પણ કોઈ અછત નહોતી.

કેનાલ સત્તાવાર રીતે 15 ઓગસ્ટ, 1914ના રોજ ખોલવામાં આવી હતી. તે અમેરિકન એન્જિનિયરિંગનું શ્રેષ્ઠ ઉદાહરણ માનવામાં આવે છે. તેને બનાવતી વખતે લગભગ 38 હજાર અમેરિકન કામદારો મૃત્યુ પામ્યા હતા. તે સમયે તેને બનાવવામાં 375 મિલિયન ડોલરનો ખર્ચ થયો હતો.

આગામી 63 વર્ષ સુધી આ નહેર પર અમેરિકાનું સંપૂર્ણ નિયંત્રણ હતું. 1977માં યુએસ અને પનામા વચ્ચે એક સંધિ પર હસ્તાક્ષર કરવામાં આવ્યા હતા. ત્યાર બાદ બંને દેશોનો આ નહેર પર સંયુક્ત નિયંત્રણ હતો. આ પછી અમેરિકાએ 31 ડિસેમ્બર 1999ના રોજ પનામાને સંપૂર્ણ રીતે કેનાલ સોંપી દીધી.