દર વર્ષે 170 કરોડ બાળકો ડાયરિયાથી પીડાઈ છે: 9% બાળ મૃત્યુદર, જાણો ડૉક્ટર પાસેથી સારવાર અને બચવાના ઉપાયો

સમગ્ર વિશ્વમાં બાળકો અને વૃદ્ધ લોકોમાં ડાયરિયા મૃત્યુનું મુખ્ય કારણ છે. તાજેતરમાં ‘લેન્સેટ’માં પ્રકાશિત થયેલા અભ્યાસ મુજબ, છેલ્લા કેટલાક દાયકાઓથી સબ-સહારન આફ્રિકા અને દક્ષિણ એશિયામાં 5 વર્ષથી ઓછી ઉંમરના બાળકો અને વૃદ્ધોના મૃત્યુનું મુખ્ય કારણ ડાયરિયા છે.

‘લેન્સેટ’માં પ્રકાશિત આ અભ્યાસ અનુસાર વર્ષ 2021માં 12 લાખ લોકોના મોત ડાયરિયાના કારણે થયા છે. જો કે, આ આંકડા વર્ષ 1990માં તેના કારણે થયેલા 29 લાખ મૃત્યુ કરતા ઓછા છે. આનો અર્થ એ છે કે આ વર્ષોમાં મૃત્યુના કેસોમાં 60% ઘટાડો થયો છે. આ હોવા છતાં, વિશ્વ આરોગ્ય સંસ્થા (WHO) આ આંકડાઓને લઈને ચિંતિત છે.

નેશનલ લાઇબ્રેરી ઑફ મેડિસિનમાં પ્રકાશિત થયેલા એક અભ્યાસ મુજબ ભારતમાં દર વર્ષે 1-6 વર્ષની વયના 1 લાખ 58 હજારથી વધુ બાળકો ડાયરિયાને કારણે મૃત્યુ પામે છે.

તેથી જ આજે ‘ તબિયતપાણી‘ માં આપણે ડાયરિયા વિશે વાત કરીશું. તમે એ પણ શીખી શકશો કે-

બાળકોમાં મૃત્યુનું ત્રીજું સૌથી મોટું કારણ ડાયરિયા વર્લ્ડ હેલ્થ ઓર્ગેનાઈઝેશન અનુસાર, 5 વર્ષથી ઓછી ઉંમરના બાળકોમાં મૃત્યુનું ત્રીજું મુખ્ય કારણ ડાયરિયા છે. તેના કારણે સમગ્ર વિશ્વમાં દર વર્ષે લગભગ 4 લાખ 44 હજાર બાળકોના મોત થાય છે. 5 વર્ષથી ઓછી ઉંમરના બાળકોમાં ડાયરિયાથી મૃત્યુદર 9% સુધી છે.

ડાયરિયાને કારણે આવા મૃત્યુ ચિંતાનો વિષય બની જાય છે કારણ કે આ રોગની સારવાર અને નિવારણ બંને ઉપલબ્ધ છે. ગ્રાફિકમાં આને લગતા તમામ આંકડાઓ જુઓ:

બાળકોમાં ​નબળી રોગપ્રતિકારક શક્તિને કારણે વધુ જોખમ પીડિયાટ્રિક્સ એન્ડ નિયોનેટોલોજી કન્સલ્ટન્ટ ડૉ. પ્રદીપ અગ્રવાલ કહે છે કે ડાયરિયા ​​​​​​કોઈને પણ થઈ શકે છે. જો કે, નાના બાળકો અને વૃદ્ધોની રોગપ્રતિકારક શક્તિ નબળી છે. તેથી તેમને ચેપનું જોખમ વધારે છે. આ સિવાય રોટાવાયરસથી થતા ડાયરિયા ​​​​​​બાળકો માટે ઘણી વખત જીવલેણ સાબિત થાય છે.

ડાયરિયા કેમ થાય છે? મોટાભાગના લોકોને વાઈરસને કારણે ડાયરિયા થાય છે. લોકો તેને પેટ ફ્લૂ કહે છે. તે આંતરડાને ચેપ લગાડે છે અને પેટમાં અસ્વસ્થતાનું કારણ બને છે. જો કે ડાયરિયા ઘણા કારણોસર થઈ શકે છે.

ચેપને કારણે: કોઈપણ વાયરસ, બેક્ટેરિયા અથવા પરોપજીવી દ્વારા થતા ચેપથી ડાયરિયા થઈ શકે છે. નોરોવાયરસ સામાન્ય રીતે વૃદ્ધ લોકોમાં કારણ છે. નાના બાળકોમાં, તે મોટે ભાગે રોટાવાયરસને કારણે થાય છે.

ફૂડ પોઈઝનિંગના કારણો: ઝેર અને પેથોજેન્સ દૂષિત ખોરાક અથવા પીણાં દ્વારા આપણા પેટમાં પ્રવેશી શકે છે. આ આંતરડા સુધી પહોંચી શકે છે અને ડાયરિયા થઈ શકે છે. નાના બાળકોના કિસ્સામાં, ફૂડ પોઇઝનિંગના કિસ્સાઓ પણ ખૂબ જોવા મળે છે.

દવાઓના કારણે: કેટલીકવાર કેટલીક દવાઓ ડાયરિયાનું કારણ બની શકે છે. વધુ પડતા એન્ટીબાયોટીક્સનું સેવન આપણા પેટમાં રહેલા સ્વસ્થ બેક્ટેરિયાને મારી નાખે છે. આ ડિસબાયોસિસની સ્થિતિ બનાવે છે અને પેટમાં અસ્વસ્થતા તરફ દોરી શકે છે.

ઈનટોલરન્સના કારણે: અમુક લોકોને અમુક વસ્તુઓ ખાધા પછી ડાયરિયા થઈ શકે છે. જો કોઈ વ્યક્તિ લેક્ટોઝ ઈનટોલરન્સ હોય તો દૂધમાંથી બનેલી વસ્તુઓ ખાવાથી તેનું પેટ ખરાબ થઈ શકે છે. આવું એટલા માટે થાય છે કારણ કે તેમના શરીરને લેક્ટોઝ એટલે કે કોઈપણ ડેરી પ્રોડક્ટમાં રહેલી મીઠાશને પચાવવા માટે ખૂબ જ મહેનત કરવી પડે છે. તેનાથી પાચનક્રિયા ખરાબ થાય છે.

રોગોના કારણોઃ કેટલાક રોગોમાં આંતરડામાં બળતરા થવાથી ડાયરિયા થઈ શકે છે. ઇરિટેબલ બોવેલ સિન્ડ્રોમ અથવા ક્રોહન ડિસીઝ જેવા રોગોમાં ડાયરિયામાં તકલીફ થઈ શકે છે.

તેના લક્ષણો શું છે? તેનું સૌથી સામાન્ય લક્ષણ પાણીયુક્ત સ્ટૂલ પસાર કરવાનું છે. આ સમયગાળા દરમિયાન, પેટમાં ખેંચાણ થઈ શકે છે. ક્યારેક ઊલટીઓ પણ થઈ શકે છે. જો ગંભીર ડાયરિયા હોય તો તે જીવલેણ બની શકે છે, તેથી તરત જ ડૉક્ટરની સલાહ લો. ગ્રાફિકમાં તેના લક્ષણો જુઓ:

ડાયરિયા સંબંધિત કેટલાક સામાન્ય પ્રશ્નો અને જવાબો