વિશ્વમાં 40 કરોડ લોકો શોપિંગના વ્યસથી પીડિત: આ લતથી આર્થિક અને સ્વાસ્થ્યને પણ નુકસાન, મનોવિજ્ઞાની પાસેથી જાણો લક્ષણો અને તેનાથી બચવાની રીતો

શોપિંગ એ કેટલાક લોકોની પ્રિય પ્રવૃત્તિ છે. આપણામાંથી ઘણા બજારો અને મોલમાં ખરીદી કરવા જાય છે. જ્યારે, કેટલાક લોકો ઓનલાઈન શોપિંગ કરવાનું પસંદ કરે છે. આવા લોકોને નવી વસ્તુઓ ખરીદવામાં મજા આવે છે.

જો કે, શોપિંગની આ લત આપણને નુકસાન પહોંચાડી શકે છે.આ વ્યસન આર્થિક નુકસાનની સાથે ઘણી અંગત સમસ્યાઓનું કારણ બની શકે છે.

ઈન્સ્ટિટ્યૂટ ઓફ સાયકોલોજી, ઈટોવાહ લોરેન યુનિવર્સિટી અને નોટિંગહામ ટ્રેન્ટ યુનિવર્સિટીના સંયુક્ત સંશોધન અનુસાર, વિશ્વના 5% લોકો એટલે કે લગભગ 40 કરોડની વસ્તી શોપિંગની લતનો શિકાર છે. શું તમે પણ આ 40 કરોડ લોકોમાં સામેલ છો?

આવી સ્થિતિમાં આજે આપણે રિલેશનશિપમાં જાણીશું-

શોપિંગ વ્યસન શું છે?

શોપિંગ વ્યસન એ એક પ્રકારનું વર્તન વ્યસન છે. આમાં વ્યક્તિ અનિચ્છાએ એવી વસ્તુઓ પર પૈસા ખર્ચે છે જેની જરૂર નથી. તણાવ અને ચિંતાથી પીડાતા લોકો રાહત મેળવવા આ કરે છે.

વ્યસનના 9 લક્ષણો

માનસિક સ્વાસ્થ્ય નિષ્ણાતો ખરીદીની લત માપવા માટે બર્ગન શોપિંગ એડિક્શન સ્કેલનો ઉપયોગ કરે છે. જેમાં 28 પ્રશ્નો અને 9 સંકેતો દ્વારા શોપિંગની લત જાણવાનો પ્રયાસ કરવામાં આવ્યો છે. ચાલો આને ગ્રાફિકલી સમજીએ.

શોપિંગ ન કરવાથી તમારો મૂડ બગડી શકે છે

શું તમે ક્યારેય એવું અનુભવ્યું છે કે જો તમે ખરીદી ન કરો તો તમારો મૂડ બગડી જાય છે? કેટલીકવાર આ ઉશ્કેરાટ અને ચીડિયાપણુંનું કારણ બની શકે છે.

ખરીદી કરીને થોડા સમય માટે મૂડ સુધારે છે

લોકો ચિંતા અને એકલતા દૂર કરવા ખરીદી કરે છે. જો કે, આ રાહત કામચલાઉ છે અને ધીમે ધીમે આદતમાં ફેરવાઈ જાય છે.

વધુ પડતા ખર્ચને કારણે મુશ્કેલી

શોપિંગની લતને કારણે આપણે અભ્યાસ, નોકરી અને રોજિંદી જવાબદારીઓને અવગણીએ છીએ.

શોપિંગ વ્યસનને કારણે અપરાધભાવ

સતત નકામા ખર્ચાને કારણે તેઓ દેવાની જાળમાં ફસાઈ જાય છે. આને કારણે, વ્યક્તિ પોતાને દોષિત માનવા લાગે છે અને વધુ અસ્વસ્થ થઈ જાય છે.

શોપિંગના વિચારો મનમાં ચાલતા રહે

ખરીદી કર્યા પછી, તમે આગામી ખરીદી માટે આયોજન કરવાનું શરૂ કરો છો. હંમેશા આગલી વખતે શું ખરીદવું તેના વિશે વિચારતા રહો છો.

ખર્ચ પર નિયંત્રણ રાખવું મુશ્કેલ

ખરીદીની લતથી પીડાતા લોકો ખર્ચ ઘટાડવાનો પ્રયાસ કરે છે, પરંતુ વારંવાર નિષ્ફળ જાય છે.

મર્યાદા વધે છે

વ્યસનના કારણે લોકો વારંવાર ખરીદી કરે છે અને તેઓ પહેલા કરતા વધુ ખર્ચ કરે તો જ સુખ મળે તેવું લાગે છે.

ખરીદીની લતને કારણે

શોપિંગ એ માત્ર જરૂરિયાત જ નથી પણ ઘણા લોકો માટે આશ્વાસનનો સ્રોત પણ છે. ચાલો ગ્રાફિક દ્વારા સમજીએ કે આ વ્યસનના મુખ્ય કારણો શું છે.

આંતરિક તણાવ મુખ્ય કારણ છે

શોપિંગ વ્યસન ઘણીવાર તણાવને કારણે થાય છે. આ તણાવના ઘણા કારણો હોઈ શકે છે. આમાં આત્મસન્માનની ઉણપ, વ્યક્તિગત સમસ્યાઓ, માનસિક સ્વાસ્થ્ય સંબંધિત સમસ્યાઓ શામેલ હોઈ શકે છે.

ઓછો આત્મવિશ્વાસ

જે લોકોનો આત્મવિશ્વાસ ઓછો હોય છે, તેઓ નવી વસ્તુ ખરીદવાથી થોડા સમય માટે તેમનો આત્મવિશ્વાસ વધે છે.

વ્યક્તિત્વ લક્ષણો

ફ્રન્ટિયર્સ જર્નલમાં પ્રકાશિત એક સંશોધન અનુસાર, જે લોકો અસ્થિર સ્વભાવ ધરાવે છે, જેઓ અન્યને ખુશ કરવા માગે છે, તેઓ ઝડપથી ખરીદીની લતનો શિકાર બની જાય છે.

સોશિયલ મીડિયાની અસર

સોશિયલ મીડિયા પર જોવા મળતી જાહેરાતો આપણને અહેસાસ કરાવે છે કે આપણને આ વસ્તુની જરૂર છે, હકીકતમાં એવું નથી. વર્ષ 2022 માં, ફ્રન્ટિયર્સમાં પ્રકાશિત થયેલા એક સંશોધન ‘ધ ડાર્ક સાઇડ ઓફ સોશિયલ મીડિયા’ અનુસાર, સોશિયલ મીડિયાનો ઉપયોગ ભૌતિકવાદી ઇચ્છાઓને વધારે છે.

માનસિક સ્વાસ્થ્ય સમસ્યાઓ

શોપિંગ વ્યસન ચિંતા, ડિપ્રેશન અથવા પર્સનાલિટી ડિસઓર્ડર સાથે સંબંધિત હોઈ શકે છે. ખરીદી એ આ સમસ્યાઓનાં લક્ષણોને દબાવવાનું કામચલાઉ માધ્યમ બની જાય છે.

આ આદત શું નુકસાન કરી શકે છે?

શોપિંગની આદત લાંબા સમય સુધી જાળવી રાખવામાં આવે તો આપણને આર્થિક રીતે નુકસાન પહોંચાડી શકે છે. તેનાથી ઘણી માનસિક અને શારીરિક સમસ્યાઓ પણ થઈ શકે છે.

નાણાકીય સમસ્યાઓ

વધુ પડતો ખર્ચ કરવાથી તમારી આર્થિક સ્થિતિ ખરાબ થઈ શકે છે. ધીરે ધીરે તમે દેવાની જાળમાં ફસાઈ શકો છો અને તેમાંથી બહાર નીકળવું મુશ્કેલ થઈ શકે છે.

સંબંધોમાં ખટાશ

શોપિંગની લતને કારણે વારંવાર થતી દલીલો અને નાણાકીય સમસ્યાઓ સંબંધમાં તિરાડ ઊભી કરી શકે છે.

જવાબદારીઓની અવગણના કરવી

આ આદત તમારા કામ, અભ્યાસ અને શોખમાં અવરોધ લાવી શકે છે. તમે તમારી પ્રાથમિકતાઓ ભૂલી જાઓ છો અને ફક્ત ખરીદી વિશે જ વિચારવાનું શરૂ કરો છો.

ખરીદીની લતથી કેવી રીતે છુટકારો મેળવવો?

કેટલીક આદતો અપનાવીને આપણે શોપિંગની લતમાંથી છુટકારો મેળવી શકીએ છીએ. ચાલો આ ટેવોને ગ્રાફિક્સ દ્વારા સમજીએ.

ચાલો ગ્રાફિકને વિગતવાર સમજીએ