વોશિંગ્ટન23 મિનિટ પેહલા
- કૉપી લિંક
ભારતીય મૂળના અમેરિકન અવકાશયાત્રી સુનિતા વિલિયમ્સે ગુરુવારે સાંજે ભારતીય સમય અનુસાર સાંજે 6.30 વાગ્યે ઈન્ટરનેશનલ સ્પેસ સ્ટેશન (ISS) પર સ્પેસવોક શરૂ કર્યું. આ દરમિયાન તેમના અંતરિક્ષ સાથી અવકાશયાત્રી નિક હેગ પણ તેમની સાથે હતા.
નાસાએ તેમના સ્પેસવોકના લાઈવ ફૂટેજ શેર કર્યા છે. આ સ્પેસવોકનો હેતુ ન્યુટ્રોન સ્ટાર ઈન્ટિરિયર કમ્પોઝિશન એક્સપ્લોરર (NICER) એક્સ-રે ટેલિસ્કોપને રિપેર કરવાનો છે. આ મિશનનું નામ ‘યુએસ સ્પેસવોક-91’ છે. આ મિશન સુનિતા વિલિયમ્સની કારકિર્દીનું 8મું સ્પેસવોક છે અને હેગનું ચોથું સ્પેસવોક છે. આ સ્પેસવોક લગભગ 6.5 કલાક સુધી ચાલ્યું હતું.
આ સ્પેસવોક દરમિયાન સુનીતા અને તેના સાથીદાર નિક હેગે ISSના બાહ્ય ભાગ પર સમારકામનું કામ કર્યું હતું. આમાં સ્ટેશનના નેવિગેશન સાધનોનું સમારકામ, NICER એક્સ-રે ટેલિસ્કોપ પર લાઇટ ફિલ્ટર્સ પેચિંગ અને ઇન્ટરનેશનલ ડોકિંગ એડેપ્ટર પર માઉન્ટ થયેલ રિફ્લેક્ટર ઉપકરણને બદલવાનો સમાવેશ થાય છે.
સુનીત વિલિયમ્સ ISSના બાહ્ય ભાગ પર સમારકામ કરી રહ્યા છે.
સુનીતા વિલિયમ્સનું 12 વર્ષ બાદ સ્પેસવોક સુનીતા વિલિયમ્સ 12 વર્ષ બાદ સ્પેસવોક કરી રહ્યા છે. તેણી એક્સ્ટ્રાવેહિક્યુલર એક્ટિવિટીઝ (ઇવીએ)માં તેમની કુશળતા માટે જાણીતા છે, જે ISSના ઓપરેશન અને અપગ્રેડેશન માટે મહત્વપૂર્ણ છે.
નાસાએ ગયા વર્ષે મે મહિનામાં અવકાશયાત્રીઓના સ્પેસવોકને રોકી દીધું હતું. વાસ્તવમાં, પછી અવકાશયાત્રીના સૂટના કૂલિંગ લૂપ (ઠંડક પ્રણાલીમાં પાણીનો ઉપયોગ થાય છે) માંથી પાણી એરલોક (જ્યાંથી અવકાશયાત્રીઓ બહાર નીકળે છે) માં લીક થવા લાગ્યું. આ સમસ્યાનો ઉકેલ આવ્યા બાદ, પ્રથમ વખત કોઈ અવકાશયાત્રીએ સ્પેસવોક કર્યું છે.
સુનિતા વિલિયમ્સની 8 દિવસની સફર 10 મહિનામાં ફેરવાઈ ગઈ
સુનીતા વિલિયમ્સ 7 મહિનાથી વધુ સમયથી અંતરિક્ષમાં છે. તે ગયા વર્ષે જૂનમાં બુચ વિલ્મોર સાથે ISS પહોંચી હતી. તે એક અઠવાડિયા પછી પરત ફરવાનો હતો. બંને બોઇંગના નવા સ્ટારલાઇનર કેપ્સ્યુલનું પરીક્ષણ કરવા ગયા હતા, પરંતુ તેમાં ખામી સર્જાયા બાદ બંને ISSમાં જ રોકાયા હતા. ત્યારથી બંને ત્યાં જ ફસાયેલા છે.
નાસાએ માહિતી આપી હતી કે સુનીતા અને બૂચ વિલ્મોરને ફેબ્રુઆરી 2025માં એલોન મસ્કની કંપની સ્પેસએક્સના ડ્રેગન અવકાશયાન દ્વારા પરત લાવવામાં આવશે. પરંતુ હવે તેની વાપસીમાં વધુ સમય લાગી શકે છે. નાસાએ ગયા મહિને કહ્યું હતું કે તેમને માર્ચ 2025ના અંત સુધી રાહ જોવી પડશે. આ તારીખ એપ્રિલની શરૂઆત સુધી પણ લંબાવાઈ શકે છે.
નાસાના જણાવ્યા અનુસાર, સ્પેસએક્સે સુનિતા વિલિયમ્સને અવકાશમાંથી પાછા લાવવા માટે એક નવું કેપ્સ્યુલ બનાવવું પડશે. સ્પેસએક્સને તેને બનાવવામાં સમય લાગશે, જેના કારણે મિશનમાં વિલંબ થશે. આ કામ માર્ચના અંત સુધીમાં પૂર્ણ થઈ શકે છે. આ પછી જ અવકાશમાં ફસાયેલા અવકાશયાત્રીઓને પરત લાવવામાં આવશે.
6 જૂને સ્પેસ સ્ટેશન પર પહોંચ્યા પછી ક્રૂ સાથે બુચ વિલ્મોર અને સુનિતા વિલિયમ્સ.
સુનીતા અને વિલ્મોરને સ્પેસ સ્ટેશન કેમ મોકલવામાં આવ્યા?
સુનીતા અને બુશ વિલ્મોર બોઇંગ અને નાસાના સંયુક્ત ‘ક્રુ ફ્લાઇટ ટેસ્ટ મિશન’ પર ગયા હતા. આમાં સુનીતા અવકાશયાનની પાયલટ હતી. તેમની સાથે આવેલા બુશ વિલ્મોર આ મિશનના કમાન્ડર હતા. આ બંને ઇન્ટરનેશનલ સ્પેસ સ્ટેશન (ISS)માં 8 દિવસ રોકાયા બાદ પૃથ્વી પર પાછા ફરવાના હતા.
પ્રક્ષેપણ સમયે, બોઇંગ ડિફેન્સ, સ્પેસ એન્ડ સિક્યુરિટીના પ્રમુખ અને સીઇઓ ટેડ કોલ્બર્ટે તેને અવકાશ સંશોધનના નવા યુગની શાનદાર શરૂઆત ગણાવી હતી. આ મિશનનો મુખ્ય ઉદ્દેશ અવકાશયાત્રીઓને સ્પેસ સ્ટેશન પર લઈ જવા અને તેમને પાછા લાવવાની અવકાશયાનની ક્ષમતાને સાબિત કરવાનો હતો.
અવકાશયાત્રીઓએ પણ 8 દિવસમાં સ્પેસ સ્ટેશન પર સંશોધન અને અનેક પ્રયોગો કરવાના હતા. સુનીતા અને વિલ્મોર એ પ્રથમ અવકાશયાત્રી છે જેમને એટલાસ-વી રોકેટનો ઉપયોગ કરીને અવકાશ યાત્રા પર મોકલવામાં આવ્યા હતા. આ મિશન દરમિયાન તેણે સ્પેસક્રાફ્ટને જાતે જ ઉડાડવાનું પણ હતું. ફ્લાઇટ ટેસ્ટ સંબંધિત અનેક પ્રકારના ઉદ્દેશ્યો પણ પૂરા કરવાના હતા.
સુનીતા અને વિલ્મોર આટલા લાંબા સમય સુધી અવકાશમાં કેવી રીતે અટવાયા?
સ્ટારલાઈનર સ્પેસક્રાફ્ટને લોન્ચ થયા પછી ઘણી સમસ્યાઓ હતી. જેના કારણે 5 જૂન પહેલા પણ ઘણી વખત લોન્ચ નિષ્ફળ ગયા હતા. પ્રક્ષેપણ પછી પણ અવકાશયાન સાથે સમસ્યાઓના અહેવાલો હતા.
નાસાએ કહ્યું કે સ્પેસક્રાફ્ટના સર્વિસ મોડ્યુલના થ્રસ્ટરમાં એક નાનો હિલીયમ લીક છે. અવકાશયાનમાં ઘણા થ્રસ્ટર્સ હોય છે. તેમની મદદથી અવકાશયાન તેનો માર્ગ અને ગતિ બદલી નાખે છે. હિલીયમ ગેસની હાજરીને કારણે રોકેટ પર દબાણ સર્જાય છે. તેનું માળખું મજબૂત રહે છે, જે રોકેટને તેની ઉડાનમાં મદદ કરે છે.
પ્રક્ષેપણના 25 દિવસમાં અવકાશયાનના કેપ્સ્યુલમાં 5 હિલીયમ લીક થયા હતા. 5 થ્રસ્ટર્સે કામ કરવાનું બંધ કરી દીધું હતું. વધુમાં, પ્રોપેલન્ટ વાલ્વ સંપૂર્ણપણે બંધ કરી શકાતું નથી. અવકાશમાં હાજર ક્રૂ અને હ્યુસ્ટન, અમેરિકામાં બેઠેલા મિશન મેનેજર સાથે મળીને તેને ઠીક કરવામાં સક્ષમ નથી.
