1 કલાક પેહલાલેખક: શિવકાંત શુક્લ
- કૉપી લિંક
“દીકરા, હોમવર્ક કરી લો, પછી ટીવી જો જે. હોમવર્ક કરી લો, પછી રમો.”
તમે ઘણીવાર માતા-પિતાને તેમનાં બાળકોને આવી સૂચના આપતા જોયા હશે અથવા સાંભળ્યા હશે. પરંતુ શું તમે જાણો છો કે વધુ પડતું હોમવર્ક બાળકોના સ્વાસ્થ્ય માટે હાનિકારક હોઈ શકે છે.
ઘણી વખત, બાળકોને શાળામાંથી એટલું બધું હોમવર્ક આપવામાં આવે છે કે તેઓ તેનાથી પરેશાન રહે છે. તેમને રમવાની તક પણ મળતી નથી. જેના કારણે તેમને માનસિક તણાવનો સામનો કરવો પડે છે.
જ્યારે, ઘણા માતાપિતા તેમના વ્યસ્ત જીવનને કારણે તેમના બાળકોની શાળા અથવા હોમવર્ક પર ધ્યાન આપી શકતા નથી. આવી સ્થિતિમાં, અભ્યાસ અને હોમવર્કનું દબાણ બાળકોને પુસ્તકોના કીડામાં ફેરવે છે. તેઓ બહારની દુનિયાથી ઓછા પરિચિત બને છે.
તેથી, આજે રિલેશનશિપ કોલમમાં આપણે બાળકોના હોમવર્કના દબાણ વિશે વાત કરીશું. તમે એ પણ શીખી શકશો કે-
- વધુ પડતું હોમવર્ક બાળકોના માનસિક સ્વાસ્થ્યને કેવી રીતે અસર કરે છે?
- બાળકોને હોમવર્કના દબાણથી કેવી રીતે સુરક્ષિત કરી શકાય?
વધુ પડતું હોમવર્ક બાળકોને બીમાર કરી રહ્યું છે
2013માં, જર્નલ ઑફ એક્સપેરિમેન્ટલ એજ્યુકેશનમાં એક અભ્યાસ પ્રકાશિત થયો હતો. કેલિફોર્નિયાના 4300 થી વધુ વિદ્યાર્થીઓ પર કરવામાં આવેલા આ સંશોધનમાં જાણવા મળ્યું કે, મોટાભાગના બાળકો દરરોજ રાત્રે સરેરાશ 3 કલાકથી વધુ સમય માટે હોમવર્ક કરતા હતા. જેના કારણે તેમને માનસિક તણાવ સહિત અનેક પ્રકારની શારીરિક સ્વાસ્થ્ય સમસ્યાઓનો સામનો કરવો પડી રહ્યો હતો.
શાળાઓમાં આપવામાં આવતું વધુ પડતું અને મુશ્કેલ હોમવર્ક બાળકોના શારીરિક અને માનસિક સ્વાસ્થ્ય પર નકારાત્મક અસર કરે છે. જ્યાં એક તરફ બાળકોને શાળા પછી આરામ અને રમવાની જરૂર હોય છે, તો બીજી તરફ વધુ પડતું હોમવર્ક તેમના માટે માનસિક તણાવ અને થાક સહિત અનેક સ્વાસ્થ્ય સમસ્યાઓનું કારણ બને છે.
નીચે આપેલા ગ્રાફિકમાંથી બાળકોના સ્વાસ્થ્ય પર વધુ પડતા હોમવર્કની અસર સમજો-
બાળકોને હોમવર્કના દબાણથી બચાવવા જરૂરી છે
હોમવર્ક એ શાળાનું કામ છે જે બાળકોએ ઘરે પૂર્ણ કરવાનું હોય છે. તેનો હેતુ બાળકો શાળામાં જે શીખ્યા છે તેનો અભ્યાસ કરે. તેથી બાળકો માટે હોમવર્ક મહત્ત્વપૂર્ણ છે. પરંતુ વધુ પડતું હોમવર્ક તેમને બીમાર કરી શકે છે. બાળકોના સ્વાસ્થ્યને ધ્યાનમાં રાખીને સરકારે હોમવર્કને લઈને કેટલાક નિયમો બનાવ્યા છે.
નેશનલ એજ્યુકેશન પોલિસી 2020 મુજબ, ધોરણ 2 સુધી બાળકોને કોઈ હોમવર્ક આપવું જોઈએ નહીં. જ્યારે ધોરણ 3 થી 5 ના બાળકોને અઠવાડિયામાં ફક્ત 2 કલાક હોમવર્ક આપવું જોઈએ અને ધોરણ 6 થી 8 ના બાળકોને દરરોજ 1 કલાકથી વધુ હોમવર્ક આપવું જોઈએ નહીં. ધોરણ 10 થી 12 ના વિદ્યાર્થીઓને દરરોજ 2 કલાક સુધીનું હોમવર્ક આપી શકાય છે.
જો કે, ઘણી શાળાઓ આ ધોરણોનું પાલન કરતી નથી અને બાળકોને વધુ હોમવર્ક આપે છે. આવી સ્થિતિમાં, જો તમારું બાળક હોમવર્ક વિશે વધુ ચિંતિત છે, તો શાળામાં તેના વિશે વાત કરવી જરૂરી છે. આ સિવાય માતા-પિતા કેટલીક બાબતોને ધ્યાનમાં રાખીને તેમનાં બાળકોને હોમવર્કના દબાણથી બચાવી શકે છે, આને નીચેના ગ્રાફિક પરથી સમજો-
તમારા બાળકો માટે યોગ્ય શાળા પસંદ કરો
આજકાલ, વાલીઓ તેમના બાળકને સારું શિક્ષણ મેળવવા માટે સારી શાળામાં મોકલવા માંગે છે. આ માટે તે સારી એવી રકમ પણ ખર્ચે છે. પરંતુ ઘણી વખત શાળાઓ પસંદ કરવામાં ઉતાવળના કારણે બાળકોને યોગ્ય શિક્ષણ મળતું નથી. આવી સ્થિતિમાં, બાળકો માટે શાળા પસંદ કરતી વખતે ઘણી બાબતો ધ્યાનમાં રાખવી જરૂરી છે. તેને નીચેના સૂચકાંકો વડે સમજો-
- તમે શાળા શોધવાનું શરૂ કરો તે પહેલાં, નક્કી કરો કે તમે તમારા બાળક માટે કેવા પ્રકારની શાળા ઇચ્છો છો.
- જો તમે તમારા બાળકને પ્લે સ્કૂલમાં એડમિશન આપવાનું વિચારી રહ્યા હો તો જુઓ કે સ્કૂલમાં બાળક માટે રમવાની પૂરતી સુવિધા છે કે નહીં.
- શાળામાં રમતનું મેદાન, પુસ્તકાલય, પ્રેક્ટિકલ લેબ, રમત-ગમત-સંગીત અને નૃત્યના વર્ગો જેવી સુવિધાઓ છે કે નહીં તે પણ જુઓ.
- શાળા કયા બોર્ડ સાથે જોડાયેલી છે તેની પણ માહિતી મેળવો. જેમ કે CBSE, ICSE અથવા સ્ટેટ બોર્ડ.
- શાળામાં ભણાવતા શિક્ષકોની લાયકાત, તાલીમ અને અનુભવ વિશે પૂછપરછ કરો.
- તેમજ શાળાની ફી, શાળાનું વાતાવરણ, શાળામાં બાળકોની સલામતી અને વાહનવ્યવહાર સુવિધાઓ જેવી માહિતી મેળવો.
- આ બધા ઉપરાંત, શિક્ષણની પદ્ધતિ અને હોમવર્ક કલ્ચર વિશે શાળા મેનેજમેન્ટને ચોક્કસપણે પૂછો.
અભ્યાસ ઉપરાંત બાળકોના જીવનમાં આ વસ્તુઓનો પણ રોલ હોય છે
બાળકોના જીવનમાં શિક્ષણની ભૂમિકા જેટલી મહત્ત્વની છે, તેટલું જ મહત્ત્વનું છે રમવાનું, ફરવું અને પરિવાર સાથે સમય વિતાવવાનું. તેનાથી તેમનામાં સામાજિક કૌશલ્યનો વિકાસ થાય છે. આ સાથે તેઓ શારીરિક અને માનસિક રીતે પણ સ્વસ્થ રહે છે. તેથી પુસ્તકીયા જ્ઞાનની સાથે બાળકોને પ્રકૃતિ અને અન્ય વસ્તુઓનો પણ પરિચય કરાવો.
બાળકને શાળાએ મોકલવાની યોગ્ય ઉંમર કઈ?
ભારતની નવી શિક્ષણ નીતિ- 2020 મુજબ, 6 વર્ષથી ઓછી ઉંમરના બાળકોને પ્રથમ વર્ગમાં પ્રવેશ મળી શકશે નહીં. 3 થી 6 વર્ષના બાળકો પ્રી-સ્કૂલ એટલે કે પ્લે સ્કૂલ, યુકેજી અથવા એલકેજીમાં પ્રવેશ મેળવી શકે છે. શાળાના સમયની વાત કરીએ તો, નાના બાળકો માટે શાળાનો સમય 5 કલાકનો હોય છે અને પુખ્ત વયના વિદ્યાર્થીઓ માટે શાળાનો સમય લગભગ 6 કલાકનો હોય છે.
બાળકોએ દરરોજ કેટલો સમય રમવું જોઈએ
વર્લ્ડ હેલ્થ ઓર્ગેનાઈઝેશન (ડબ્લ્યુએચઓ) મુજબ, 5 થી 17 વર્ષની વયના બાળકોએ અઠવાડિયામાં દરરોજ ઓછામાં ઓછી 60 મિનિટ શારીરિક પ્રવૃત્તિઓ કરવી જોઈએ અથવા કોઈપણ મનપસંદ રમત રમવી જોઈએ. તેનાથી તેઓ શારીરિક અને માનસિક રીતે ફિટ રહેશે.
રમતગમત બાળકને સ્વસ્થ રાખવામાં મહત્ત્વનો ભાગ ભજવે છે. તે તેમની રોગપ્રતિકારક શક્તિ અને શરીરને મજબૂત બનાવે છે અને મનને તેજ રાખે છે. તેથી, હંમેશા ધ્યાનમાં રાખો કે જે શાળામાં બાળકોને પ્રવેશ આપવામાં આવે છે ત્યાં રમવા માટે પૂરતી વ્યવસ્થા હોવી જોઈએ.
અંતમાં એટલું કહેવા માંગીએ છીએ કે આજના યુગમાં સમાજ અને માતા-પિતા બંને અપેક્ષા રાખે છે કે બાળકો નાની ઉંમરે વધુ કૌશલ્ય શીખે. બાળકોને શાળા સિવાયના વર્ગોમાં મોકલવા જરૂરી બન્યા છે. આવા સમયે બાળકોના શારીરિક, માનસિક અને ભાવનાત્મક સ્વાસ્થ્યનું ધ્યાન રાખવું જરૂરી છે. તેને બિલકુલ અવગણશો નહીં.