2 કલાક પેહલાલેખક: ગૌરવ તિવારી
- કૉપી લિંક
આપણા શરીરનું વિજ્ઞાન ઘણું અદ્યતન છે. જો કોઈ સમસ્યા થાય તો તરત જ આપણને સૂચિત કરે છે. આ માત્ર શરદી, ઉધરસ અને તાવ પૂરતું મર્યાદિત નથી. તે યકૃતને નુકસાન અને કિડનીની નિષ્ફળતા જેવી ગંભીર આરોગ્ય સ્થિતિઓની શરૂઆતનો પણ સંકેત આપે છે.
આપણને કોઈ હઠીલો રોગ અચાનક થતો નથી. આ માટે સંપૂર્ણ પ્રક્રિયા થતી હોય છે. આ સમય દરમિયાન શરીર ઘણા સંકેતો આપે છે. જો આને ઓળખવામાં આવે તો ઘણી બીમારીઓથી બચી શકાય છે અથવા તો તેની સાથેની આપણી લડાઈ સરળ બની શકે છે.
ધારો કે કોઈ વ્યક્તિના વાળ ખરી રહ્યા છે અને તેની હીલ્સ ફાટી રહી છે તો તે હાઈપોથાઈરોડિઝમની નિશાની હોઈ શકે છે. જો ગરદન જાડી થઈ રહી હોય તો તે ફેટી લીવરની નિશાની હોઈ શકે છે.
તેથી, આજે ‘ તબિયતપાણી ‘ માં આપણે સમજીશું કે કયા રોગોના કિસ્સામાં શરીર શું સંકેત આપે છે. તમે એ પણ શીખી શકશો કે-
- ગરદન પર લાલ-કાળા મસાઓ કયા રોગની નિશાની છે?
- શું વારંવાર પેશાબ આવવો એ ડાયાબિટીસની નિશાની છે?
શરીરના સંકેતોને હળવાશથી ન લો
આપણું શરીર કોઈપણ સમસ્યા પર શાંત નથી રહેતું. સૌ પ્રથમ, તે મોટાભાગની સમસ્યાઓ જાતે ઉકેલે છે. જો તેને લાગે છે કે સમસ્યા વધુ બગડી શકે છે અથવા તેને જાતે ઠીક કરી શકાતી નથી, તો તે મદદ માટે પૂછે છે. આવી સ્થિતિમાં, તેના માટે આપણું મન ખુલ્લું રાખવું જરૂરી છે, જેથી આપણે શરીરના સંકેતોનો સાચો અર્થ સમજી શકીએ.
શરીર આવા સંકેતો આપી શકે છે
આપણું શરીર અલગ-અલગ સમસ્યાઓ પર અલગ-અલગ સંકેતો આપે છે. જો આપણે તેને ધ્યાનથી જોઈશું, તો આપણે અનુમાન લગાવી શકીએ છીએ કે શરીરમાં કઈ સમસ્યા થઈ રહી છે. સામાન્ય ચિહ્નો નીચે મુજબ છે: ગ્રાફિક જુઓ:
શરીરને જાણવું અને જીવનશૈલીમાં ફેરફાર કરવો જરૂરી છે.
જો આપણે દરરોજ પોતાના માટે થોડો સમય કાઢીએ તો કદાચ આપણે આપણા શરીરને સારી રીતે સમજી શકીશું. આમાં, ગણિતની મોટી સમસ્યા હલ કરવા જેટલું મગજ ખર્ચવું પડતું નથી. આપણે દરરોજ આપણી જાતને કાળજીપૂર્વક જોવાની જરૂર છે. શરીરમાં થતા તમામ ફેર
ફારોની નોંધ લેવી જોઈએ. વ્યક્તિએ પોતાની લાગણી અનુભવવી જોઈએ.
શરીરના સંકેતો સંબંધિત કેટલાક સામાન્ય પ્રશ્નો અને જવાબો
પ્રશ્ન: માથા પરના વાળ ખરી રહ્યા હોય તો શાની નિશાની છે?
જવાબ: વાળ ખરવાના સૌથી સામાન્ય કારણોમાં તણાવ, પોષક તત્વોની ઉણપ, ખોડો, ખોપરી ઉપરની ચામડીમાં વધારે તેલ અને થાઈરોઈડનું અસંતુલન છે. આ કોઈ થાઈરોઈડ ડિસઓર્ડરની નિશાની હોઈ શકે છે.
ઘણી વખત પોષક તત્વોની અછત અને તણાવને કારણે વાળ સમય પહેલા જ સફેદ થઈ જાય છે. પોષણના અભાવે પણ વાળ ખરવા લાગે છે. તેથી સ્વસ્થ આહાર ખૂબ જ મહત્વપૂર્ણ છે. સ્વસ્થ આહાર વાળને મજબૂત બનાવે છે અને તેને ખરતા અટકાવે છે.
મેનોપોઝ દરમિયાન અથવા ગર્ભાવસ્થા પછી હોર્મોનલ અસંતુલન પણ વાળ ખરવાનું કારણ બની શકે છે.
જો તમે સફેદ વાળને કાળા કરવા માટે કલર કરો છો અથવા બ્લીચ કરો છો તો તેમાં રહેલા કેમિકલની પ્રતિક્રિયા પણ વાળ ખરવાનું કારણ બની શકે છે. જો તમને આમાંથી કોઈ પણ કારણ ન સમજાય તો ડૉક્ટરની સલાહ લો.
પ્રશ્ન: આંખોની આસપાસ ડાર્ક સર્કલ બને તો તેનો અર્થ શું થાય?
જવાબ: ડાર્ક સર્કલ થાક અને ઊંઘની અછતની નિશાની હોઈ શકે છે. આનો અર્થ એ છે કે ઊંઘની કમી આવી રહી છે. દરરોજ 7 કલાકની ઊંઘ લો, જો લાંબા સમય સુધી ઊંઘ અધૂરી રહે તો ડાયાબિટીસ, મેદસ્વીતા અને બીપી જેવા જીવનશૈલીના રોગો થઈ શકે છે.
આ એલર્જીક પ્રતિક્રિયા અથવા થાઇરોઇડ ડિસઓર્ડરને કારણે પણ હોઈ શકે છે.
પ્રશ્ન: જો ગરદન જાડી થતી હોય અને તેના પર મસાઓ હોય તો તેનો સંકેત શું છે?
જવાબ: ગરદન પર મસાઓ હોવા અને ગરદન જાડી થવી એ મેટાબોલિક ડિસ્ટર્બન્સ અથવા કોઈ રોગની નિશાની હોઈ શકે છે. જો ગરદનની જાડાઈ વધુ હોય તો તેનો અર્થ એ પણ થાય છે કે તમારું લીવર ડેમેજ થવાની આરે છે. જો મસાનો રંગ બદલાઈ રહ્યો છે અથવા તેનો આકાર બદલાઈ રહ્યો છે, તો તેને વધુ ગંભીરતાથી લેવું જોઈએ. ગરદન પરના મસાને ક્યારેય અવગણવું જોઈએ નહીં. આ હ્યુમન પેપિલોમા વાયરસને કારણે થઈ શકે છે, જે ક્યારેક કેન્સરનું કારણ બની શકે છે.
પ્રશ્ન: શા માટે નખમાં સફેદ અને વાદળી પટ્ટીઓ બનવાનું શરૂ થાય છે?
જવાબ: નખ પરના પટ્ટાઓ વિવિધ રંગોના હોય છે. જો તમારા નખ પર સફેદ પટ્ટીઓ છે તો તેનો અર્થ એ છે કે શરીરમાં પોષક તત્વોની ઉણપ છે. જો નખ પરની પટ્ટાઓ વાદળી હોય તો તે હાઈ બ્લડ પ્રેશર સૂચવે છે. જો લીવર અથવા ફેફસાને લગતી કોઈ સમસ્યા હોય તો નખ પર જાંબલી રંગની પટ્ટીઓ બનવા લાગે છે.
પ્રશ્ન: જો પેટ ઘણું વધી રહ્યું છે તો તે શેના સંકેત છે?
જવાબ: જો કોઈનું પેટ ઘણું વધી રહ્યું હોય તો તેના ઘણા કારણો હોઈ શકે છે. જેમાં ખરાબ આહાર, ઓછી શારીરિક પ્રવૃત્તિ અને તણાવ મુખ્ય કારણો છે. સામાન્ય રીતે લોકો તેમના આહારમાં સુધારો કરે છે અને શારીરિક પ્રવૃત્તિમાં વધારો કરે છે, પરંતુ તણાવ વ્યવસ્થાપન માટે કંઈ કરતા નથી. આમાં પણ સુધારાની તીવ્ર જરૂર છે.
જેના કારણે ટાઈપ-2 ડાયાબિટીસ, બીપી અને હૃદયરોગનું જોખમ વધી શકે છે.
પ્રશ્ન: જો કમરની આસપાસ માંસ લટકતું હોય, તો તે શું સૂચવે છે?
જવાબ: કમરની આસપાસ માંસ વધવાનો અર્થ છે કે શરીરમાં ચરબી જમા થઈ રહી છે. આ સામાન્ય રીતે અતિશય તાણને કારણે અથવા નર્વસ સિસ્ટમમાં કોઈ સમસ્યાને કારણે થાય છે. આના કારણે જીવનશૈલીના રોગો અને ઘણા જૂના રોગોનું જોખમ વધી શકે છે. જો આવું થઈ રહ્યું હોય, તો તેને હળવાશથી ન લો અને ડૉક્ટરની સલાહ લો.
પ્રશ્ન: વારંવાર પેશાબ થવાનો સંકેત શું છે?
જવાબ: જો કોઈ વ્યક્તિ વારંવાર પેશાબ કરતી હોય તો તેનો અર્થ એ છે કે આપણું શરીર કોઈ વસ્તુથી પરેશાન છે અને તેને પેશાબ દ્વારા બહાર કાઢવા માંગે છે. આ ઘણા કારણોસર થઈ શકે છે. આ યુરિનરી ટ્રેક્ટ ઈન્ફેક્શન, ડાયાબિટીસ અને પ્રોસ્ટેટની સમસ્યાને કારણે થઈ શકે છે. જો પેશાબ કરતી વખતે બળતરા ન થાય તો તમને ટાઇપ-2 ડાયાબિટીસ હોવાની સંભાવના છે. જો આવા લક્ષણો દેખાય તો ડૉક્ટરની સલાહ લો.
પ્રશ્ન: સવારે ઉઠ્યા પછી ચહેરા અને આંખોમાં સોજો કેમ આવે છે?
જવાબ: સામાન્ય રીતે ઊંઘ ન આવવાથી આંખો અને ચહેરા પર સોજો આવી શકે છે. કેટલીક એલર્જીને કારણે પણ આવું થઈ શકે છે. કેટલાક કિસ્સાઓમાં તે ઓર્ગન ફેલ્યોરની નિશાની હોઈ શકે છે. આને અડેમા કહેવાય છે, જેમાં હૃદય, કિડની અને લીવર ફેલ થવા લાગે છે.
પ્રશ્ન: જો વાળ ખરતા હોય અને હીલ્સ ફાટી રહી હોય તો તે કયા રોગની નિશાની છે?
જવાબ: સામાન્ય રીતે આ સમસ્યા હાઇપોથાઇરોડિઝમના કારણે થાય છે. આમાં વાળ ખરવા લાગે છે અને હીલ્સ ફાટવા લાગે છે. જો કે, આ સિવાય પણ શરીર ઘણી સમસ્યાઓને લઈને આવા સંકેતો આપે છે. જો કોઈ વ્યક્તિને બ્લડ પ્રેશર સંબંધિત કોઈ સમસ્યા હોય તો તે વ્યક્તિના શરીરમાં લોહીના પ્રવાહમાં અવરોધ રહે છે. આ કારણે, બ્લ્ડ આર્ટલરી પર બ્લડ ફ્લોનું વધુ દબાણ રહે છે. જેના કારણે વાળ ખરવા લાગે છે અને ત્વચા ફાટવા લાગે છે.