18 મિનિટ પેહલાલેખક: શિવકાંત શુક્લ
- કૉપી લિંક
આપણે આપણા જીવનમાં જે પણ કરીએ છીએ તે સુખ મેળવવા માટે કરીએ છીએ. પરંતુ સુખ એ એવી વસ્તુ નથી જે આપણે બજારમાંથી ખરીદી શકીએ. સુખ આપણી અંદર રહેલું છે, આપણે તેને સમજવાની અને અનુભવવાની જરૂર છે.
હાર્વર્ડ યુનિવર્સિટીએ 100 વર્ષ સુધી અધ્યયન કર્યું કે મનુષ્યને સૌથી વધુ ખુશી કઈ બાબત માંથી મળે છે. દુનિયાની આ સૌથી લાંબી હેપ્પીનેસ સ્ટડી છે. આ અભ્યાસમાંથી આપણને જે મૂળભૂત બાબતો સમજાય છે તે એ છે કે,સુખી થવા માટે માણસને મિલકત, માલસામાન કે ભૌતિક સુખ-સુવિધાઓની જરૂર નથી, પરંતુ પ્રેમ, સંબંધો અને આંતરિક શાંતિની જરૂર છે.
આજે રિલેશનશીપ કોલમમાં આપણે જીવનના આવા 11 પાઠો વિશે વાત કરીશું, જેને જો આપણે આપણી યુવાનીમાં આત્મસાત કરીએ તો જીવનભર ખુશ રહી શકીએ છીએ.
સુખ એ એવી વસ્તુ નથી જે બહાર મળે
લોકો બહારની દુનિયામાં સુખ શોધે છે. જેમ કે કપડાં ખરીદવું, કાર ખરીદવી, ઘર ખરીદવું, રિલેશનશિપમાં આવવું વગેરે. આપણને લાગે છે કે, આ વસ્તુઓથી ખુશી મળે છે, પરંતુ આ સાચું નથી. આ આપણને થોડા સમય માટે સુખ આપી શકે છે, પરંતુ આ સુખ કાયમી નથી.
આજકાલ સુખ એ એક પ્રકારનું વેચાણ ઉત્પાદન બની ગયું છે. બધી જાહેરાતો કહે છે કે આ સામગ્રી તમને ખુશ કરે છે. દરેક જણ સુખ વેચે છે, હકીકતમાં સુખ એવી વસ્તુ નથી કે જેનો સતત પીછો કરવો પડે અથવા શોધવું પડે. આ એક પ્રકારની શાંતિ અને સ્થિરતાની ક્ષણ છે. જો તમે શાંતિથી બેઠા હો તો પણ તમે તેને તમારી અંદર અનુભવી શકો છો.
કબીરદાસજીની એક પ્રસિદ્ધ પંક્તિ છે-
”કસ્તૂરી કૂંડલ બસે, મૃગ ઢૂંઢે બન માહિ ‘
ઐસે ઘટ ઘટ રામ હૈ, દુનિયા દેખે નાહિ”
તેનો અર્થ એ છે કે જે રીતે હરણ કસ્તુરી (એક સુગંધિત પદાર્થ) ની શોધમાં અહીં-ત્યાં ભટકે છે, વાસ્તવમાં કસ્તુરી પોતાની અંદર હોય છે. એ જ રીતે માણસ પણ અજ્ઞાનને લીધે ભગવાનની શોધમાં અહીં-ત્યાં ભટકે છે. તેવી જ રીતે, સુખ પણ આપણી અંદર રહેલું છે, પરંતુ આપણે તેને બહારની દુનિયામાં શોધીએ છીએ.
હંમેશા વર્તમાનમાં જીવો, ભવિષ્યની બહું ચિંતા ન કરો
લોકોને આગામી ક્ષણ વિશે કોઈ ખ્યાલ ન હોવા છતાં તેમના ભવિષ્યની ચિંતા હોય છે. તેથી, ખુશ રહેવા માટે, વર્તમાનમાં જીવતા શીખો. આને એક ઉદાહરણથી સમજો-
જ્યારે તમે ઓફિસમાં હો ત્યારે તમારા કામ પ્રત્યે સંપૂર્ણ સમર્પિત રહો. જ્યારે તમે તમારા પરિવાર સાથે હો ત્યારે તમારા શરીર અને મન સાથે રહો. જો તમે મૂવી જોઈ રહ્યા છો અથવા સંગીત સાંભળી રહ્યા છો, તો બધું ભૂલી જાઓ અને તમારી જાતને તેમાં ડૂબાડી દો. મતલબ, તમારું મન સતત એવું ન રહે કે તમે ફિલ્મ જોઈ રહ્યા છો, પરંતુ તમારા મગજમાં ઓફિસ ચાલી રહી છે. તમે જે પણ કરો છો, તમે જ્યાં પણ હો તેમાં સંપૂર્ણ રીતે હાજર રહો.
ભૂતકાળ જે છે તે ભૂતકાળ છે, તેના વિશે વિચારવાનો કોઈ ફાયદો નથી. શું આવશે એ વિચારવાનો પણ કોઈ ફાયદો નથી. તેથી હંમેશા વર્તમાન ક્ષણમાં જીવતા શીખો. તેનાથી તમે ખુશીનો અનુભવ કરી શકો છો.
હંમેશા ખુશ રહેવું જરૂરી નથી
માણસ હંમેશા ખુશ રહી શકતો નથી અથવા હંમેશા સારું અનુભવી શકતો નથી. એવું પણ બનશે કે ક્યારેક તમે દુઃખી થશો, ક્યારેક તમને સારું નહીં લાગે, ક્યારેક તમે અસ્વસ્થતા અનુભવશો. જો કે, ક્યારેક સારું ન લાગે તે ઠીક છે. તેથી દરેક લાગણીને સ્વીકારો અને હંમેશા તેની સાથે આરામદાયક રહો.
તમે જે નિયંત્રિત કરી શકતા નથી તેને જવા દો
તમારા નિયંત્રણની બહારની દરેક વસ્તુને જવા દો. તેને નિયંત્રિત અથવા બદલવાનો પ્રયાસ કરશો નહીં. જેમ કે ઓફિસ કેમ આવી છે, ઓફિસના લોકો કેમ આવા છે, મારા પાડોશીઓ કેમ આવા છે, મારા સંબંધીઓ કેમ આવા છે? તમારા નિયંત્રણની બહારની કોઈપણ વસ્તુને જવા દો. તે વિશે વિચારશો નહીં. આ પણ ખુશ રહેવાની ચાવી છે.
બીજાને દોષ ન આપો
જો તમારે ખુશ રહેવું હોય તો તમારી ભૂલો માટે બીજાને દોષ ન આપો. જે તમે કર્યું, તે તમારા કારણે થયું, તે તમારી ભૂલ છે. બીજાને દોષ દેવાની વૃત્તિ ફક્ત તમને જ દુઃખી કરે છે. તેથી તમારી ભૂલો માટે હંમેશા બીજાને દોષ આપવાનું ટાળો.
ખુશીનો અર્થ હંમેશા હસતા રહેવાનો નથી
સુખ કે ખુશી એ એક લાગણી છે જેને શબ્દોમાં વ્યક્ત કરવી મુશ્કેલ છે. આપણે ઘણીવાર વિચારીએ છીએ કે ખુશ રહેવાનો અર્થ ફક્ત હસવું અને હંમેશા ખુશ રહેવું. જો કે, સુખનો વાસ્તવિક અર્થ આના કરતાં ઘણો ઊંડો છે. સુખ ફક્ત બાહ્ય સંજોગો અથવા દેખાવ પર આધારિત નથી, પરંતુ તે આપણી આંતરિક સ્થિતિ અને માનસિક સંતુલન પર આધારિત છે.
સ્વસ્થ આહાર લો, શરીર અને મનને સ્વસ્થ રાખો
જીવનમાં ખુશ રહેવા માટે સ્વસ્થ અને સંતુલિત આહાર લેવો જરૂરી છે. દરરોજ જંક ફૂડ કે ફાસ્ટ ફૂડ ખાવાથી બીમારીઓ જ થશે. તે સુખ લાવી શકતું નથી. આ સિવાય શરીરને સ્વસ્થ રાખવા માટે દરરોજ ઓછામાં ઓછી 45 મિનિટ કસરત કરો. જ્યારે શરીર અને મન સ્વસ્થ રહેશે, તો જ આપણે સુખનો અનુભવ કરી શકીશું.
દરેકને ખુશ કરવાનો પ્રયાસ કરશો નહીં
આજ સુધી દુનિયામાં એવું કોઈ નથી કે જે દરેકને ખુશ કરી શકે. તેથી કોઈ તમને પસંદ કરે છે કે નહીં તેની પરવા કરશો નહીં. એ મહત્ત્વનું છે કે તમે તમારી જાતને કેટલી પસંદ કરો છો. બધાને ખુશ રાખવાની જવાબદારી તમારી નથી. તેથી કોઈને ખુશ કરવાને બદલે પોતાના પર ધ્યાન કેન્દ્રિત કરો.
તમે જીવનમાંથી જે શીખ્યા છો તે બીજાને શીખવો
તમે જીવનમાંથી જે કંઈ મેળવ્યું હોય અથવા તમે જે કંઈ પણ શીખ્યા હોય, તમારે તેને કોઈને કોઈ સ્વરૂપે પાછું આપવું જોઈએ. તમે જે શીખ્યા છો તેને પકડી રાખશો નહીં, બલ્કે તે બીજાઓને શીખવો. ખુશ રહેવાની આ પણ એક સરળ રીત છે.
સુખ માટે પ્રેમ પણ જરૂરી છે
જીવનમાં એવા લોકો હોવા જોઈએ જે તમને પ્રેમ કરે છે અથવા જેને તમે પ્રેમ કરો છો. આ પ્રેમ ભૌતિક વ્યવહારોથી ઉપર હોવો જોઈએ. જેમ તમે તમારા બાળકને નિઃસ્વાર્થપણે પ્રેમ કરો છો.
તમારી જાતને પરફેક્ટ ન માનો
હું પરફેક્ટ છું એવી લાગણીમાં જીવવું એ નાખુશ રહેવાનું મોટું કારણ છે. પોતાની ભૂલો સ્વીકારવામાં પરમ શાંતિ છે. ફક્ત તમારી ભૂલો સ્વીકારવાથી સંપૂર્ણ બનવાનું ઘણું દબાણ દૂર થાય છે. જો તમારે ખુશ રહેવું હોય તો તમારી ભૂલો સ્વીકારો અને તેમાંથી શીખો.
