સામાન્ય લોકો માટે બજેટને સંપૂર્ણ રીતે સમજવું ખૂબ મુશ્કેલ છે. તેથી જ ભાસ્કરના 3 નિષ્ણાતોએ આ બજેટ વિશેની 8 મહત્વની બાબતોને સરળ ભાષામાં ડીકોડ કરી છે, જે તમારે જાણવી જોઈએ…
.
1. 12.75 લાખ રૂપિયા સુધીની આવક પર કોઈ ટેક્સ નહીં, પરંતુ શરતો લાગુ*
‘પૂછ્યા વગર મોતી મળે છે, માગ્યા પછી પણ ભિક્ષા મળતી નથી’… આખરે આ બજેટમાં મધ્યમ વર્ગને એ મોતી મળી ગયું છે. હવે 12 લાખ રૂપિયા સુધીની કમાણી પર કોઈ ટેક્સ નહીં લાગે. નોકરી કરતા લોકોને 75 હજાર રૂપિયાની વધારાનું સ્ટાન્ડર્ડ ડિડક્શન પણ મળશે. એટલે કે રૂ. 12.75 લાખ સુધીની આવક કરમુક્ત. પણ બે શરતો લાગુ…
i આ ફેરફાર ફક્ત નવી ટેક્સ સિસ્ટમમાં આવેલા લોકો માટે જ થયો છે. એટલે કે જેમણે જૂની ટેક્સ વ્યવસ્થા પસંદ કરી છે તેમને કોઈ લાભ નહીં મળે.
ii. આ લાભ ખાસ કરીને એવા લોકોને મળશે જેમની આવક પગારમાંથી આવે છે. જો તમે નફો કર્યો હોય એટલે કે શેરબજારમાં નાણાનું રોકાણ કર્યું હોય, મ્યુચ્યુઅલ ફંડમાં નાણાંનું રોકાણ કર્યું હોય, મકાન ખરીદ્યું હોય કે વેચ્યું હોય અને તેના પર ટેક્સ લાગતો હોય, તો આ સિસ્ટમ લાગુ થશે નહીં.
2. સરકારને ડાયરેક્ટ ટેક્સમાં 1 લાખ કરોડ રૂપિયાનું નુકસાન થશે આવકવેરાની જાહેરાત બાદ કેન્દ્ર સરકારને ડાયરેક્ટ ટેક્સમાં 1 લાખ કરોડ રૂપિયા અને ઇનડાયરેક્ટ ટેક્સમાં 2,600 કરોડ રૂપિયાનું નુકસાન થઈ શકે છે. જોકે, આનો મોટો હિસ્સો સરકાર પાસે પાછો આવશે.
ઉદાહરણ તરીકે- જો તમે ટેક્સમાં ફેરફારને કારણે 10,000 રૂપિયા બચાવો છો. આમાંથી જો તમે 8 હજાર રૂપિયાની ખરીદી કરો છો, તો તેનો એક ભાગ GST, કસ્ટમ ડ્યુટી જેવી બાબતોને કારણે સરકારને પાછો જશે. તેથી સરકારને વધુ નુકસાન નહીં થાય.
3. લોકોના હાથમાં પૈસા આવશે, વધુ ખર્ચ થશે તો અર્થવ્યવસ્થાને વેગ મળશે દેશમાં 85% લોકો 12 લાખ રૂપિયાથી ઓછી કમાણી કરે છે. ટેક્સ સંબંધિત જાહેરાત બાદ લોકો પાસે પૈસા બચશે અને લોકો આ પૈસા અન્ય વસ્તુઓ પર ખર્ચ કરશે. આનાથી FMCG, ઓટો, રિયલ એસ્ટેટ અને અન્ય ક્ષેત્રોને પ્રોત્સાહન મળશે.
આ બજેટ એવું છે કે વપરાશ આધારિત વૃદ્ધિ દ્વારા વિકાસને પ્રોત્સાહન આપવામાં આવ્યું છે. આ માટે તમારે એક નાનકડો આર્થિક સિદ્ધાંત સમજવો પડશે, જેને પુણ્ય ચક્ર કહેવાય છે. તેનો સાર એ છે કે એક સારી વસ્તુથી બીજી સારી વસ્તુની શરૂઆત થાય છે.
આવકવેરામાં ફેરફાર લોકોના હાથમાં વધારાના પૈસા લાવશે. હવે જો તમે આ પૈસાનો એક હિસ્સો પણ ખર્ચશો તો તેનાથી કંપનીઓને ઉત્પાદન વધારવાની તક મળશે. ઉત્પાદન વધશે તો રોજગારીની તકો ઉભી થશે. જો રોજગારીની તકો ઉભી થશે તો લોકોના હાથમાં પૈસા આવશે. પૈસા આવશે તો માગ વધશે. આને અર્થશાસ્ત્રમાં સુચક્ર એટલે કે virtuous cycle કહે છે.
4. જૂના ટેક્સે રિજીમને સમાપ્ત કરવાના સંકેતો આ બજેટમાં જૂની ટેક્સ વ્યવસ્થામાં કોઈ ફેરફાર કરવામાં આવ્યો નથી. સરકારે સંસદમાં પણ આ મુદ્દે ચર્ચા કરી નથી. જૂની ટેક્સ વ્યવસ્થામાં કલમ 80C હેઠળ છૂટ અને અન્ય કપાત છે, પરંતુ આજની જાહેરાત પછી નવી ટેક્સ વ્યવસ્થા વધુ અસરકારક જણાય છે.
આગામી નવા આવકવેરા બિલમાં જૂના ટેક્સને નાબૂદ કરવા માટે સમય મર્યાદા આપવામાં આવે તેવી શક્યતા છે. પછી તે 2, 3 કે 4 વર્ષનો હોય. સરકારનો ઈરાદો સ્પષ્ટ છે કે માત્ર એક જ ટેક્સ સિસ્ટમ હશે, તે પણ નવી ટેક્સ વ્યવસ્થા.
5. આવકવેરા સિવાય, બે મોટી જાહેરાતો – TDS અને TCS આવકવેરા ઉપરાંત, બે વધુ મહત્વની જાહેરાતો કરવામાં આવી હતી – TDS એટલે કે સ્ત્રોત પર કર કપાત અને TCS એટલે કે સ્ત્રોત પર વસૂલવામાં આવેલ કર.
કલમ 194A હેઠળ, વરિષ્ઠ નાગરિકોને પહેલા 50 હજાર રૂપિયા સુધીની વ્યાજની આવક પર TDS ચૂકવવો જરૂરી હતો, જે હવે વધારીને 1 લાખ રૂપિયા કરવામાં આવ્યો છે. જ્યારે અન્ય લોકો માટે વ્યાજની આવક પર ટેક્સ 40,000 રૂપિયાથી વધારીને 50,000 રૂપિયા કરવામાં આવ્યો છે.
આનો અર્થ એ છે કે જે પૈસા TDSના પૈસા કપાઈ જતા હતા. ભલે આના પર ઈન્કમટેક્સ લાગતો નથી પણ TDSના પૈસાનું રિફંડ મેળવવા માટે હવે રિટર્ન ફાઈલ કરવાની જરૂર નથી.
6. સરકારે કૃષિને ‘સેક્ટર ઓફ ફ્યૂચર’ ગણ્યું, ઘણી મોટી જાહેરાતો કરી સરકાર કૃષિ પર વધુ ધ્યાન આપી રહી છે. જો આપણે ઇકોનોમી સર્વે પર નજર કરીએ તો, કૃષિને ‘સેક્ટર ઓફ ફ્યૂચર’ કહેવામાં આવ્યું છે. સરકારે કઠોળ માટે મિશન શરૂ કરવાની વાત કરી છે. આ ખૂબ જ મહત્વપૂર્ણ છે, કારણ કે દેશમાં કઠોળ અને સરસવની મોટાપાયે આયાત કરવામાં આવે છે. આગામી સમયમાં ખેડૂતો ડાંગર અને ઘઉં બાદ આ પાકોનું ઉત્પાદન વધારવા પર ધ્યાન કેન્દ્રિત કરશે.
આ સિવાય નાણામંત્રીએ કિસાન ક્રેડિટ કાર્ડ હેઠળ ઉપલબ્ધ લોનની મર્યાદા 3 લાખ રૂપિયાથી વધારીને 5 લાખ રૂપિયા કરવાની જાહેરાત કરી છે. 7.7 કરોડ ખેડૂતોને તેનો ફાયદો થશે.
7. બિહારમાં આ વર્ષે ચૂંટણી, તેથી અન્ય રાજ્યો કરતાં વધુ મળ્યું તેમાં કોઈ શંકા નથી કે બજેટ બિહાર માટે વધુ સુવિધાજનક રહ્યું છે. બજેટમાં બિહાર માટે ગ્રીનફિલ્ડ એરપોર્ટ, પટના IITનું વિસ્તરણ, મખાના માટે અલગ બોર્ડની રચના અને મિથિલાચલમાં પૂરને પહોંચી વળવા માટે નવી યોજનાની જાહેરાત કરવામાં આવી છે.
બિહારમાં થોડા મહિના પછી વિધાનસભાની ચૂંટણી યોજાવાની છે. વળી, કેન્દ્ર અને રાજ્યમાં એક જ સરકાર છે, તેથી બિહાર માટે કોઈ વિશેષ જાહેરાત કરવામાં આવે તેવી આશા પહેલાથી જ હતી.
8. મૂડી ખર્ચ અપેક્ષા મુજબ નથી, તે નિરાશાજનક છે આ વખતના બજેટનું ફોકસ ‘કન્ઝમ્પશન લેડ ગ્રોથ’ છે. તેથી મૂડીખર્ચમાં બહુ વધારો થતો નથી. વિકાસની જરૂરિયાત મુજબ આ ઓછું છે. એવું લાગે છે કે સરકારે મોટાભાગે એ હકીકત પર ધ્યાન કેન્દ્રિત કર્યું છે કે જો હવે વપરાશ વધશે, તો તે મૂડી ખર્ચમાં વધુ વધારો કરવાનો માર્ગ શોધી શકશે.
એક્સપર્ટ પેનલ…
શિશિર સિંહા: ‘ધ હિન્દુ બિઝનેસ લાઇન’ના એસોસિયેટ એડિટર. મીડિયાના વિદ્યાર્થીઓને બિઝનેસ જર્નાલિઝમ પણ શીખવે છે.
સ્વાતિ કુમારી: પર્સનલ ફાઇનાન્સ પ્લેટફોર્મ Bwealthy ના સ્થાપક. ઘણા મીડિયા હાઉસમાં બિઝનેસ જર્નાલિસ્ટ તરીકે કામ કર્યું છે.
બળવંત જૈન: ટેક્સ એક્સપર્ટ
બજેટ સંબંધિત તમામ મોટા સમાચાર માટે- ક્લિક કરો
