17 મિનિટ પેહલા
- કૉપી લિંક
ઉત્તર પ્રદેશની રાજધાની લખનૌમાં, સાયબર ઠગોએ KYC (નો યોર કસ્ટમર) અપડેટના નામે બે અલગ અલગ કેસમાં લાખો રૂપિયાની છેતરપિંડી કરી.
પહેલાં કિસ્સામાં, સાયબર છેતરપિંડી કરનારાઓએ બેંક કર્મચારી તરીકે ઓળખાતી એક મહિલાને ફોન કર્યો. આ પછી, KYC વેરિફિકેશનના નામે OTP લઈને, ક્રેડિટ કાર્ડમાંથી 81,793 રૂપિયા ઉપાડી લેવામાં આવ્યા.
બીજા એક કિસ્સામાં, એક સાયબર ઠગે અજાણ્યા નંબર પરથી વોટ્સએપ પર એક યુવાનને વીડિયો કોલ કર્યો. આ પછી, KYC અપડેટ કરવાના નામે, તેણે તેને એક APK ફાઇલની લિંક મોકલી. આ લિંક પર ક્લિક કરતાની સાથે જ યુવકનો મોબાઈલ ફોન હેક થઈ ગયો. થોડા સમય પછી, તેમના એક્સિસ બેંક ક્રેડિટ કાર્ડમાંથી 7 હપ્તામાં લગભગ 36,000 રૂપિયા અને HDFC બેંક ક્રેડિટ કાર્ડમાંથી બે હપ્તામાં 19,448 રૂપિયા કાપવામાં આવ્યા. હાલમાં, સાયબર પોલીસ બંને કેસોની તપાસ કરી રહી છે.
KYC અપડેટના નામે છેતરપિંડીના બનાવો સતત વધી રહ્યા છે. ભારતીય રિઝર્વ બેંક (RBI) એ આ અંગે લોકોને ઘણી વખત ચેતવણી આપી છે. કેટલીક મૂળભૂત ટિપ્સનું પાલન કરીને તમે આવા કૌભાંડોથી પોતાને બચાવી શકો છો.
તો, આજે કામના સમાચારમાં, આપણે વાત કરીશું કે KYC છેતરપિંડી શું છે? તમે એ પણ જાણશો કે-
- આપણે KYC છેતરપિંડીથી કેવી રીતે બચી શકીએ?
- KYC કરાવવાની સાચી રીત કઈ છે?
નિષ્ણાત: રાહુલ મિશ્રા, સાયબર સિક્યુરિટી એડવાઈઝર, ઉત્તર પ્રદેશ પોલીસ
પ્રશ્ન- KYC શું છે? જવાબ- બેંકો અને નોન-બેંકિંગ નાણાકીય સંસ્થાઓ દ્વારા તેમના ગ્રાહકોની ઓળખ અને સરનામું ચકાસવા માટે KYCનો ઉપયોગ કરવામાં આવે છે. આ માટે ગ્રાહકોએ પોતાનો આધાર નંબર અને પાન નંબર ચકાસવો પડશે.
પ્રશ્ન- KYC છેતરપિંડી શું છે? જવાબ- KYC અપડેટ કરવા કે વેરિફિકેશન કરવાના નામે સાયબર ગુનેગારો દ્વારા કૌભાંડ. આમાં, તે પહેલા પોતાને બેંક અથવા નાણાકીય સંસ્થાના પ્રતિનિધિ હોવાનો દાવો કરીને ફોન, મેસેજ અથવા ઇમેઇલ કરે છે. તેઓ દાવો કરે છે કે તમારા બેંક ખાતા અથવા અન્ય નાણાકીય સેવામાં સમસ્યા છે. આ માટે તમારે તાત્કાલિક તમારું KYC અપડેટ કરવાની જરૂર છે. જો તમે આ નહીં કરો, તો તમારું ખાતું અસ્થાયી રૂપે બંધ થઈ જશે.
ઘણી વખત આવા મેસેજ અથવા ઇ-મેઇલમાં એક લિંક જોડાયેલ હોય છે, જે ફિશિંગ વેબસાઇટ તરફ દોરી જાય છે. આ લિંક પર ક્લિક કરીને, સ્કેમર્સ તમારી નાણાકીય માહિતી ચોરી લે છે અને તમારું બેંક ખાતું ખાલી કરી દે છે.
પ્રશ્ન- આપણે KYC છેતરપિંડી કેવી રીતે ઓળખી શકીએ? જવાબ: જો તમને કોઈ અજાણ્યા નંબર પરથી KYCના નામે તમારી બેંક વિગતો માગતો ફોન આવે, તો સમજો કે તે કોઈ સ્કેમરનો ફોન છે. આ બે વાત ધ્યાનમાં રાખો-
- યાદ રાખો, કોઈ પણ બેંક, UPI એપ જેમ કે PhonePe, GooglePay, Paytm અને અન્ય નાણાકીય સંસ્થાઓ ક્યારેય KYC માટે તમને કોઈ ફોન કરતા નથી.
- કોઈ બેંક, UPI એપ ક્યારેય KYC વેરિફિકેશન માટે OTP માગતી નથી.
- જો કોઈ ફોન કરીને કહે કે તમારું ખાતું બંધ થઈ જશે અને તમારે KYC કરાવવું જોઈએ, તો તે છેતરપિંડી છે. આવા ફોનને તાત્કાલિક ડિસ્કનેક્ટ અને બ્લોક કરો.
- આની જાણ તાત્કાલિક સાયબર પોલીસને કરો.
- KYC વેરિફિકેશનના નામે ક્યારેય તમારો કાર્ડ નંબર, CVV નંબર કે PIN નંબર શેર કરશો નહીં.
ઉપરાંત, કેટલીક સાવચેતીઓ પણ રાખવી જરૂરી છે. નીચે આપેલા ગ્રાફિક પરથી આ સમજો-
પ્રશ્ન- KYC કૌભાંડથી બચવા માટે શું કરવું? જવાબ- KYC એક જરૂરી પ્રક્રિયા છે. આ મની લોન્ડરિંગ અથવા નાણાકીય છેતરપિંડી અટકાવવામાં મદદ કરે છે. KYC વેરિફિકેશન બેંકોને એ જાણવામાં મદદ કરે છે કે શું તેમના ગ્રાહકના પૈસા કોઈ ગેરકાયદે પ્રવૃત્તિમાં ઉપયોગમાં લેવાઈ રહ્યા છે.
જોકે, જો તમે આ કરતી વખતે કેટલીક ભૂલો કરો છો, તો તમે છેતરપિંડીનો ભોગ બની શકો છો. તેથી, જો તમે તમારા બેંક, ડિજિટલ વોલેટ અથવા અન્ય નાણાકીય સેવા માટે KYC કરાવી રહ્યા છો, તો કેટલીક બાબતો ધ્યાનમાં રાખો. નીચે આપેલા ગ્રાફિક પરથી આ સમજો-
પ્રશ્ન- ગ્રાહકે પોતાનું KYC કેમ અપડેટ રાખવું જોઈએ? જવાબ- KYC અપડેટ કરવાના ઘણા ફાયદા છે. આ મુદ્દાઓ પરથી સમજો-
- KYC અપડેટ થયા પછી બેંકિંગ સંબંધિત સેવાઓમાં કોઈ વિક્ષેપ નહીં આવે. જો તમારું KYC અપડેટ ન થાય તો તમારું બેંક ખાતું બ્લોક થઈ શકે છે. આ પછી, ATM વ્યવહારો, UPI એપ્સ અને અન્ય બેંકિંગ સેવાઓ પણ બંધ થઈ શકે છે.
- જો તમારું KYC અપડેટ ન હોય, તો તમે મ્યુચ્યુઅલ ફંડ, સ્ટોક કે ગોલ્ડ બોન્ડમાં રોકાણ કરી શકશો નહીં. જો તમારું KYC અપડેટ થઈ જાય તો કોઈપણ મ્યુચ્યુઅલ ફંડ અને રોકાણને કોઈપણ અવરોધ વિના ઍક્સેસ કરવાનું સરળ બનશે.
- PhonePe, GooglePay, Paytm જેવી ઘણી ડિજિટલ પેમેન્ટ એપ્સ માટે પણ KYC અપડેટ જરૂરી છે. જો તમે આ નહીં કરો, તો તમને આ UPI એપ્સ દ્વારા વ્યવહાર કરવામાં સમસ્યાઓનો સામનો કરવો પડી શકે છે.
- જો KYC અપડેટ ન કરવામાં આવે તો, બેંકો અને નાણાકીય સંસ્થાઓ લોન કે ક્રેડિટ કાર્ડ આપવાનો ઇનકાર કરી શકે છે. તમારા KYCને અપડેટ રાખવાથી તમારા ક્રેડિટ સ્કોરમાં સુધારો થાય છે.
- જો તમે કોઈ વીમો લીધો હોય તો તમારા KYCને અપડેટ રાખવું મહત્વપૂર્ણ છે. આમ કરવામાં નિષ્ફળતા દાવાની પ્રક્રિયામાં વિલંબ કરી શકે છે.
પ્રશ્ન- KYC અપડેટ કરવાની સાચી રીત કઈ છે? જવાબ: ભારતીય રિઝર્વ બેંકની માર્ગદર્શિકા મુજબ, બધા ખાતાધારકો માટે તેમના KYC નિયમિતપણે અપડેટ રાખવા ફરજિયાત છે. તમે આ ઓનલાઈન અને ઓફલાઈન બંને રીતે કરી શકો છો. નીચે આપેલા મુદ્દાઓ પરથી આ સમજો-
KYC ઑફલાઇન કેવી રીતે અપડેટ કરવું
સ્ટેપ 1: સૌ પ્રથમ સંબંધિત બેંક અથવા નાણાકીય સંસ્થાની નજીકની શાખામાં જાઓ.
સ્ટેપ 2: ત્યાં KYC ફોર્મ લો અને તેમાં આધાર કાર્ડ, પાન કાર્ડની વિગતો ભરો.
સ્ટેપ 3: આ પછી તમારી માહિતી બેંક દ્વારા ચકાસવામાં આવશે.
સ્ટેપ 4: જો બધી વિગતો સાચી હશે તો KYC અપડેટ કરવામાં આવશે. તમને આ માહિતી SMS અથવા ઇમેઇલ દ્વારા મળશે.
ઓનલાઈન KYC કેવી રીતે અપડેટ કરવું
સ્ટેપ 1: તમારી બેંક અથવા નાણાકીય સંસ્થાની સત્તાવાર વેબસાઇટ અથવા એપ્લિકેશન પર લોગિન કરો.
સ્ટેપ 2: પછી ‘KYC અપડેટ’ વિભાગ પર ક્લિક કરો.
સ્ટેપ 3: આધાર, પાન અથવા અન્ય જરૂરી દસ્તાવેજો અપલોડ કરો.
સ્ટેપ 4: આ પછી, મોબાઇલ નંબર પર મળેલ OTP ચકાસો.
સ્ટેપ 5: KYC અપડેટ થયા પછી, તમને SMS અથવા ઇમેઇલ દ્વારા ચકાસણી પ્રાપ્ત થશે.
