મુંબઈ11 મિનિટ પેહલા
- કૉપી લિંક
દેવામાં ડૂબેલી એડટેક કંપની બાયજુના સ્થાપક બાયજુ રવીન્દ્રને કહ્યું છે કે તેઓ ટૂંક સમયમાં કંપનીને ફરીથી લોન્ચ કરશે. રવીન્દ્રને સોશિયલ મીડિયા પ્લેટફોર્મ X પર એક પોસ્ટમાં પોતાનો જૂનો ફોટો શેર કર્યો અને લખ્યું, અમે ફરી ઉભા થઈશું. મને મારા વિદ્યાર્થીઓની આંખોમાં રહેલી ચમક યાદ છે.
એક સમયે બાયજુ દેશનું સૌથી મોટું એડટેક સ્ટાર્ટઅપ હતું. 2022 સુધીમાં, તેની વેલ્યૂ 22 અબજ ડોલર એટલે કે લગભગ 1.88 લાખ કરોડ રૂપિયા હતું, પરંતુ નાણાકીય ગેરવહીવટ અને અન્ય સમસ્યાઓના કારણે, 2024માં કંપનીની નેટવર્થ શૂન્ય થઈ ગઈ.
2011માં, બાયજુ રવીન્દ્રને એક નાના ઓનલાઈન શિક્ષણ પ્લેટફોર્મ તરીકે BYJU’Sની શરૂઆત કરી. તેમણે આ ફોટો X પર શેર કર્યો છે.
બાયજુએ 3 મોટી વાતો કહી…
- ફરીથી, જ્યારે અમે અમારી કંપની ફરીથી લોન્ચ કરીશું, જે મને લાગે છે કે અપેક્ષા કરતા વહેલા થશે- ત્યારે અમે મુખ્યત્વે અમારા જૂના લોકોને નોકરી પર રાખીશું. મારું વધુ પડતું આશાવાદી હોવું કેટલાકને ગાંડપણભર્યું લાગશે, પણ ભૂલશો નહીં કે નંબર વન બનવા માટે તમારે અલગ અને વિચિત્ર હોવું જરૂરી છે.
- કંઈપણ ક્યારેય એટલું સારું નથી જેટલું લાગે છે, અને એટલું ખરાબ પણ નથી જેટલું તમને માનવામાં આવે છે. સત્ય સામાન્ય રીતે ક્યાંક વચ્ચે હોય છે. તો હું અહીં છેલ્લા 20 વર્ષ વિશે વાત કરવા આવ્યો છું- સારા 17 વર્ષ, ખરાબ 2 વર્ષ અને કદરૂપું 1 વર્ષ, કોઈ ફિલ્ટર નથી, ફક્ત હકીકતો.
- 9 વર્ષમાં અમે 2.15 લાખ સ્નાતકોને નોકરી પર રાખ્યા. અનુભવ અને શૈક્ષણિક પૃષ્ઠભૂમિના આધારે કોઈપણ ભેદભાવ વિના દરેકને ઓછામાં ઓછું 6 લાખ રૂપિયા પગાર આપવામાં આવ્યો હતો. આ યુવાનોને તેમની કારકિર્દીમાં પહેલી તક આપવી એ મારા જીવનનો સૌથી મોટું સન્માન રહ્યું છે.
ગેરવહીવટથી બાયજુ ડૂબી ગયું
ચઢાણની કહાની 2011માં, રવીન્દ્રનાથે એક નાના શિક્ષણ પ્લેટફોર્મ તરીકે BYJU’sની શરૂઆત કરી. તેની શરૂઆત કોચિંગ ક્લાસથી થઈ હતી, પરંતુ 2015માં એપ લોન્ચ થતાં તે ઝડપથી વિકસ્યું. બાળકો માટે ઇન્ટરેક્ટિવ લર્નિંગ, સરળ ભાષા અને ટેકનોલોજીનો ઉપયોગ તેની વિશેષતાઓ બની ગઈ.
2020-21માં, કોવિડ રોગચાળાએ ઓનલાઈન શિક્ષણની માંગમાં વધારો કર્યો અને બાયજુએ તેનો સંપૂર્ણ લાભ લીધો. આક્રમક માર્કેટિંગ (શાહરૂખ ખાન જેવા બ્રાન્ડ એમ્બેસેડર) અને એક્વિઝિશન (વ્હાઇટહેટ જુનિયર, આકાશ જેવી કંપનીઓ) એ તેને 2022 સુધીમાં $22 બિલિયનના મૂલ્યાંકન સુધી પહોંચાડ્યું છે, જે તેને ભારતનું સૌથી મૂલ્યવાન સ્ટાર્ટઅપ બનાવે છે.
પતનની શરૂઆત
2022 પછી, બાયજુની ચમક ઝાંખી પડવા લાગી. આક્રમક વિસ્તરણ અને સંપાદન માટે લેવામાં આવેલું ભારે દેવું કંપની પર બોજ બની ગયું. નાણાકીય અહેવાલોમાં વિલંબ થયો અને 2021-22માં ₹8,245 કરોડની ખાધ જાહેર થઈ. રોકાણકારોએ પારદર્શિતા અંગે પ્રશ્નો ઉઠાવ્યા. કંપની પર આક્રમક વેચાણ યુક્તિઓ અને રિફંડ ન આપવાનો આરોપ મૂકવામાં આવ્યો હતો, જેનાથી ગ્રાહકોનો વિશ્વાસ તૂટી ગયો હતો.
ઉતાર બાજુ 2023 સુધીમાં, પરિસ્થિતિ વધુ ખરાબ થઈ ગઈ હતી. એન્ફોર્સમેન્ટ ડિરેક્ટોરેટ (ED)એ FEMA ઉલ્લંઘનોની તપાસ શરૂ કરી. બોર્ડના સભ્યો અને ઓડિટર ડેલોઇટે રાજીનામું આપ્યું. યુએસ લેણદારોએ નાદારીની માંગ કરી. કર્મચારીઓને કાઢી મૂકવામાં આવ્યા. બાયજુનું મૂલ્યાંકન ઝડપથી ઘટ્યું.
અંત તરફ 2024 સુધીમાં બાયજુનું મૂલ્યાંકન શૂન્ય થઈ જશે. કાનૂની લડાઈઓ, દેવાના પર્વતો અને કાર્યકારી અસ્થિરતાએ તેને ડૂબાડી દીધું. તે હાલમાં નાદારીની કાર્યવાહીમાંથી પસાર થઈ રહી છે.
