મુંબઈ33 મિનિટ પેહલા
- કૉપી લિંક
સરકારે મંગળવારે રિઝર્વ બેંક ઓફ ઈન્ડિયા (RBI) ની મોનેટરી પોલિસી કમિટી (MPC)માં રામ સિંહ, સૌગત ભટ્ટાચાર્ય અને નાગેશ કુમાર સહિત ત્રણ નવા બાહ્ય સભ્યોની નિમણૂક કરી છે. MPCમાં 6 સભ્યો છે, જેમાંથી ત્રણ કેન્દ્રીય બેંકના ગવર્નર શક્તિકાંત દાસ, ડેપ્યુટી ગવર્નર માઈકલ પાત્રા અને એક્ઝિક્યુટિવ ડિરેક્ટર રાજીવ રંજ છે.
જ્યારે કેન્દ્ર સરકાર દ્વારા ચાર વર્ષ માટે ત્રણ બાહ્ય સભ્યોની નિમણૂક કરવામાં આવે છે. હાલમાં, MPCના બાહ્ય સભ્યોમાં પ્રોફેસર આશિમા ગોયલ, પ્રોફેસર જયંત વર્મા અને નવી દિલ્હીના વરિષ્ઠ સલાહકાર શશાંક ભીડે છે. તેમનો કાર્યકાળ આ અઠવાડિયે પૂરો થઈ રહ્યો છે.
રામ સિંહ દિલ્હી સ્કૂલ ઓફ ઈકોનોમિક્સના ડિરેક્ટર છે, જ્યારે ડૉ. નાગેશ કુમાર ઈન્સ્ટિટ્યૂટ ફોર સ્ટડીઝ ઈન ઈન્ડસ્ટ્રીયલ ડેવલપમેન્ટના ડિરેક્ટર અને ચીફ એક્ઝિક્યુટિવ છે. સૌગત ભટ્ટાચાર્ય અર્થશાસ્ત્રી છે.
MPCની બેઠક 7-9 ઓક્ટોબરના રોજ યોજાશે
RBIની મોનેટરી પોલિસી કમિટીની બેઠક 7-9 ઓક્ટોબરના રોજ યોજાશે. ગવર્નર શક્તિકાંત દાસની અધ્યક્ષતામાં આ બેઠકમાં વ્યાજ દર અંગે નિર્ણય લેવામાં આવશે.
છેલ્લી બેઠક ઓગસ્ટમાં યોજાઈ હતી, જેમાં કમિટીએ સતત 9મી વખત દરોમાં કોઈ ફેરફાર કર્યો ન હતો. ઓક્ટોબરમાં યોજાનારી બેઠકમાં વ્યાજદરમાં કોઈ ફેરફારની અપેક્ષા નથી.
RBI ગવર્નર શક્તિકાંત દાસ 9 ઓક્ટોબરે બેઠકના નિર્ણયો વિશે માહિતી આપશે. આ બેઠક દર બે મહિને થાય છે. RBIએ છેલ્લે ફેબ્રુઆરી 2023માં દર 0.25% થી 6.5% વધાર્યા હતા.
યુએસ ફેડરલ રિઝર્વે વ્યાજ દરમાં 0.5%નો ઘટાડો કર્યો
અગાઉ 18 સપ્ટેમ્બરે યુએસ ફેડરલ રિઝર્વે વ્યાજ દરોમાં 0.5%નો ઘટાડો કર્યો હતો. ચાર વર્ષ બાદ કરવામાં આવેલા આ ઘટાડા બાદ વ્યાજ દરો 4.75% થી 5.25% ની વચ્ચે હતા. અમેરિકા વિશ્વની સૌથી મોટી અર્થવ્યવસ્થા છે, તેથી તેની સેન્ટ્રલ બેંકના દરેક મોટા નિર્ણયો વિશ્વભરની અર્થવ્યવસ્થાઓને અસર કરે છે.
રિઝર્વ બેંકે 2020થી 5 વખત વ્યાજ દરોમાં 1.10%નો વધારો કર્યો છે
રિઝર્વ બેંક ઓફ ઈન્ડિયા (RBI) એ કોરોના (27 માર્ચ 2020 થી 9 ઓક્ટોબર 2020) દરમિયાન વ્યાજ દરોમાં બે વાર 0.40%નો ઘટાડો કર્યો. આ પછી, આગામી 10 મીટિંગમાં, સેન્ટ્રલ બેંકે વ્યાજ દરોમાં 5 વખત વધારો કર્યો, ચાર વખત કોઈ ફેરફાર કર્યો નહીં અને ઓગસ્ટ 2022માં એકવાર તેમાં 0.50%નો ઘટાડો કર્યો. કોવિડ પહેલા, રેપો રેટ 6 ફેબ્રુઆરી 2020 ના રોજ 5.15% હતો.
ભારતમાં માર્ચ 2025 સુધીમાં 0.50% નો ઘટાડો થઈ શકે છે
- જિયોજિત ફાઇનાન્શિયલ સર્વિસિસના ચીફ ઇન્વેસ્ટમેન્ટ સ્ટ્રેટેજિસ્ટ ડૉ. વી.કે. વિજયકુમારે જણાવ્યું હતું કે માર્ચ 2025 સુધીમાં ભારતમાં 0.50%નો રેટ કટ જોવા મળી શકે છે. RBI એ 8 ફેબ્રુઆરી 2023 પછી વ્યાજ દરોમાં કોઈ ફેરફાર કર્યો નથી. હાલમાં રેપો રેટ 6.50% છે.
- વોલફોર્ટ ફાઇનાન્સિયલ સર્વિસિસ લિમિટેડના સ્થાપક વિજય ભરાડિયાએ જણાવ્યું હતું કે દરમાં ઘટાડો એ એક બોલ્ડ પગલું છે જે રિઝર્વ બેન્ક ઓફ ઇન્ડિયા (RBI) સહિત અન્ય વૈશ્વિક કેન્દ્રીય બેન્કોને સોફ્ટ નાણાકીય વલણ અપનાવવા પ્રોત્સાહિત કરી શકે છે.
પોલિસી રેટ મોંઘવારી સામે લડવાનું એક શક્તિશાળી ટુલ છે
કોઈપણ મધ્યસ્થ બેંક પાસે પોલિસી રેટના સ્વરૂપમાં મોંઘવારી સામે લડવા માટે એક શક્તિશાળી ટુલ છે. જ્યારે મોંઘવારી વધારે હોય છે, ત્યારે સેન્ટ્રલ બેંક નીતિ દરમાં વધારો કરીને અર્થતંત્રમાં નાણાંનો પ્રવાહ ઘટાડવાનો પ્રયાસ કરે છે.
જો પોલિસી રેટ ઉંચો રહેશે તો બેન્કોને રિઝર્વ બેન્ક પાસેથી જે લોન મળે છે તે મોંઘી થશે. બદલામાં, બેંકો તેમના ગ્રાહકો માટે લોન મોંઘી બનાવે છે. આ અર્થતંત્રમાં નાણાંનો પ્રવાહ ઘટાડે છે. જો નાણાંનો પ્રવાહ ઘટે તો માંગ ઘટે અને ફુગાવો ઘટે.
એ જ રીતે, જ્યારે અર્થવ્યવસ્થા ખરાબ તબક્કામાંથી પસાર થાય છે, ત્યારે રિકવરી માટે મની ફ્લો વધારવાની જરૂર છે. આવી સ્થિતિમાં સેન્ટ્રલ બેંક પોલિસી રેટ ઘટાડે છે. જેના કારણે બેંકોને સેન્ટ્રલ બેંક પાસેથી મળતી લોન સસ્તી થાય છે અને ગ્રાહકોને પણ સસ્તા દરે લોન મળે છે.
