દાવો- અમેરિકન એજન્સી સીધા અદાણીને સમન્સ ન મોકલી શકે: નોટિસ ફક્ત રાજકીય ચેનલ દ્વારા જ મોકલી શકાય; સુપ્રીમ કોર્ટમાં તપાસની અરજી

અદાણી ગ્રુપના ચેરમેન ગૌતમ અદાણીને અબજો રૂપિયાની લાંચ અને છેતરપિંડીના આરોપમાં સમન્સ મોકલવાનું યુએસ સિક્યોરિટીઝ એન્ડ કમિશન (SEC)ની સત્તામાં નથી. કેટલાક મીડિયા રિપોર્ટ્સમાં આ દાવો કરવામાં આવ્યો છે. તે કહે છે કે સમન્સ યોગ્ય રાજદ્વારી માધ્યમથી મોકલવા પડશે.

ગૌતમ અદાણી સહિત 8 લોકો સાથે સંબંધિત આ મામલો હવે સુપ્રીમ કોર્ટમાં પહોંચ્યો છે. એડવોકેટ વિશાલ તિવારીએ સુપ્રીમ કોર્ટમાં અરજી દાખલ કરીને આ મામલે તપાસની માંગ કરી છે. પિટિશનમાં અદાણી ગ્રુપ સામે શોર્ટ સેલર હિંડનબર્ગ રિસર્ચ દ્વારા કરવામાં આવેલા આરોપોમાં માર્કેટ રેગ્યુલેટર સેબી દ્વારા હાથ ધરવામાં આવેલી તપાસમાં ખામીઓનો પણ આક્ષેપ કરવામાં આવ્યો હતો અને સિક્યોરિટીઝ એક્સચેન્જ બોર્ડ ઑફ ઈન્ડિયાની વિશ્વસનીયતા પર ચિંતા વ્યક્ત કરવામાં આવી હતી.

પિટિશનર વિશાલ તિવારીએ જણાવ્યું હતું કે, યુએસ જસ્ટિસ ડિપાર્ટમેન્ટના આદેશ અને યુનાઇટેડ સ્ટેટ્સ સિક્યોરિટીઝ એન્ડ એક્સચેન્જ કમિશનની ફરિયાદથી અદાણી ગ્રુપની ગેરરીતિઓનો પર્દાફાશ થયો છે. તેમણે કહ્યું કે આરોપો એટલા ગંભીર છે કે દેશના હિતમાં આ મામલાની ભારતીય એજન્સીઓ દ્વારા પણ તપાસ થવી જોઈએ.

એડવોકેટ વિશાલ તિવારીએ સુપ્રીમ કોર્ટમાં અરજી દાખલ કરીને હિંડનબર્ગ દ્વારા લગાવવામાં આવેલા આરોપોની તપાસની માંગ કરી છે.

અદાણી ગ્રીન એનર્જી ગુજરાતના ખાવરામાં એક જ જગ્યાએ 30 હજાર મેગાવોટ ક્ષમતાનો સોલાર પ્લાન્ટ સ્થાપી રહી છે.

SEC પાસે અદાણીને સીધા સમન્સ મોકલવાની સત્તા નથી મીડિયા અહેવાલો અનુસાર, યુએસ સિક્યોરિટીઝ એન્ડ કમિશન (SEC) એ યોગ્ય રાજદ્વારી માધ્યમ દ્વારા ગૌતમ અદાણી અને તેમના ભત્રીજા સાગરને સમન્સ મોકલવા પડશે, કારણ કે વિદેશી નાગરિકને સીધા સમન્સ મોકલવા તે તેના અધિકારક્ષેત્રમાં નથી. યુએસ SECનો વિદેશી નાગરિકો પર કોઈ અધિકારક્ષેત્ર નથી અને તેઓ તેમને ટપાલ દ્વારા કંઈપણ મોકલી શકતા નથી. 1965 હેગ કન્વેન્શન, ભારત અને યુએસ વચ્ચે પરસ્પર કાનૂની સહાયતા સંધિ, આવા કેસોનું નિયમન કરે છે.

અગાઉ શનિવારે સમાચાર આવ્યા હતા કે યુએસ SECએ ગૌતમ અદાણી અને તેમના ભત્રીજા સાગર અદાણીને તેમની સામેના લાંચ અને છેતરપિંડીના આરોપો પર તેમનું વલણ સ્પષ્ટ કરવા માટે સમન્સ મોકલ્યા હતા. ન્યૂઝ એજન્સીના જણાવ્યા અનુસાર, અમદાવાદમાં અદાણીના શાંતિવન ફાર્મ હાઉસ અને તેના ભત્રીજા સાગરની બોડકદેવ રેસિડેન્સીને 21 દિવસમાં SECને જવાબ આપવા માટે સમન્સ મોકલવામાં આવ્યા છે.

ન્યૂયોર્ક ઈસ્ટર્ન ડિસ્ટ્રિક્ટ કોર્ટ દ્વારા મોકલવામાં આવેલી નોટિસ જણાવે છે કે ‘આ સમન્સની તાલીમ પછી 21 દિવસની અંદર (જે તારીખે તમે સમન્સ મેળવો છો તે તારીખનો સમાવેશ થતો નથી), તમારે વાદી (SEC)ને જોડાયેલ ફરિયાદનો જવાબ આપવો પડશે અથવા ફેડરલ એ મોશન સિવિલ પ્રોસિજરના નિયમોના નિયમ 12 હેઠળ સેવા આપવી આવશ્યક છે. જો તે જવાબ આપવામાં નિષ્ફળ જશે તો અદાણી સામે ફરિયાદમાં માંગવામાં આવેલી રાહત માટે ચુકાદો લેવામાં આવશે. જવાબ કોર્ટમાં દાખલ કરવાનો રહેશે.

આ કેસ 24 ઓક્ટોબર, 2024ના રોજ ન્યૂયોર્કની ફેડરલ કોર્ટમાં નોંધવામાં આવ્યો હતો હકીકતમાં, 21 નવેમ્બરે યુનાઇટેડ સ્ટેટ્સ એટર્ની ઑફિસે કહ્યું હતું કે અદાણીએ ભારતમાં સૌર ઊર્જા સંબંધિત કોન્ટ્રાક્ટ મેળવવા માટે ભારતીય અધિકારીઓને 265 મિલિયન ડોલર (લગભગ 2200 કરોડ રૂપિયા)ની લાંચ આપી હતી અથવા આપવાની યોજના બનાવી હતી.

આ સમગ્ર મામલો અદાણી ગ્રુપની કંપની અદાણી ગ્રીન એનર્જી લિમિટેડ અને અન્ય એક ફર્મ સાથે સંબંધિત છે. આ કેસ 24 ઓક્ટોબર 2024ના રોજ ન્યૂયોર્કની ફેડરલ કોર્ટમાં નોંધવામાં આવ્યો હતો. બુધવારે એટલે કે 20 નવેમ્બરે થયેલી સુનાવણીમાં ગૌતમ અદાણી, તેમના ભત્રીજા સાગર અદાણી, વિનીત એસ જૈન, રણજીત ગુપ્તા, સિરિલ કેબેનિસ, સૌરભ અગ્રવાલ, દીપક મલ્હોત્રા અને રૂપેશ અગ્રવાલને આરોપી બનાવવામાં આવ્યા છે.

રોયટર્સના અહેવાલ મુજબ ગૌતમ અદાણી અને સાગર વિરુદ્ધ ધરપકડ વોરંટ પણ જારી કરવામાં આવ્યું છે. સાગર અદાણી ગ્રીન એનર્જી લિમિટેડના અધિકારી છે.

તસવીરમાં, ગૌતમ અદાણી (ખુરશી પર બેઠેલા, જમણી બાજુથી પહેલા) અને સાગર અદાણી (પાછળ ઉભા, પહેલા ડાબેથી).

સમજો, શું છે છેડછાડ અને લાંચનો આખો મામલો… યુએસ જસ્ટિસ ડિપાર્ટમેન્ટની ફાઇલિંગ અનુસાર, સોલાર એનર્જી કોર્પોરેશન ઓફ ઇન્ડિયા એટલે કે SECIએ દેશમાં 12 ગીગાવોટ ઊર્જાના સપ્લાય માટે કરાર કર્યો હતો. SECI એ ભારત સરકારની રિન્યુએબલ એનર્જી કંપની છે, જેનો ઉદ્દેશ્ય દેશમાં સૌર ઉર્જાનો ઉપયોગ વધારવાનો છે.

ડિસેમ્બર 2019 અને જુલાઈ 2020 ની વચ્ચે, અદાણી ગ્રીન એનર્જી લિમિટેડ (AGEL) અને એક વિદેશી કંપનીએ કોન્ટ્રાક્ટ જીત્યો. તેમને લેટર ઓફ એવોર્ડ (LOA) જારી કરવામાં આવ્યો હતો.

અહીં એક સમસ્યા ઊભી થઈ. SECI એ AGEL અને વિદેશી કંપનીઓ પાસેથી ખરીદેલી વીજળી માટે ગ્રાહકો મેળવી રહી ન હતી. આવી સ્થિતિમાં તે AGEN અને વિદેશી કંપનીઓ પાસેથી વીજળી ખરીદવા સક્ષમ નથી. આનાથી અદાણીની કંપની અને વિદેશી પેઢીને નુકસાન થયું હોત.

ચાર્જશીટ મુજબ ગૌતમ અદાણી અને તેમના ભત્રીજા સાગર અદાણી, વિનીત જૈન અને 7 લોકોએ અધિકારીઓને લાંચ આપવાનું કાવતરું ઘડ્યું હતું. જેથી રાજ્ય સરકારો SECI સાથે વીજ વેચાણ કરાર કરે અને તેમના સૌર ઉર્જા કરાર ખરીદદારો શોધી શકે.

ચાર્જશીટ અનુસાર, ‘ગૌતમ અદાણી 7 ઓગસ્ટ 2021થી 20 નવેમ્બર 2021 વચ્ચે ઘણી વખત આંધ્ર પ્રદેશના વરિષ્ઠ અધિકારીને મળ્યા હતા. જેથી આંધ્ર પ્રદેશ વિદ્યુત વિતરણ કંપની (APEPDCL) અને SECI વચ્ચે સૌર ઉર્જા કરાર પર હસ્તાક્ષર કરવામાં આવે.

આ પછી APEPDCL અને SECI વચ્ચે એક કરાર પર હસ્તાક્ષર કરવામાં આવ્યા હતા. AGEL અને વિદેશી પેઢીને કોન્ટ્રાક્ટ મળ્યો હતો. આ પછી, છત્તીસગઢ, તમિલનાડુ, ઓડિશા, જમ્મુ અને કાશ્મીરના રાજ્ય વીજળી વિતરણ બોર્ડે વીજળીની ખરીદી માટે કરાર પર હસ્તાક્ષર કર્યા.

આ સમગ્ર મામલે બે સત્તાવાર દસ્તાવેજો બહાર પાડવામાં આવ્યા

1. ન્યૂ યોર્કની પૂર્વીય જિલ્લા અદાલતના ક્લાર્ક ઓફિસમાં અમેરિકન પ્રોસિક્યુટર્સ દ્વારા દાખલ કરવામાં આવેલ આરોપ. આમાં ધરપકડ વોરંટનો કોઈ ઉલ્લેખ નથી.

2. ન્યૂયોર્કના પૂર્વીય જિલ્લા માટે યુએસ એટર્ની ઑફિસ તરફથી જારી કરાયેલ પ્રેસ રિલીઝ. આમાં ગૌતમ અદાણી સામે ધરપકડ વોરંટનો પણ ઉલ્લેખ નથી.

તે જ સમયે, અમેરિકન સમાચાર એજન્સી રોયટર્સે 21 નવેમ્બરના રોજ એક અહેવાલમાં લખ્યું, ‘કોર્ટના રેકોર્ડ અનુસાર, એક ન્યાયાધીશે ગૌતમ અદાણી અને સાગર અદાણી માટે ધરપકડ વોરંટ જારી કર્યું છે. પ્રોસિક્યુટર્સ આ વોરંટ વિદેશી કાયદા અમલીકરણને સોંપવાની તૈયારી કરી રહ્યા છે.

અદાણી ગ્રુપે તમામ આરોપોને પાયાવિહોણા જાહેર કર્યા અદાણી ગ્રુપે તમામ આરોપોને પાયાવિહોણા ગણાવ્યા છે. 21 નવેમ્બરના રોજ એક નિવેદન જારી કરીને, જૂથે કહ્યું હતું – ‘અદાણી ગ્રીન એનર્જી લિમિટેડના ડિરેક્ટર્સ વિરુદ્ધ યુનાઇટેડ સ્ટેટ્સ ડિપાર્ટમેન્ટ ઑફ જસ્ટિસ અને યુનાઇટેડ સ્ટેટ્સ સિક્યોરિટીઝ એન્ડ એક્સચેન્જ કમિશન દ્વારા કરવામાં આવેલા આરોપો પાયાવિહોણા છે. અમે તેમનું ખંડન કરીએ છીએ.

ખુદ યુએસ જસ્ટિસ ડિપાર્ટમેન્ટે કહ્યું કે અત્યારે આ માત્ર આરોપો છે. જ્યાં સુધી દોષિત સાબિત ન થાય ત્યાં સુધી આરોપીઓને નિર્દોષ ગણવામાં આવે છે.

એનર્જી બિઝનેસનું સંચાલન કરે છે સાગર અદાણી ગૌતમ અદાણીના ભત્રીજા, સાગરે બ્રાઉન યુનિવર્સિટી યુએસમાંથી અર્થશાસ્ત્રમાં ડિગ્રી મેળવી છે. સાગર 2015માં અદાણી ગ્રુપમાં જોડાયો હતો. સાગર ગ્રુપના એનર્જી બિઝનેસ અને ફાઇનાન્સનું સંચાલન કરે છે. તેઓ રિન્યુએબલ એનર્જી બિઝનેસ પર ધ્યાન કેન્દ્રિત કરે છે અને 2030 સુધીમાં કંપનીને વિશ્વની સૌથી મોટી રિન્યુએબલ એનર્જી ઉત્પાદક બનાવવાની યોજના ધરાવે છે.

20 ગીગાવોટથી વધુનો ક્લીન એનર્જી પોર્ટફોલિયો ધરાવે છે અદાણી ગ્રીન એનર્જી અદાણી ગ્રીન એનર્જી લિમિટેડ 20 GW કરતાં વધુનો સ્વચ્છ ઊર્જા પોર્ટફોલિયો ધરાવે છે, જેમાં દેશના દક્ષિણ રાજ્ય તમિલનાડુમાં વિશ્વના સૌથી મોટા સૌર ઊર્જા પ્લાન્ટનો સમાવેશ થાય છે. અદાણી ગ્રુપે 2030 સુધીમાં આ સેક્ટરમાં દેશની સૌથી મોટી કંપની બનવાનું લક્ષ્ય રાખ્યું છે. કંપનીનું માર્કેટ કેપ 1.85 લાખ કરોડ રૂપિયા છે.

વિશાલ તિવારીએ પહેલા જ અરજી દાખલ કરી આ પહેલા વિશાલ તિવારીએ હિંડનબર્ગ દ્વારા લગાવવામાં આવેલા આરોપોની તપાસ માટે સુપ્રીમ કોર્ટમાં અરજી કરી હતી. આ કેસ જાન્યુઆરી 2023નો હતો. ગૌતમ અદાણીની ફ્લેગશિપ કંપની અદાણી એન્ટરપ્રાઇઝે રૂ. 20,000 કરોડની ફોલો-ઓન જાહેર ઓફરની જાહેરાત કરી હતી. આ ઑફર 27 જાન્યુઆરી, 2023ના રોજ ખુલવાની હતી, પરંતુ તે પહેલા જ 24 જાન્યુઆરી, 2023ના રોજ હિંડનબર્ગ રિસર્ચે એક રિપોર્ટ બહાર પાડ્યો હતો, જેમાં અદાણી ગ્રુપ પર મની લોન્ડરિંગ અને શેરની હેરાફેરીનો આરોપ મૂકવામાં આવ્યો હતો.

25 જાન્યુઆરી સુધીમાં, જૂથના શેરનું બજાર મૂલ્ય લગભગ $12 બિલિયન (આશરે રૂ. 1 લાખ કરોડ) ઘટ્યું. જોકે, અદાણીએ કોઈપણ ગેરરીતિના આરોપોને નકારી કાઢ્યા હતા. આવી સ્થિતિમાં અદાણી ગ્રુપે તેની રૂ. 20,000 કરોડની ફોલો-ઓન પબ્લિક ઓફર પણ રદ કરી હતી. સુપ્રીમ કોર્ટે આ કેસની તપાસ માટે 6 સભ્યોની કમિટીની રચના કરી હતી અને સેબીએ પણ આ કેસની તપાસ કરી હતી.

કોર્ટના નિર્ણય બાદ અદાણી ગ્રુપના ચેરમેન ગૌતમ અદાણીએ કહ્યું હતું કે, ‘કોર્ટનો નિર્ણય દર્શાવે છે કે સત્યની જીત થઈ છે. સત્યમેવ જયતે. જેઓ અમારી સાથે ઉભા રહ્યા તેમનો હું આભારી છું. ભારતની વિકાસગાથામાં અમારું યોગદાન ચાલુ રહેશે. જય હિંદ.’