નવી દિલ્હી18 મિનિટ પેહલા
- કૉપી લિંક
કેન્દ્રીય નાણામંત્રી નિર્મલા સીતારમણે સોમવારે (5 ઓગસ્ટ) લોકસભામાં જણાવ્યું હતું કે ગંભીર છેતરપિંડી તપાસ કાર્યાલય (SFIO) સહારા જૂથની કંપનીઓ સાથે સંબંધિત મામલામાં વિગતવાર તપાસ કરી રહી છે. SFIOના રિપોર્ટ બાદ ગ્રૂપ સામે આગળની કાર્યવાહી કરવામાં આવશે.
લોકસભામાં સવાલ ઉઠાવવામાં આવ્યો હતો કે, સહારા ગ્રૂપની કંપનીઓના તમામ રોકાણકારો રિફંડ ક્લેમ કરવા કેમ આગળ નથી આવ્યા? તેના જવાબમાં સીતારમણે કહ્યું કે, સહારા ગ્રૂપની તમામ બાબતો પર સુપ્રીમ કોર્ટ દ્વારા નજર રાખવામાં આવી રહી છે અને સરકાર સુપ્રીમ કોર્ટના નિર્દેશો અનુસાર કામ કરી રહી છે.
SFIO સમગ્ર મામલાની તપાસ કરી રહી છેઃ નાણામંત્રી
નાણામંત્રીએ કહ્યું, ‘એ સાચું છે કે માત્ર નાના રોકાણકારો જ રિફંડનો દાવો કરવા આગળ આવ્યા છે. SFIO સમગ્ર મામલાની તપાસ કરી રહી છે. તમામ રોકાણકારો શા માટે રિફંડનો દાવો કરવા આગળ નથી આવ્યા અને તેઓ ક્યાં છે તેની પણ તપાસ કરવામાં આવી રહી છે.
19,650 લોકો રિફંડનો દાવો કરવા આગળ આવ્યા હતા
નિર્મલા સીતારમણે કહ્યું કે, SFIOના વિગતવાર એનાલિસિસ પછી સંપૂર્ણ ચિત્ર સ્પષ્ટ થશે અને કાર્યવાહી થઈ શકશે. તેમણે કહ્યું કે, સહારા ગ્રૂપની કંપનીઓમાં 3.7 કરોડ રોકાણકારો છે અને અત્યાર સુધીમાં 19,650 લોકો રિફંડનો દાવો કરવા આગળ આવ્યા છે.
17,250 દાવાઓનું સમાધાન કરવામાં આવ્યું
સીતારમણે કહ્યું કે, આ દાવાઓમાંથી 17,250 દાવાઓનું સમાધાન કરવામાં આવ્યું છે. જ્યારે બાકીના અરજદારોને વધુ દસ્તાવેજો આપવા માટે કહેવામાં આવ્યું છે જેથી કરીને તેમના દાવાઓનું સમાધાન થઈ શકે.
ગ્રૂપ કંપનીઓના મામલામાં સરકાર કંઈ કરી શકતી નથી
નાણામંત્રીએ કહ્યું કે, કેન્દ્ર સરકાર ઈચ્છે તો પણ સહારા ગ્રૂપની કંપનીઓના મામલામાં કંઈ કરી શકે નહીં, કારણ કે દરેક બાબત પર સુપ્રીમ કોર્ટ નજર રાખે છે. તેમણે કહ્યું, ‘અમે સતત સુપ્રીમ કોર્ટને રિપોર્ટ કરી રહ્યા છીએ.
ત્રણ કંપનીઓના કેસની તપાસ 2018માં SFIOને સોંપવામાં આવી હતી
ડિસેમ્બર 2023માં નાણા મંત્રાલય દ્વારા સંસદને આપવામાં આવેલા ડેટા અનુસાર, સહારા ગ્રૂપની ત્રણ કંપનીઓના કેસની તપાસ 31 ઓક્ટોબર, 2018ના રોજ SFIOને સોંપવામાં આવી હતી.
આ કંપનીઓ છે, સહારા હાઉસિંગ ઇન્વેસ્ટમેન્ટ કોર્પોરેશન લિમિટેડ, સહારા ક્યૂ શોપ યુનિક પ્રોડક્ટ્સ રેન્જ લિમિટેડ અને સહારા ક્યૂ ગોલ્ડ માર્ટ લિમિટેડ. આ ઉપરાંત 27 ઓક્ટોબર, 2020 ના રોજ, જૂથની અન્ય છ કંપનીઓ વિરુદ્ધ તપાસના આદેશ આપવામાં આવ્યા હતા.
સહારા ગ્રૂપના વડા સુબ્રત રોયનું 14 નવેમ્બર 2023ના રોજ અવસાન થયું હતું.
સરકારે ગયા વર્ષે ‘સહારા રિફંડ પોર્ટલ’ લોન્ચ કર્યું હતું
ગયા વર્ષે સરકારે સહારાની 4 સહકારી મંડળીઓના રોકાણકારોના નાણાં પરત કરવા માટે ‘સહારા રિફંડ પોર્ટલ’ શરૂ કર્યું હતું. તેની શરૂઆત 5 હજાર કરોડ રૂપિયા પરત કરીને કરવામાં આવી હતી.
સુબ્રત રોયને કોર્ટે 24,400 કરોડ રૂપિયા પરત કરવા કહ્યું હતું
સુબ્રત રોય પર આરોપ હતો કે તેમણે નિયમો વિરુદ્ધ તેમની બે કંપનીઓમાં લોકો પાસેથી પૈસા રોક્યા હતા. આ માટે તેને જેલ પણ જવું પડ્યું હતું. બે વર્ષ સુધી તિહાર જેલમાં રહ્યો અને 2016થી પેરોલ પર જેલની બહાર હતો. 28 ફેબ્રુઆરી, 2014ના રોજ સુપ્રીમ કોર્ટે સુબ્રત રોયને રોકાણકારોને 24,400 કરોડ રૂપિયા પરત કરવા કહ્યું હતું. ત્યારથી લઈને આજ સુધી આ કેસ ચાલી રહ્યો છે.
આખો મામલો સમજો…
- આ કેસ સહારા ઈન્ડિયા રિયલ એસ્ટેટ કોર્પોરેશન લિમિટેડ અને સહારા હાઉસિંગ ઈન્વેસ્ટમેન્ટ કોર્પોરેશન લિમિટેડ સાથે સંબંધિત છે. 30 સપ્ટેમ્બર, 2009ના રોજ, સહારા ગ્રૂપની કંપની પ્રાઇમ સિટીએ આઇપીઓ માટે સેબીમાં ડીઆરએચપી ફાઇલ કરી હતી. DRHP વિશ્લેષણમાં, SEBIને રિયલ એસ્ટેટ અને હાઉસિંગ કંપનીઓની ભંડોળ એકત્ર કરવાની પ્રક્રિયામાં ખામીઓ જોવા મળી હતી.
- 25 ડિસેમ્બર, 2009 અને જાન્યુઆરી 2010ના રોજ, સિક્યોરિટીઝ એક્સચેન્જ બોર્ડ ઓફ ઈન્ડિયા (સેબી) ને ફરિયાદો મળી હતી કે બંને કંપનીઓ OFCDS પાસેથી નાણાં એકત્ર કરી રહી છે. OFCDS નો અર્થ છે વૈકલ્પિક રીતે સંપૂર્ણપણે કન્વર્ટિબલ ડિબેન્ચર્સ. આ ડેટ સિક્યોરિટીઝ છે જે ઇશ્યુઅરને મૂડી એકત્ર કરવાની મંજૂરી આપે છે અને તેના બદલામાં ઇશ્યુઅર રોકાણકારને પાકતી મુદત સુધી વ્યાજ ચૂકવે છે.
- સેબીને ખબર પડી કે કંપનીએ OFCDS દ્વારા 2-2.5 કરોડ લોકો પાસેથી રૂ. 24,000 કરોડ એકત્ર કર્યા છે. સેબીએ વાંધો ઉઠાવ્યો હતો અને કહ્યું હતું કે સહારાએ બોન્ડ જારી કરવાની મંજૂરી શા માટે ન લીધી? મામલો સુપ્રીમ કોર્ટમાં પહોંચ્યો અને 2012માં કોર્ટે સહારાને 15% વ્યાજ સાથે પૈસા પરત કરવા કહ્યું. રોકાણકારોની વિગતો સેબીને આપવા પણ જણાવ્યું હતું.
- 2013માં સહારાએ 127 ટ્રક મોકલ્યા હતા. આ ટ્રકોમાં OFCD ધારકોના દસ્તાવેજો હતા. એક સાથે આટલી બધી ટ્રકોને કારણે મુંબઈની બહારના વિસ્તારોમાં જામ થઈ ગયો હતો. જ્યારે સહારા ત્રણ મહિનામાં પૈસા જમા ન કરાવી શક્યું ત્યારે કોર્ટે ત્રણ હપ્તામાં ચૂકવણી કરવાનો આદેશ આપ્યો. સહારાએ રૂ. 5120 કરોડનો પ્રથમ હપ્તો જમા કરાવ્યો અને બાકીની ચૂકવણી ક્યારેય જમા કરાવી નહીં.
સહારા ગ્રુપના દસ્તાવેજો નવી મુંબઈમાં સ્ટોક હોલ્ડિંગ કોર્પોરેશન ઓફ ઈન્ડિયા (SCHIL)ની કસ્ટોડિયલ ઓફિસમાં જમા કરાવવામાં આવ્યા.
2014માં સુપ્રીમ કોર્ટ પરિસરમાં એક વ્યક્તિએ સુબ્રત રોય પર કાળી શાહી ફેંકી હતી. શાહી ફેંકનાર વ્યક્તિએ સુબ્રત રોયને ‘ગરીબોનો ચોર’ કહ્યો હતો.
- સહારાએ દાવો કર્યો હતો કે તેણે 90% થી વધુ રોકાણકારોને ચૂકવી દીધા છે. સુપ્રીમ કોર્ટે આ સાબિત કરવા માટે પુરાવા માંગ્યા. સેબી સાથે પણ, 2-2.5 કરોડ રોકાણકારોમાંથી, ફક્ત 4600 રોકાણકારો પૈસાનો દાવો કરવા આગળ આવ્યા હતા. આ પછી સહારા ઈન્ડિયાના બેંક ખાતાઓ ફ્રીઝ કરવામાં આવ્યા હતા. એપ્રિલ 2013માં સેબીએ IPO ફાઇલ પણ બંધ કરી દીધી હતી.
- સુપ્રીમ કોર્ટના આદેશ પર 28 ફેબ્રુઆરી 2014ના રોજ લખનૌ પોલીસે તેને કસ્ટડીમાં લીધો હતો. રોય બે વર્ષ સુધી તિહાર જેલમાં રહ્યો અને 2016થી પેરોલ પર જેલની બહાર હતો. ઘણા વર્ષોથી લોકોના પૈસા ન ચૂકવવા બદલ સહારા વિરુદ્ધ પટના હાઈકોર્ટમાં પણ કેસ ચાલી રહ્યો છે. આ કેસમાં સુપ્રીમ કોર્ટે હાઈકોર્ટના ધરપકડના આદેશ પર રોક લગાવી દીધી હતી.
સુબ્રત રોયનું અવસાન 14 નવેમ્બર 2023 ના રોજ થયું હતું
સહારા ઈન્ડિયા દ્વારા જણાવવામાં આવ્યું હતું કે સુબ્રત રોય સહારા મેટાબોલિક સ્ટ્રોક, હાઈ બ્લડ પ્રેશર અને ડાયાબિટીસથી પીડિત હતા. 14 નવેમ્બર 2023 ના રોજ રાત્રે 10.30 વાગ્યે કાર્ડિયોરેસ્પીરેટરી અરેસ્ટને કારણે તેમનું અવસાન થયું. તેમને 12 નવેમ્બરથી કોકિલાબેન ધીરુભાઈ અંબાણી હોસ્પિટલ અને મેડિકલ રિસર્ચ ઈન્સ્ટિટ્યૂટ (KDAH)માં દાખલ કરવામાં આવ્યા હતા.
