નવી દિલ્હી56 મિનિટ પેહલા
- કૉપી લિંક
કેન્દ્ર સરકારે બુધવારે યુનિફાઇડ પેમેન્ટ ઇન્ટરફેસ (UPI)ને ઇન્સેન્ટીવ આપવા માટેની ઇન્સેન્ટીવ યોજનાને એક વર્ષ માટે લંબાવી. આ યોજના 31 માર્ચ, 2026 સુધી ચાલુ રહેશે અને તેના પર લગભગ 1,500 કરોડ રૂપિયા ખર્ચ થશે.
આ નિર્ણય કેન્દ્રીય મંત્રીમંડળમાં લેવામાં આવ્યો હતો. કેન્દ્રીય મંત્રી અશ્વિની વૈષ્ણવે જણાવ્યું હતું કે આ યોજના હેઠળ, નાના દુકાનદારોને RuPay ડેબિટ કાર્ડ અને BHIM-UPI દ્વારા રૂ. 2,000 સુધીના પર્સન ટુ મર્ચન્ટ (P2M) વ્યવહારો પર 0.15% ઇન્સેન્ટીવ મળશે.
પર્સન ટુ મર્ચન્ટ UPI ટ્રાન્ઝેક્શન એટલે વેપારી અને ગ્રાહક વચ્ચે કરવામાં આવેલ UPI ટ્રાન્ઝેક્શન. આ યોજના 1 એપ્રિલ 2021થી અમલમાં છે. RuPay ડેબિટ કાર્ડને ઇન્સેન્ટીવ આપવાથી વૈશ્વિક ચુકવણી કંપનીઓ Visa અને MasterCard પર સીધી અસર પડશે.
કેબિનેટ બેઠક બાદ યોજનાઓ સંબંધિત માહિતી આપતા કેન્દ્રીય મંત્રી.
દુકાનદારોને ઇન્સેન્ટીવ કેવી રીતે મળશે, ઉદાહરણ દ્વારા સમજો
- જો કોઈ ગ્રાહક 2000 રૂપિયાનો સામાન ખરીદે છે અને UPI દ્વારા ચૂકવણી કરે છે, તો દુકાનદારને 3 રૂપિયાનું ઇન્સેન્ટીવ મળશે. બેંકોને પણ ઇન્સેન્ટીવ મળશે. સરકાર બેંકોના દાવાની રકમના 80% રકમ તાત્કાલિક ચૂકવશે. બેંકને બાકીની 20% રકમ ત્યારે જ મળશે જ્યારે બેંકની ટેક્નિકલ ખામી 0.75% કરતા ઓછી હશે. બેંકની સિસ્ટમ અપટાઇમ 99.5%થી વધુ હશે.
- આ યોજના હેઠળ, સરકાર RuPay અને BHIM-UPI સિસ્ટમ દ્વારા કરવામાં આવેલા વ્યવહારોના મૂલ્યનો એક ટકાવારી હસ્તગત કરતી બેંકોને આપે છે. બેંક હસ્તગત કરવાનો અર્થ એ છે કે વેપારીઓ માટે ક્રેડિટ અથવા ડેબિટ કાર્ડ ચુકવણીની પ્રક્રિયા કરતી બધી બેંકો અથવા નાણાકીય સંસ્થાઓ.
20,000 કરોડના વ્યવહારોનું લક્ષ્ય સરકાર ડિજિટલ પેમેન્ટને ઇન્સેન્ટીવ આપવા માટે કામ કરી રહી છે. કેન્દ્રીય મંત્રીએ જણાવ્યું હતું કે, સરકાર નાણાકીય વર્ષ 2025-26માં 20,000 કરોડ રૂપિયાના વ્યવહારો પૂર્ણ કરવાનું લક્ષ્ય રાખે છે. ઉપરાંત, નાના શહેરો અને ગામડાઓમાં UPIને ઇન્સેન્ટીવ આપવું પડશે.
અગાઉ, RuPay ડેબિટ કાર્ડ અને BHIM-UPI વ્યવહારો પર વેપારી ડિસ્કાઉન્ટ દર ઘટાડીને શૂન્ય કરવામાં આવ્યો હતો. હવે, આ નવી ઇન્સેન્ટીવ યોજના સાથે, દુકાનદારોને UPI ચુકવણી સ્વીકારવા માટે ઇન્સેન્ટીવ આપવામાં આવશે.
તેમણે કહ્યું, ‘દુકાનદારો માટે UPI ચુકવણી એક સરળ, સુરક્ષિત અને ઝડપી ચુકવણી સેવા છે. ઉપરાંત, પૈસા કોઈપણ વધારાના ચાર્જ વિના સીધા બેંક ખાતામાં આવે છે.’
UPI NCPI દ્વારા સંચાલિત છે ભારતમાં, RTGS અને NEFT ચુકવણી પ્રણાલીઓનું સંચાલન RBI પાસે છે. IMPS, RuPay, UPI જેવી સિસ્ટમો નેશનલ પેમેન્ટ કોર્પોરેશન ઓફ ઈન્ડિયા (NPCI) દ્વારા સંચાલિત થાય છે. સરકારે 1 જાન્યુઆરી, 2020થી UPI વ્યવહારો માટે શૂન્ય-ચાર્જ ફ્રેમવર્ક ફરજિયાત કર્યું હતું.
UPI કેવી રીતે કામ કરે છે? UPI સેવા માટે તમારે વર્ચ્યુઅલ પેમેન્ટ સરનામું બનાવવું પડશે. આ પછી તેને બેંક ખાતા સાથે લિંક કરવું પડશે. આ પછી તમારો બેંક એકાઉન્ટ નંબર, બેંકનું નામ કે IFSC કોડ વગેરે યાદ રાખવાની જરૂર નથી. ચુકવણીકાર ફક્ત તમારા મોબાઇલ નંબરના આધારે ચુકવણી વિનંતી પર પ્રક્રિયા કરે છે.
જો તમારી પાસે તેમનો UPI ID (ઈમેલ ID, મોબાઈલ નંબર અથવા આધાર નંબર) હોય તો તમે તમારા સ્માર્ટફોન દ્વારા સરળતાથી પૈસા મોકલી શકો છો. ફક્ત પૈસા જ નહીં, યુટિલિટી બિલ પેમેન્ટ, ઓનલાઈન શોપિંગ, ખરીદી વગેરે માટે તમારે નેટ બેંકિંગ, ક્રેડિટ કે ડેબિટ કાર્ડની પણ જરૂર રહેશે નહીં. તમે આ બધા કાર્યો યુનિફાઇડ પેમેન્ટ ઇન્ટરફેસ સિસ્ટમ દ્વારા કરી શકો છો.
UPI સંબંધિત ખાસ બાબતો
- UPI સિસ્ટમ રીઅલ ટાઇમ ફંડ ટ્રાન્સફર પ્રદાન કરે છે
- કોઈને પૈસા મોકલવા માટે તમારે ફક્ત તેમનો UPI ID (ઈમેલ સરનામું, મોબાઈલ નંબર, આધાર નંબર જેવી વર્ચ્યુઅલ ઓળખ)ની જરૂર છે.
- UPI ID હોવાથી, તમારે ભંડોળ ટ્રાન્સફર કરવા માટે લાભાર્થીનું નામ, એકાઉન્ટ નંબર, બેંક વગેરે જેવી માહિતી એકત્રિત કરવાની જરૂર રહેશે નહીં. IFSC કોડ અને મોબાઇલ નંબરનો ઉપયોગ કરીને પૈસા ટ્રાન્સફર કરવામાં આવે છે.
- UPIને IMPSના મોડેલ પર વિકસાવવામાં આવ્યું છે. તેથી, તમે આ એપ વડે 24X7 બેંકિંગ કરી શકો છો.
- UPI દ્વારા ઓનલાઈન શોપિંગ કરવા માટે OTP, CVV કોડ, કાર્ડ નંબર, સમાપ્તિ તારીખ વગેરેની જરૂર રહેશે નહીં.
- એક જ મોબાઇલ એપ્લિકેશનથી બહુવિધ બેંક ખાતાઓમાંથી વ્યવહારો કરી શકાય છે.
