10 મિનિટ પેહલાલેખક: કિરણ જૈન
- કૉપી લિંક
આ દિવસોમાં એક્ટર અનુપમ ખેર તેમના સ્વર્ગસ્થ મિત્ર સતીશ કૌશિકની ફિલ્મ ‘કાગઝ 2’નું પ્રમોશન કરી રહ્યા છે. તેઓ આ ફિલ્મમાં લીડ રોલમાં જોવા મળશે. હાલમાં જદિવ્ય ભાસ્કરને આપેલા એક ઇન્ટરવ્યૂમાં અનુપમ ખેરે જણાવ્યું હતું કે 30 વર્ષ બાદ તેમને ગત વર્ષે કાશ્મીરી હોવાનો પુરાવો મળ્યો હતો.
હકીકતમાં ફિલ્મની વાર્તા એક નાગરિક તરીકે ઓફિશિયલ પેપર પર લખેલી બાબતોને અનુસરીને ફરે છે. વાતચીત દરમિયાન તેમણે સતીશ કૌશિક સાથે જોડાયેલી કેટલીક યાદો પણ શેર કરી. વાતચીતના કેટલાક હાઇલાઇટ્સ:
મિત્રો સતીશને કેટલું મિસ કરે છે?
તમે જેમને ભૂલી જાઓ છો તેમને યાદ કરો છો. હું સતીશને ક્યારેય ભૂલી શક્યો નથી. આજે પણ મને લાગે છે કે તે હંમેશા મારી આસપાસ જ હોય છે. મારા પર વિશ્વાસ કરો, આજે પણ અમારી વચ્ચે માનસિક વાતચીત થતી રહે છે. સતીશની અચાનક વિદાય મારા માટે ખૂબ જ આઘાતજનક હતી. તેમના ગયાના બે દિવસ પહેલાં અમે સાથે ડિનર કર્યું હતું. આ પછી તેઓ કાયમ માટે જતા રહ્યા હતા. સતીશ મારી આદત બની ગયો હતો. જેમાંથી સાજા થવામાં મને ઘણો સમય લાગશે અથવા કદાચ હું ક્યારેય રિકવર નહીં થઈ શકું.
આજે જ્યારે હું તેમની ફિલ્મનું પ્રમોશન કરી રહ્યો છું, ત્યારે મને લાગે છે કે તે કદાચ મને ઠપકો આપવા માંડશે. સતીશ મને ખૂબ ઠપકો આપતો હતો. ખાસ કરીને શૂટિંગ દરમિયાન જ્યારે તે મને ડિરેક્ટ કરતો હતો. તેમને લાગ્યું કે જ્યારે તે મને ડિરેક્ટ કરશે ત્યારે જ તે મારા પર કંટ્રોલમાં રાખશે. સામાન્ય જીવનમાં તેમને મારામાં જરાય રસ નહોતો.
તેમના વિના જીવન હવે સમાન નથી. હવે મારે તેમની યાદો સાથે જીવવું છે. ‘કાગઝ’ તેમની શ્રેષ્ઠ ફિલ્મોમાંની એક હતી. સતીશને આ વિષયમાં ખૂબ શ્રદ્ધા હતી. અમે ‘કાગઝ 2’ નું પ્રમોશન શક્ય એટલું જોરશોરથી કરીશું.
શું તમારે ક્યારેય તમારા અધિકારો માટે લડવું પડ્યું છે?
હું કાશ્મીરી છું. જો કે, મને એક વર્ષ પહેલાં આનો પુરાવો મળ્યો હતો. મારા પિતરાઈ ભાઈએ દસ્તાવેજ મોકલ્યો જે મારા કાશ્મીરી હોવાનું પ્રમાણપત્ર હતું. અમને 30 વર્ષથી તે પ્રમાણપત્ર મળ્યું નથી. હવે મારી માતાને પણ તે દસ્તાવેજ મળી ગયા છે. અમે એ પેપરની ઘણી રાહ જોઈ હતી. વર્ષો પછી પણ અમે ખુશ છીએ કે આખરે અમારી પાસે પણ કાશ્મીરી હોવાનો નક્કર દસ્તાવેજ છે. ‘કાગળ’ અથવા દસ્તાવેજ ખૂબ મહત્ત્વ ધરાવે છે.
કાગળ મારા માટે માત્ર દસ્તાવેજ જ નથી પણ લાગણી પણ છે. 2006માં મુંબઈના પૂરમાં મારા ઘણા પ્રમાણપત્રો ધોવાઈ ગયા હતા. દાદા મને પત્રો લખતા હતા. તે પણ ચાલ્યા ગયા. હું તેમના માટે હંમેશા ઉદાસી અનુભવું છું. મારા ઘણા પુસ્તકો અને પત્રો ધોવાઈ ગયા હતા. કાગળનું પોતાનું મહત્ત્વ છે. જરૂરી નથી કે સ્ટ્રેસ કાગળ સાથે સંકળાયેલું હોય. કાગળ એ લાગણી છે કે – ‘માણસ, આ કાગળ મારો છે’.
સતીશ કૌશિકની દીકરી વંશિકાની કેવી રીતે સંભાળ રાખે છે?
વંશિકા ખૂબ જ સ્વતંત્ર છોકરી છે. તે દેખાવમાં ભલે નાની હોય પણ તે એકદમ પરિપક્વ છે. જો કે, તેની સામે તેની દુર્ઘટના વિશે વાત કરવી ખૂબ મુશ્કેલ છે. પરંતુ, હું તેમના માટે કંઈ પણ કરવા તૈયાર છું. હું તેમને આખી જિંદગી સાથ આપીશ. તે એ પણ જાણે છે કે જ્યારે પણ તેમને મારી જરૂર પડશે, હું હંમેશા તેમની સાથે રહીશ. એ હવે મારી જવાબદારી છે.
તમારા પુત્ર સિકંદર સાથે તમારો સંબંધ કેવો છે?
ખરેખર, મારા પિતા અને મારા વચ્ચે ખૂબ જ સારા સંબંધ હતા. અમે સારા મિત્રો હતા. મેં સિકંદર સાથે પણ આ જ સંબંધ જાળવી રાખવાનો પ્રયાસ કર્યો. મને લાગે છે કે ઘણી વખત માણસ ઘરમાં પિતાની જેમ વર્તે છે. તેને લાગે છે કે પિતાની ભૂમિકા ભજવવી ખૂબ જ જરૂરી છે. સમાજમાં એક એવી વ્યવસ્થા છે જેનો આપણને ખ્યાલ નથી આવતો કે તે એક્ટિંગ કરતી વખતે વાસ્તવિકતા બની જાય છે, જ્યારે તે અભિનયની આદત બની જાય છે. હું પિતાની જેમ કામ કરતો નથી. મારા અને સિકંદર વચ્ચેનો સંબંધ પિતા અને પુત્રના સંબંધ કરતાં વધુ મિત્રતાનો છે.
40 વર્ષમાં માત્ર એક જ ફિલ્મ ‘ઓમ જય જગદીશ’નું દિગ્દર્શન, આગળની કોઈ યોજના…?
પ્રયાસ ચાલુ છે. કદાચ તમને આ વિશે જલ્દી જ ખબર પડી જશે. (હસતાં)