6 મિનિટ પેહલા
- કૉપી લિંક
હોસ્પિટલમાં લોકોની ભીડને લગતો વીડિયો સોશિયલ મીડિયા પર વાયરલ થયો છે.
વિશ્વભરમાં 70 લાખથી વધુ લોકોના મોતનો કારણ બનેલો જીવલેણ કોવિડ -19 મહામારી ફાટી નીકળ્યાના પાંચ વર્ષ પછી, ચીનમાં વધુ એક વાયરસે કહેર મચાવ્યો છે. તેને હ્યુમન મેટાપ્યુમોવાયરસ અથવા HMPV કહેવામાં આવે છે. આ વાયરસથી સંક્રમિત દર્દીઓમાં શ્વાસ લેવામાં તકલીફ અને ફ્લૂ જેવા લક્ષણો જોવા મળે છે. ચીનમાં HMPV વાયરસનું સંક્રમણ ઝડપથી ફેલાઈ રહ્યો છે અને મોટાભાગે બાળકો અને વૃદ્ધ લોકો તેની ઝપેટમાં આવી રહ્યા છે.
આનાથી કોવિડ-19 પછીના બીજા સ્વાસ્થ્ય સંકટની ગંભીર ચિંતા ઊભી થઈ છે, જેના કારણે પડોશી દેશોને પરિસ્થિતિ પર નજીકથી નજર રાખવા મજબુર કર્યા છે. ગયા મહિને ચીને ન્યુમોનિયા સહિત શિયાળાના રોગો માટે મોનિટરિંગ સિસ્ટમ શરૂ કરી હતી. ચીનના આરોગ્ય અધિકારીઓ હાલમાં HMPVને કોવિડ-19 વાયરસની જેમ મહામારી માની રહ્યા નથી. ડ્રેગને ડિસેમ્બર 2024માં કહ્યું હતું કે તે આ રોગ સામે લડવા માટે પ્રોટોકોલ લગાવવા જઈ રહ્યો છે.
દાવો- ચીને ઈમરજન્સી જાહેર કરી દીધી
ચીનના રોગ નિયંત્રણ અને નિવારણ માટેના રાષ્ટ્રીય વહીવટીતંત્રે જણાવ્યું હતું કે તે શ્વાસોચ્છવાસની તકલીફો ધરાવતા ફલૂના દર્દીઓના કેસોની જાણ કરવા, ચકાસણી કરવા અને હેન્ડલ કરવા માટે લેબોરેટરીઓ માટે એક પ્રક્રિયા લાગુ કરશે. એક સત્તાવાર નિવેદન દર્શાવે છે કે 16 થી 22 ડિસેમ્બરના સપ્તાહમાં ચીનમાં શ્વસન સંબંધી રોગોની સંખ્યામાં વધારો જોવા મળ્યો છે. SARS-CoV-2 (COVID-19) નામના હેન્ડલ પરથી X પર કરવામાં આવેલ એક પોસ્ટમાં એવો દાવો કરવામાં આવ્યો છે કે ચીને ઈમરજન્સી જાહેર કરી દીધી છે.
HMPV સિવાય, ઈન્ફલ્યુએન્ઝા એ, માયકોપ્લાઝ્મા ન્યુમોનિયા અને કોવિડ-19 વાયરસ સહિત અન્ય ઘણા વાયરસ ચીનમાં ઝડપથી ફેલાઈ રહ્યા હોવાનો દાવો કરવામાં આવે છે. એક સોશિયલ મીડિયા હેન્ડલએ એવો પણ અહેવાલ આપ્યો છે કે ચીનમાં બાળકોની હોસ્પિટલોમાં ન્યુમોનિયા અને ‘વ્હાઇટ લંગ’ના કેસોની સંખ્યામાં અચાનક વધારો થયો છે. ચીનના નેશનલ સેન્ટર ફોર ડિસીઝ કંટ્રોલે જણાવ્યું હતું કે તે દેશમાં શ્વસન અને મોસમી ઈન્ફલ્યુએન્ઝાના કેસોની બારીકાઈથી દેખરેખ રાખે છે અને આંતરરાષ્ટ્રીય એજન્સીઓના સંપર્કમાં છે.
હ્યુમન મેટાપ્યુમોવાયરસ (HMPV) શું છે
હ્યુમન મેટાપ્યુમોવાયરસ (HMPV) એ એક વાયરસ છે જેના લક્ષણો સામાન્ય શરદીના લક્ષણો જેવા જ હોય છે. સામાન્ય કિસ્સાઓમાં, તે ઉધરસ અથવા શદદી, નાકમાંથી પાણી નીકળવું અથવા ગળામાં દુખાવોનું કારણ બને છે. નાના બાળકો અને વૃદ્ધોમાં, HMPV ચેપ ગંભીર હોઈ શકે છે. આ વાયરસ નબળી રોગપ્રતિકારક શક્તિ ધરાવતા લોકોમાં ગંભીર બીમારીનું કારણ બની શકે છે.
શું HMPV એ COVID-19 જેવો જ છે?
HMPV ફલૂ જેવા લક્ષણોનું કારણ બને છે. વાયરસ સામાન્ય રીતે ઉપલા શ્વસન માર્ગને અસર કરે છે પરંતુ કેટલીકવાર નીચલા શ્વસન માર્ગના સંક્રમણનું કારણ બની શકે છે. શિયાળામાં અને વસંતઋતુના પ્રારંભમાં HMPV ચેપ વધુ સામાન્ય છે. જ્યારે HMPV અને SARS-CoV-2 (COVID-19 માટે જવાબદાર વાઈરસ) અલગ-અલગ વાયરલ સાથે સંબંધીત છે, તેઓમાં આશ્ચર્યજનક સમાનતા છે. બંને વાયરસ મુખ્યત્વે માનવ શ્વસનતંત્રને નિશાન બનાવે છે, જે હળવાથી ગંભીર ચેપનું કારણ બને છે. એચએમપીવી, કોવિડ-19ની જેમ, શ્વાસોચ્છવાસના ડ્રોપલેટ્સ (બોલતી વખતે અથવા ઉધરસ કરતી વખતે મોંમાંથી નીકળતા ટીપાં)ના સંપર્ક દ્વારા ફેલાય છે. બંને વાયરસના ચેપના લક્ષણો સમાન છે, જેમ કે તાવ, ઉધરસ, ગળામાં દુખાવો અને શ્વાસ લેવામાં તકલીફ. કોરોના વાયરસની જેમ, HMPV પણ બાળકો, વૃદ્ધો અને નબળી રોગપ્રતિકારક શક્તિ ધરાવતા લોકોને અસર કરે છે.
HMPV સંક્રમણને કેવી રીતે અટકાવવો?
HMPVના સંક્રમણથી બચવા માટે, આરોગ્ય અધિકારીઓ ઓછામાં ઓછા 20 સેકન્ડ સુધી સાબુ અને પાણીથી વારંવાર હાથ ધોવાની સલાહ આપે છે. હાથ ધોયા વગર આંખો, નાક કે મોંને સ્પર્શ કરવાનું ટાળો અને શરદી, શ્વાસ લેવામાં તકલીફ, તાવ જેવા લક્ષણો ધરાવતા લોકોના નજીકના સંપર્કમાં આવવાનું ટાળો. જે લોકોને શરદી જેવા લક્ષણો હોય તેમણે માસ્ક પહેરવું જોઈએ. છીંક કે ખાંસી આવે ત્યારે તમારા મોં અને નાકને ઢાંકો અને હાથ ધોવા અથવા સેનિટાઈઝરનો ઉપયોગ કરો.
HMPV સંક્રમણ માટે સારવાર અથવા વેક્સિન
હાલમાં, HMPV માટે કોઈ વિશિષ્ટ એન્ટિવાયરલ સારવાર નથી. કોઈ વેક્સિન બનાવવામાં આવી નથી. જો કોઈ વ્યક્તિને HMPV ચેપના લક્ષણો હોય, તો તેને પોતાને આઈસોલેટ કરવા અને સામાન્ય કાળજી લેવાની સલાહ આપવામાં આવે છે.
શું HMPV એક નવી મહામારીનું સંકટ છે?
જ્યારે ઘણી સોશિયલ મીડિયા પોસ્ટ્સ અને અહેવાલોમાં દાવો કરવામાં આવ્યો છે કે ચીન અન્ય મહામારી સામે લડી રહ્યું છે, ત્યારે સંભવિત કટોકટીની સ્થિતિ વિશે આરોગ્ય અધિકારીઓ તરફથી કોઈ સત્તાવાર નિવેદન આવ્યું નથી. hMPV માટે કોઈ ચોક્કસ સારવાર અથવા વેક્સિન ઉપલબ્ધ નથી, વાયરસ વિશે જાગૃતિ અને સાવચેતી તેના ફેલાવાને રોકવામાં મદદ કરી શકે છે.
શું ભારત HMPV સાથે લડવા તૈયાર છે?
નેશનલ સેન્ટર ફોર ડિસીઝ કંટ્રોલ (NCDC) એ ભારતમાં માનવ મેટાપ્યુમોવાયરસ (HMPV)ના કોઈ કેસની પુષ્ટિ કરી નથી. NCDCના ડિરેક્ટર ડૉ. અતુલ ગોયલે જણાવ્યું હતું કે HMPV સામાન્ય શરદીના વાયરસ જેવું લાગે છે, જે બાળકો અને વૃદ્ધોમાં ફલૂ જેવા લક્ષણોનું કારણ બને છે. તેમણે લોકોને પ્રમાણભૂત પ્રોટોકોલનું પાલન કરવા વિનંતી કરી, જેમ કે શરદી, ઉધરસ અને તાવ જેવા લક્ષણો ધરાવતા કોઈપણ વ્યક્તિ સાથે સંપર્ક ટાળવો. તેમણે ખાતરી આપી હતી કે ગભરાવાની જરૂર નથી અને નિયમિત શરદી કે તાવ માટે દવાઓ પૂરતી માત્રામાં ઉપલબ્ધ છે.
ડો.ગોયલે કહ્યું કે ચિંતા કરવાની જરૂર નથી. ભારતમાં શ્વસન સંબંધી રોગોના કેસોમાં કોઈ ખાસ વધારો થયો નથી. હોસ્પિટલોમાં પૂરતી સંખ્યામાં પથારી અને અન્ય જરૂરી સાધનો અને દવાઓની વ્યવસ્થા કરવામાં આવી છે. જો કે, સતર્કતા મહત્વપૂર્ણ છે. નિષ્ણાતો સહમત છે કે ભારતમાં HMPVથી હાલમાં કોઈ તાત્કાલિક જોખમ નથી.