કતાર છોડીને ઓમાન જવાની યોજના બનાવી રહ્યું છે હમાસ: યુદ્ધવિરામના દબાણને સહન કરવામાં અસમર્થ; મધ્યસ્થીની ભૂમિકાથી કતાર પરેશાન

હમાસના નેતાઓ ટૂંક સમયમાં કતારમાંથી તેમનો આધાર હટાવી શકે છે. વોલ સ્ટ્રીટ જર્નલના અહેવાલ મુજબ અમેરિકા ઇઝરાયલ અને હમાસ વચ્ચે યુદ્ધવિરામ સંધિને પૂર્ણ કરવા માટે કતાર પર સતત દબાણ કરી રહ્યું છે, જે અત્યાર સુધી શક્ય બન્યું નથી.

આરબ અધિકારીઓને ટાંકીને રિપોર્ટમાં કહેવામાં આવ્યું છે કે હમાસ હાલમાં ઓમાન સહિત બે ખાડી દેશોના સંપર્કમાં છે. વાસ્તવમાં હમાસનું માનવું છે કે બંધકોની મુક્તિ પર ઇઝરાયલ સાથે સોદો કરવામાં મહિનાઓ લાગી શકે છે. આવી સ્થિતિમાં તે કતાર સાથે પોતાના સંબંધો બગાડવા નથી માંગતો.

માર્ચમાં કતારના વડા પ્રધાન જસિમ અલ-થાની યુએસ સ્ટેટ સેક્રેટરી બ્લિંકનને મળ્યા હતા.

હમાસ નેતા કતારમાં 12 વર્ષથી રહે છે
હમાસના નેતાઓ 2012થી કતારમાં રહે છે. અહેવાલ મુજબ અમેરિકન દબાણને કારણે કતાર અને ઇજિપ્તે હાલમાં જ હમાસ પર યુદ્ધવિરામ ડીલને લઈને તેની શરતો હળવી કરવા દબાણ કર્યું છે. જો તેમ કરવામાં નહીં આવે તો હમાસને દેશમાંથી હાંકી કાઢવાની ધમકી પણ આપી છે. આ પહેલા 17 એપ્રિલે કતારે કહ્યું હતું કે તે ઈઝરાયલ અને હમાસ વચ્ચે મધ્યસ્થીની ભૂમિકા પર પુનર્વિચાર કરી રહ્યું છે.

કતારના વડા પ્રધાન જસિમ અલ-થાનીએ દોહામાં એક પ્રેસ કોન્ફરન્સ દરમિયાન જણાવ્યું હતું કે, “મધ્યસ્થી કરવામાં કતારની ભૂમિકાનો દુરુપયોગ થઈ રહ્યો છે. ઘણા દેશો તેમના ચૂંટણી પ્રચાર માટે કતાર વિરુદ્ધ નિવેદનો આપી રહ્યા છે. અમે બંને પક્ષો અમુક હદ સુધી યોગદાન આપી શકીએ છીએ અને પછી નિર્ણય લેવામાં આવશે.”

નેતન્યાહુએ કહ્યું હતું – યુદ્ધવિરામ ડીલ માટે કતાર પર દબાણ બનાવો
અમેરિકાના ઘણા ધારાસભ્યોએ વ્હાઇટ હાઉસને કતાર પર દબાણ લાવવા કહ્યું છે. ઈઝરાયલના વડાપ્રધાન બેન્જામિન નેતન્યાહુએ પણ હમાસ સાથે ડીલ કરવા માટે કતાર પર દબાણ લાવવાની વાત કરી હતી. આ દરમિયાન અમેરિકી અધિકારીઓએ કતારનો બચાવ કર્યો છે. તેમણે કહ્યું છે કે કતારે સતત બેઠકો દ્વારા ઈઝરાયલ અને હમાસ વચ્ચે સમજૂતી પર પહોંચવાનો પ્રયાસ કર્યો છે.

હકીકતમાં, અમેરિકાને ડર છે કે જો હમાસના નેતાઓ દોહા છોડી દે તો તેઓ ઈરાન અથવા સીરિયા જેવા દેશમાં જઈ શકે છે. અહીં અમેરિકાની પકડ નબળી છે અને આવી સ્થિતિમાં હમાસ નેતાઓનો સંપર્ક કરવો ખૂબ મુશ્કેલ હશે.

ઈઝરાયલ-હમાસ વચ્ચે ગયા વર્ષે કતારની મધ્યસ્થીથી સમજૂતી થઈ હતી
હમાસે પહેલીવાર 21 ઓક્ટોબરે બે અમેરિકન બંધકોને તેની કેદમાંથી મુક્ત કર્યા હતા. આ મધ્યસ્થી પણ કતાર દ્વારા કરવામાં આવી હતી. આ પછી નવેમ્બરમાં હમાસ અને ઈઝરાયલ વચ્ચે યુદ્ધવિરામ કરાર કરવામાં કતાર અને ઈજિપ્તે પણ મહત્ત્વની ભૂમિકા ભજવી હતી.

વાસ્તવમાં અમેરિકાના સહયોગી હોવા ઉપરાંત કતારના હમાસ સાથે પણ સંબંધો છે. હમાસ ચીફ ઈસ્માઈલ હનીયે પણ રાજધાની દોહાથી કામ કરે છે. કતાર પહેલાથી જ અમેરિકા અને હમાસ જેવા સંગઠનો વચ્ચે મધ્યસ્થી કરી ચૂક્યું છે.

કતારે ઘણા દેશોમાં મધ્યસ્થી કરી છે
ઈઝરાયલ-હમાસ ઉપરાંત કતાર યુક્રેન, લેબનોન, સુદાન અને અફઘાનિસ્તાન જેવા દેશોમાં પણ મધ્યસ્થીની ભૂમિકા ભજવી ચૂક્યું છે. ફોરેન પોલિસીના રિપોર્ટ અનુસાર, કતાર પાસે વિશ્વમાં ત્રીજા નંબરનો સૌથી મોટો ગેસ રિઝર્વ છે. માથાદીઠ આવકની દ્રષ્ટિએ તે વિશ્વનો છઠ્ઠો સૌથી મોટો દેશ છે.

બ્રિટિશ મીડિયા ગાર્ડિયન અનુસાર, મધ્યસ્થીની ભૂમિકા ભજવીને કતાર આંતરરાષ્ટ્રીય સમુદાયની સામે પોતાને એક મહત્ત્વપૂર્ણ દેશ તરીકે બતાવવા માંગે છે. આ સિવાય તે સાઉદી અરેબિયા અને સંયુક્ત આરબ અમીરાત જેવા પડોશી દેશોની દખલગીરીથી પણ સુરક્ષિત રહેવા માગે છે.