બેઇજિંગ2 મિનિટ પેહલા
- કૉપી લિંક
નેપાળના વડાપ્રધાન કેપી શર્મા ઓલી તાજેતરમાં જ ચીનની પાંચ દિવસની મુલાકાતે ગયા હતા. આ સમય દરમિયાન નેપાળ સત્તાવાર રીતે ચીનના બેલ્ટ એન્ડ રોડ ઇનિશિએટિવ (BRI) ફ્રેમવર્ક કરારમાં જોડાયું. આ કરારનો ઉદ્દેશ ટ્રાન્સ-હિમાલયન મલ્ટિ-ડાયમેન્શનલ કનેક્ટિવિટી નેટવર્ક બનાવવાનો છે. જેના દ્વારા નેપાળને બિઝનેસ અને કનેક્ટિવિટીના પ્રાદેશિક કેન્દ્રમાં રૂપાંતરિત કરવાનું છે.
ઈન્ડિયા ટુડે અનુસાર, આ પ્લાનમાં હાઈવે, રેલવે અને એનર્જી નેટવર્ક જેવા ઘણા મહત્વપૂર્ણ ઈન્ફ્રાસ્ટ્રક્ચર પ્રોજેક્ટ્સ સામેલ છે. તે ચીન અને એશિયાના અન્ય દેશો સાથે નેપાળની કનેક્ટિવિટી વધારીને આર્થિક વૃદ્ધિને વેગ આપવાનું વચન આપે છે.
કેપી ઓલીએ ચીનના રાષ્ટ્રપતિ શી જિનપિંગ સાથેની મુલાકાતમાં BRIને નેપાળ માટે ગેમ ચેન્જર ગણાવ્યું હતું. તેમણે ભારપૂર્વક જણાવ્યું હતું કે, આનાથી નેપાળમાં વિકાસની નવી તકો આવશે. બહેતર ઈન્ફ્રાસ્ટ્રક્ચર બિઝનેસ, પર્યટન, કૃષિ અને હાઈડ્રોપાવર માટે નવા રસ્તા ખોલશે.
નેપાળમાં ચીનની ડેટ ટ્રેપ ડિપ્લોમસીનો ડર ચીનના BRI પ્રોજેક્ટમાં નેપાળની ઔપચારિક ભાગીદારી તેની વિદેશ નીતિમાં મોટો ફેરફાર સૂચવે છે. ઐતિહાસિક રીતે નેપાળ ભારત સાથે ખૂબ જ મૈત્રીપૂર્ણ સંબંધો ધરાવે છે. જોકે, છેલ્લા કેટલાક સમયથી નેપાળ ભારત પરની પોતાની નિર્ભરતા ઘટાડવા માટે ચીન સાથે નવી આર્થિક તકો શોધી રહ્યું છે.
ચીને BRI પ્રોજેક્ટ દ્વારા નેપાળના ઈન્ફ્રાસ્ટ્રક્ચરમાં પરિવર્તન લાવવાના ઘણા વચનો આપ્યા છે, પરંતુ તેને ચીનની ડેટ ટ્રેપ ડિપ્લોમસી તરીકે પણ જોવામાં આવી રહ્યું છે. નિષ્ણાતો કહે છે કે જે પણ દેશ BRI લોન ચૂકવવામાં નિષ્ફળ જાય છે, તેની વ્યૂહાત્મક મિલકતો ચીન દ્વારા કબજે કરવામાં આવે છે.
તેવી જ રીતે, લોન ચૂકવવામાં નિષ્ફળ ગયા બાદ ચીને શ્રીલંકાના હમ્બનટોટા બંદરને 99 વર્ષ માટે લીઝ પર લીધું હતું.
નેપાળ અને ચીને 2017માં BRI અંગે એક કરાર પર હસ્તાક્ષર કર્યા હતા શરૂઆતમાં નેપાળ BRI પ્રોજેક્ટ માટે લોનને બદલે ગ્રાન્ટ (નાણાકીય મદદ)ની માંગ કરી રહ્યું હતું. જો કે, પીએમ ઓલીની મુલાકાત દરમિયાન, કરારમાં અનુદાનને બદલે રોકાણ અને સહાય શબ્દોનો ઉપયોગ કરવામાં આવ્યો છે. જેના કારણે આ અંગે વધુ અસ્પષ્ટતા પ્રવર્તી રહી છે.
નેપાળ અને ચીન વચ્ચે 2017માં BRI પ્રોજેક્ટ પર એક કરાર થયો હતો. આ મુજબ નેપાળમાં ચીનના પૈસાથી 9 પ્રોજેક્ટ પર કામ થવાનું હતું, પરંતુ 7 વર્ષ પછી પણ નેપાળમાં હજુ સુધી એક પણ પ્રોજેક્ટ શરૂ થયો નથી. હકીકતમાં, અગાઉની સરકાર ઇચ્છતી હતી કે ચીન નેપાળને લોનના બદલે નાણાકીય સહાયના રૂપમાં પૈસા આપે, પરંતુ ચીન આ વાતને નકારી રહ્યું હતું.
BRI દ્વારા 70 દેશોને જોડવાની યોજના ચીનની બેલ્ટ એન્ડ રોડ ઇનિશિયેટિવ અથવા BRIને નવા સિલ્ક રૂટ તરીકે પણ ઓળખવામાં આવે છે. આ ઘણા દેશોનો કનેક્ટિવિટી પ્રોજેક્ટ છે. BRI હેઠળ એશિયા, યુરોપ અને આફ્રિકાના 70 દેશોને રેલ, રોડ અને સમુદ્ર દ્વારા જોડવાની યોજના છે. ચીન હિંદ મહાસાગરમાં અથવા ભારતની નજીકના દેશોમાં બંદરો, નેવલ બેઝ અને ઓબ્ઝર્વેશન પોસ્ટ બનાવવા માંગે છે.
BRI દ્વારા ચીન ઘણા દેશોને મોટી લોન આપી રહ્યું છે. જો તે લોન ચૂકવવામાં અસમર્થ હોય, તો તે તેમના બંદરો કબજે કરે છે. કોઈપણ દેશ દ્વારા શરૂ કરવામાં આવેલો આ સૌથી મોટો પ્રોજેક્ટ છે.
