નવી દિલ્હી41 મિનિટ પેહલા
- કૉપી લિંક
વડાપ્રધાન નરેન્દ્ર મોદી 22 અને 23 ઓક્ટોબરે યોજાનારી BRICS સમિટમાં ભાગ લેવા રશિયા જશે. વિદેશ મંત્રાલયે શુક્રવારે આ જાણકારી આપી છે. રશિયા આ વર્ષે 16મી બ્રિક્સ સમિટની અધ્યક્ષતા કરી રહ્યું છે.
રશિયાના કઝાનમાં યોજાનારી આ સમિટ દરમિયાન પીએમ મોદી સભ્ય દેશોના નેતાઓ સાથે દ્વિપક્ષીય વાતચીત પણ કરશે. ચીનના રાષ્ટ્રપતિ શી જિનપિંગ પણ સમિટમાં ભાગ લેશે. આ દરમિયાન પીએમ મોદી અને જિનપિંગ વચ્ચે મુલાકાત થઈ શકે છે. બંને છેલ્લે 2022માં ઇન્ડોનેશિયાના બાલીમાં G20 સમિટ દરમિયાન મળ્યા હતા.
મોદીએ આ વર્ષે જુલાઈમાં રશિયાની મુલાકાત લીધી હતી. આ દરમિયાન રશિયાના રાષ્ટ્રપતિ વ્લાદિમીર પુતિને તેમને બ્રિક્સ સમિટ માટે આમંત્રણ આપ્યું હતું. મોદી જુલાઈમાં 22મી ભારત-રશિયા સમિટમાં ભાગ લેવા માટે મોસ્કો ગયા હતા. રશિયા પ્રવાસ દરમિયાન પીએમ મોદીએ રશિયાના રાષ્ટ્રપતિ પુતિન સાથે દ્વિપક્ષીય બેઠક પણ કરી હતી.
મોદીને રશિયાના સર્વોચ્ચ નાગરિક સન્માન ‘ઓર્ડર ઓફ સેન્ટ એન્ડ્ર્યુ ધ એપોસ્ટલ’થી પણ નવાજવામાં આવ્યા હતા. બંને નેતાઓએ મોસ્કોમાં રોસાટોમ પેવેલિયનની પણ મુલાકાત લીધી હતી.
આ દરમિયાન બંને વચ્ચે 2 કલાક સુધી વાતચીત ચાલી.
બ્રિક્સ શું છે અને તે કેટલું શક્તિશાળી છે?
બ્રિક્સ સંગઠનની સફર હવે જે સ્વરૂપે છે તે ત્રણ તબક્કામાં પૂર્ણ થઈ છે…
પ્રથમ તબક્કો: RIC એટલે કે રશિયા, ભારત અને ચીન- 1990 ના દાયકામાં આ ત્રણેય દેશો મળીને એક સંગઠન બનાવે છે. આ સંગઠનનું નેતૃત્વ રશિયન નેતા યેવજેની પ્રિમાકોવ દ્વારા કરવામાં આવ્યું હતું. ત્રણેય દેશોના એકસાથે આવવાનો હેતુ વિશ્વની વિદેશ નીતિમાં અમેરિકાના વર્ચસ્વને પડકારવાનો અને સાથે જ આપણા સંબંધોને પુનઃસ્થાપિત કરવાનો હતો.
બીજો તબક્કો: BRIC એટલે કે બ્રાઝિલ, રશિયા, ભારત અને ચીન- 2001 માં ઇન્વેસ્ટમેન્ટ બેંક ગોલ્ડમેન સૅક્સે આ ચાર દેશોને અર્થતંત્રની દૃષ્ટિએ વિશ્વમાં સૌથી ઝડપથી વિકસતા અર્થતંત્રો તરીકે વર્ણવ્યા હતા. આ પછી 2009 માં આ દેશોએ ભેગા થઈને એક સંગઠન બનાવ્યું, જેનું નામ BRIC હતું.
ત્રીજો તબક્કો: BRICS એટલે કે બ્રાઝિલ, રશિયા, ભારત, ચીન અને દક્ષિણ આફ્રિકા- 2010 માં દક્ષિણ આફ્રિકાને આફ્રિકન ખંડનું પ્રતિનિધિત્વ કરવા માટે આ સંગઠનનો એક ભાગ બનાવવામાં આવ્યો હતો. પછી આ સંગઠનને અંતિમ સ્વરૂપ મળ્યું અને તેને બ્રિક્સ કહેવામાં આવ્યું.
આજે, બ્રિક્સ EUને પાછળ છોડીને વિશ્વનું ત્રીજું સૌથી શક્તિશાળી આર્થિક સંગઠન બની ગયું છે.
જ્યારે પશ્ચિમી દેશો મંદીમાં અટવાયેલા હતા ત્યારે પણ બ્રિક્સ દેશો ઝડપથી આગળ વધ્યા 2008-2009માં જ્યારે પશ્ચિમી દેશો આર્થિક સંકટમાંથી પસાર થઈ રહ્યા હતા. ત્યારે પણ બ્રિક્સ દેશોની અર્થવ્યવસ્થા ઝડપથી વધી રહી હતી. બ્રિક્સ સંગઠનની રચનાનો ખ્યાલ ‘રાઇઝિંગ ઇકોનોમી’ના આધાર પર આધારિત છે.
મતલબ કે જે દેશોની અર્થવ્યવસ્થાઓ ઝડપથી આગળ વધવાની અને પશ્ચિમી દેશો સાથે સ્પર્ધા કરવાની હિંમત ધરાવે છે. અગાઉ પશ્ચિમી દેશો વિશ્વની અર્થવ્યવસ્થાના 60% થી 80% પર નિયંત્રણ કરતા હતા, હવે BRICS દેશો ધીમે ધીમે તેમનું સ્થાન લઈ રહ્યા છે.
પાકિસ્તાન પણ બનવા માગે છે બ્રિક્સનું સભ્ય વિશ્વના ત્રીજા સૌથી શક્તિશાળી આર્થિક સંગઠન બ્રિક્સમાં સામેલ થવા માટે પાકિસ્તાને પણ ગયા વર્ષે અરજી કરી હતી. તેણે 2024માં બ્રિક્સ સભ્યપદ હાંસલ કરવા માટે રશિયા પાસેથી મદદ મળવાની આશા પણ વ્યક્ત કરી છે.
રશિયામાં પાકિસ્તાનના રાજદૂત મુહમ્મદ ખાલિદ જમાલીએ ગયા વર્ષે ન્યૂઝ એજન્સી TASSને આપેલા ઈન્ટરવ્યુમાં આ જાણકારી આપી હતી. તેમણે કહ્યું હતું કે, પાકિસ્તાને બ્રિક્સ સભ્યપદ માટે અરજી કરી છે. અમને આશા છે કે રશિયા આમાં અમને મદદ કરશે.