રોમ14 મિનિટ પેહલા
- કૉપી લિંક
વિશ્વનો સૌથી નાનો દેશ વેટિકન છે. વિસ્તાર ફક્ત 0.49 ચોરસ કિમી, વસતિ ફક્ત 764 લોકોની. તે ઇટાલીની રાજધાની રોમની અંદર આવેલું છે. આ એટલો નાનો દેશ છે કે દિલ્હીમાં 3 હજારથી વધુ વેટિકન રહી શકે છે.
આ નાનો દેશ વિશ્વની 130 કરોડ કેથોલિક વસતિ માટે આસ્થાનું કેન્દ્ર છે. પોપ અહીંના રાજકીય અને ધાર્મિક નેતા છે. એટલે કે, ભારતની વસતિ જેટલા લોકોનો ધાર્મિક નેતા. વેટિકન એક સામ્રાજ્ય છે અને પોપ તેના રાજા છે.
પોપ કોણ છે, આ પદનું શું મહત્વ છે, વેટિકન દેશ કેથોલિક ચર્ચનું મુખ્ય કેન્દ્ર કેમ છે… જાણો આ સ્ટોરીમાં…
સવાલ 1. પોપ કોણ છે અને તે શા માટે આટલા ખાસ છે?
જવાબ: પોપ કેથોલિક ખ્રિસ્તી ધર્મના સૌથી મોટા ધાર્મિક નેતા છે. વિશ્વમાં ખ્રિસ્તીઓની સંખ્યા 240 કરોડ છે. આમાંથી 130 કરોડ કેથોલિક છે. પોપને સેન્ટ પીટરના ઉત્તરાધિકારી માનવામાં આવે છે. ઈસુ ખ્રિસ્તે તેમના અનુયાયીઓનું નેતૃત્વ કરવા માટે સંત પીટરને પસંદ કર્યા હતા.
પોપની મુખ્ય જવાબદારીઓમાં ધાર્મિક સંવાદમાં જોડાવા અને શાંતિ માટે પ્રયત્ન કરવા માટે વિશ્વ નેતાઓને મળવાનો સમાવેશ થાય છે. તેઓ કાર્ડિનલ્સ (પોપના સલાહકારોનું જૂથ), બિશપ અને અન્ય ચર્ચ અધિકારીઓની નિમણૂક કરે છે. પોપ વિશ્વભરના કેથોલિક સમુદાયના લોકોને મળે છે અને ખ્રિસ્તી ધર્મનો ઉપદેશ પણ આપે છે.
સવાલ 2: પોપ પદનો ઇતિહાસ શું છે?
જવાબ: પોપ પદની શરૂઆત સેન્ટ પીટરથી થઈ હતી. તે ઈસુ ખ્રિસ્તના બાર શિષ્યોમાંના એક હતા. કેથોલિક માન્યતાઓ અનુસાર, ઈસુ ખ્રિસ્તે સેન્ટ પીટરને તેમના અનુયાયીઓના નેતા બનાવ્યા. આનાથી તેઓ રોમ (ઇટાલીની રાજધાની)ના પ્રથમ બિશપ બન્યા. રોમન સમ્રાટ નીરોના શાસનકાળ દરમિયાન ઈસ 64 થી 68 વચ્ચે સેન્ટ પીટરની હત્યા કરવામાં આવી હતી. સેન્ટ પીટર્સ બેસિલિકા (વેટિકન સિટીનું ચર્ચ) પાછળથી તેમની કબર પર બનાવવામાં આવ્યું હતું.
શરૂઆતમાં પોપને બિશપ કહેવામાં આવતા હતા. સમ્રાટ કોન્સ્ટેન્ટાઈને ઈસ 313માં ખ્રિસ્તી ધર્મને માન્યતા આપી. આ પછી પોપનો પ્રભાવ વધવા લાગ્યો. ઈસ 380માં સમ્રાટ થિયોડોસિયસ પહેલાએ ખ્રિસ્તી ધર્મને રોમન સામ્રાજ્યનો સત્તાવાર ધર્મ જાહેર કર્યો. આનાથી પોપની શક્તિમાં વધુ વધારો થયો.
ઈસ 1309માં, પોપનું કાર્યાલય ફ્રાન્સના એવિગ્નનમાં સ્થળાંતરિત થયું. જોકે, ઈસ 1377માં તેને પાછું રોમ ખસેડવામાં આવ્યું. ઈસ 756 થી 1870 સુધી પોપે મધ્ય ઇટાલી (પોપલ સ્ટેટ્સ)માં રોમન કેથોલિક પ્રભાવના વિસ્તારો પર શાસન કર્યું.
સવાલ 3. વેટિકન શું છે અને તે શા માટે ખાસ છે?
જવાબ: વેટિકન એ કેથોલિક ચર્ચના વડા એટલે કે પોપનું નિવાસસ્થાન છે. પોપ અહીંના એપોસ્ટોલિક પેલેસમાં રહે છે. વેટિકન ઇટાલીની રાજધાની રોમથી ઘેરાયેલું છે. ઘણા દેશોના પાદરીઓ અને સાધ્વીઓ અહીં રહે છે. વસતિ 764 છે.
1929માં વેટિકન એક સ્વતંત્ર દેશ બન્યો
- 19મી સદીમાં ઇટાલીમાં રાજકીય અને સામાજિક ચળવળો ચાલી રહી હતી. વેટિકન તે સમયે રોમનો એક ભાગ હતો. આ સમયગાળા દરમિયાન કેથોલિક ચર્ચ અને ઇટાલીના એકીકરણના દળો વચ્ચે તણાવ પેદા થવા લાગ્યો.
- 1870માં ઇટાલીના એકીકરણ પછી પોપના રાજ્યો પર પોપનું રાજકીય નિયંત્રણ સમાપ્ત થયું. તેમનો અધિકાર ફક્ત વેટિકન પૂરતો મર્યાદિત રહ્યો.
- વેટિકન સિટીની સ્થાપના 1929માં લેટરન સંધિ હેઠળ એક અલગ દેશ તરીકે કરવામાં આવી હતી. તેને એક અલગ રાજ્ય તરીકે પણ માન્યતા આપવામાં આવી હતી. પોપને તેના રાજકીય-ધાર્મિક નેતા અને રાજા માનવામાં આવતા હતા.
- આ સંધિમાં એવું પણ નક્કી કરવામાં આવ્યું હતું કે રોમને કેથોલિક સમાજના કેન્દ્રમાં એક વિશેષ સ્થાન આપવામાં આવશે અને તેને તીર્થસ્થાન ગણવામાં આવશે.
સવાલ 4: રોમન કેથોલિક ચર્ચ અન્ય ચર્ચોથી કેવી રીતે અલગ છે?
જવાબ: રોમન કેથોલિક ચર્ચ ખ્રિસ્તી ધર્મનો સૌથી મોટો સંપ્રદાય છે. આ ઉપરાંત, ખ્રિસ્તી સમુદાયના બે અન્ય મુખ્ય સંપ્રદાયો પ્રોટેસ્ટંટ ધર્મ અને પૂર્વીય રૂઢિચુસ્તતા છે. રોમન કેથોલિક ચર્ચ ઈસુ ખ્રિસ્તના ઉપદેશો પર આધારિત છે. બાઇબલની સાથે ચર્ચ પણ પરંપરાઓને ધર્મ અને શ્રદ્ધાનો આધાર માને છે.
કેથોલિક ચર્ચ આ સિદ્ધાંતોમાં માને છે…
એક ભગવાન: જે ત્રણ સ્વરૂપમાં અસ્તિત્વ ધરાવે છે. આ ત્રણ તત્વ (Trinity) છે:
- પિતા (God the Father)- સમગ્ર બ્રહ્માંડના સર્જનહાર
- પુત્ર (Jesus Christ)- ભગવાનના પુત્ર અને અવતાર
- પવિત્ર આત્મા (Holy Spirit)- ભગવાનની દિવ્ય શક્તિ
મધર મેરી: કેથોલિક ચર્ચ ઈસુની માતા મેરીને ખાસ સન્માન આપે છે. એવું માનવામાં આવે છે કે તે પોતાના શરીર સાથે સ્વર્ગમાં પહોંચી હતી. કેથોલિક પ્રાર્થનામાં મેરીને ખાસ સ્થાન આપવામાં આવ્યું છે.
શુદ્ધિકરણ: કેથોલિક માન્યતા અનુસાર, મૃત્યુ પછી આત્મા સ્વર્ગમાં જતા પહેલા શુદ્ધ થાય છે. આ તે સ્થાન છે જ્યાં મૃત્યુ પછી આત્માઓ તેમના પાપોનું પ્રાયશ્ચિત કરે છે. પાપોથી મુક્ત થયા પછી આત્માઓ સ્વર્ગમાં જાય છે.
પોપ અને કેથોલિક ચર્ચને લગતા વિવાદો
1. વેટીલેક્સ કૌભાંડ
2012માં પોપ બેનેડિક્ટ XVI પોપ હતા. પછી ‘His Holiness’ નામનું એક પુસ્તક પ્રકાશિત થયું, જે તેમના ગુપ્ત દસ્તાવેજો પર આધારિત હતું. આ ખાનગી દસ્તાવેજો પોપના પોતાના બટલર દ્વારા એક લેખકને લીક કરવામાં આવ્યા હતા.
આ દસ્તાવેજોની તપાસ કર્યા પછી આંતરિક તપાસ હાથ ધરવામાં આવી. એવું બહાર આવ્યું હતું કે કેટલાક બહારના લોકો ગે બિશપને બ્લેકમેલ કરી રહ્યા હતા કારણ કે તેમણે તેમના બ્રહ્મચર્યના નિયમો તોડ્યા હતા. આ વિવાદ બાદ પોપ બેનેડિક્ટ XVIએ 2013માં પોપ પદ પરથી રાજીનામું આપ્યું.
2. કેથોલિક ચર્ચોમાં બાળકોનું જાતીય શોષણ
કેથોલિક ચર્ચ પર ઘણા પાદરીઓ અને સાધુઓ દ્વારા લાંબા સમયથી બાળ શોષણનો આરોપ મૂકવામાં આવ્યો છે. એપ્રિલ 2014માં પોપ ફ્રાન્સિસે પહેલીવાર ચર્ચમાં બાળકોના જાતીય શોષણનો સ્વીકાર કર્યો અને જાહેરમાં માફી પણ માંગી. અત્યાર સુધી વેટિકનની ટીકા કરવામાં આવી હતી કે આ બાબતે કોઈપણ પોપ તરફથી કોઈ પ્રતિક્રિયા આવી નથી.
3. કેથોલિક ચર્ચના પાદરીઓ બાળકો પેદા કરતા હતા
ફેબ્રુઆરી 2019માં ન્યૂ યોર્ક ટાઈમ્સે એક લેખમાં અહેવાલ આપ્યો હતો કે ઘણા વેટિકન પાદરીઓના પોતાના બાળકો છે. વેટિકને આવા પાદરીઓ માટે ગુપ્ત માર્ગદર્શિકા બનાવી છે.
સીએનએનના અહેવાલ મુજબ, વેટિકનના પ્રવક્તાએ પછી કહ્યું, હું પુષ્ટિ કરી શકું છું કે આ માર્ગદર્શિકા અસ્તિત્વમાં છે. આ દસ્તાવેજ વેટિકનની અંદર ઉપયોગ માટે છે. આ પ્રકાશન માટે નથી.
વેટિકનના પ્રવક્તાએ કહ્યું હતું કે આ ગુપ્ત માર્ગદર્શિકા હેઠળ, જે પાદરીએ બાળકો પેદા કર્યા છે તેને પાદરી તરીકેના પદ પરથી રાજીનામું આપવા અને પિતા તરીકેની જવાબદારીઓ નિભાવવા માટે કહેવામાં આવે છે.
