એસ જયશંકર માલદીવના વિદેશ મંત્રી મોસ્સા ઝમીરને મળ્યા: ભારતીય સૈનિકોને પરત બોલાવવા બાબતે ચર્ચા થઈ: ઝમીરે કહ્યું- અમે ભારત સાથેના સંબંધો સુધારવા માંગીએ છીએ

તસવીરમાં ભારતના વિદેશ મંત્રી જયશંકર માલદીવના વિદેશ મંત્રી સાથે દેખાય છે.

ભારત અને માલદીવ વચ્ચે ચાલી રહેલા તણાવ વચ્ચે ગુરુવારે વિદેશ મંત્રી એસ જયશંકરે યુગાન્ડાની રાજધાની કમ્પાલામાં માલદીવના વિદેશ મંત્રી મોસ્સા ઝમીર સાથે મુલાકાત કરી હતી. બંને નેતાઓ વચ્ચે પરસ્પર સંબંધો અને ભારતીય સૈનિકોને પરત બોલાવવાના મુદ્દા પર ચર્ચા થઈ હતી.

જયશંકર નોન અલાઈન્ડ મુવમેન્ટ (NAM) સમિટ માટે યુગાન્ડાના પ્રવાસે છે. શુક્રવારથી શરૂ થઈ રહેલી સમિટ પહેલા બંને નેતાઓની મુલાકાત થઈ હતી. આ દરમિયાન તેમણે માલદીવમાં ચાલી રહેલા વિકાસ પ્રોજેક્ટ, SAARC અને NAMમાં બંને દેશોની ભાગીદારી અંગે પણ ચર્ચા કરી હતી.

બેઠક બાદ માલદીવના વિદેશ મંત્રીએ સોશિયલ મીડિયા પર લખ્યું કે અમે અમારા સંબંધોને મજબૂત કરવા અને તેને આગળ લઈ જવા માટે પ્રતિબદ્ધ છીએ. માલદીવ હિન્દ મહાસાગરમાં ભારતના મુખ્ય દરિયાઈ પડોશીઓમાંનું એક છે.

ડિસેમ્બર 2023માં આયોજિત COP28 સમિટમાં PM મોદી અને રાષ્ટ્રપતિ મુઈઝ્ઝુએ બંને દેશો વચ્ચેના સંબંધોને મજબૂત કરવા પર ચર્ચા કરી હતી.

ભારતીય સૈનિકોને પરત બોલાવવા માટે 15 માર્ચની ડેડલાઈન
પાંચ દિવસ પહેલા માલદીવમાં હાજર ભારતીય હાઈ કમિશનરની હાજરીમાં યોજાયેલી કોર કમિટીની બેઠક બાદ માલદીવના રાષ્ટ્રપતિ કાર્યાલયે ભારતને તેના સૈનિકોને પરત બોલાવવા માટે 15 માર્ચની ડેડલાઈન આપી હતી.

તેમણે કહ્યું હતું કે ભારતીય સૈનિકો માલદીવમાં રહી શકે નહીં. રાષ્ટ્રપતિ મુઈઝ્ઝુ અને તેમની સરકારની આ નીતિ છે. માલદીવ મીડિયાએ ત્યાંની સરકારને ટાંકીને કહ્યું કે હાલમાં 88 ભારતીય સૈનિકો માલદીવમાં હાજર છે. બંને દેશો વચ્ચે સૈનિકોને પરત બોલાવવા અંગે ચર્ચા કરવા માટે એક ઉચ્ચ સ્તરીય કમિટી બનાવવામાં આવી છે.

ભારત માલદીવના સૌથી મોટા ઈન્ફ્રાસ્ટ્રક્ચર પ્રોજેક્ટને ફંડ આપી રહ્યું છે
અગાઉની સરકાર દરમિયાન, બંને દેશો વચ્ચે સંરક્ષણ તેમજ અન્ય ઘણા મુદ્દાઓ પર દ્વિપક્ષીય ભાગીદારી મજબૂત થઈ હતી. ગયા વર્ષે ઓગસ્ટમાં પીએમ મોદીએ માલદીવના પૂર્વ રાષ્ટ્રપતિ ઈબ્રાહિમ મોહમ્મદ સોલિહ સાથે મુલાકાત કરી હતી. આ દરમિયાન, બંને દેશો વચ્ચે ભારત દ્વારા ભંડોળ પૂરું પાડવામાં આવેલ ગ્રેટર મેલ કનેક્ટિવિટી પ્રોજેક્ટ (GMCP) શરૂ કરવામાં આવ્યો હતો.

માલદીવમાં આ સૌથી મોટો ઈન્ફ્રાસ્ટ્રક્ચર પ્રોજેક્ટ છે. આ અંતર્ગત રાજધાની માલેને વિલિંગ્લી, ગુલ્હીફાલ્હુ અને થિલાફુશી જેવા ટાપુઓ સાથે જોડવા માટે 6.74 કિલોમીટર લાંબો પુલ અને કોઝવે લિંક બનાવવામાં આવશે. આ પહેલા મે 2023માં રક્ષા મંત્રી રાજનાથ સિંહ પણ માલદીવ ગયા હતા. આ દરમિયાન તેમણે એક ફાસ્ટ પેટ્રોલિંગ જહાજ અને લેન્ડિંગ એરક્રાફ્ટ પાડોશી દેશને સોંપ્યું હતું.

જો કે ઓક્ટોબર 2023માં માલદીવમાં યોજાયેલી રાષ્ટ્રપતિની ચૂંટણી દરમિયાન મોહમ્મદ મુઈઝુએ ઈન્ડિયા આઉટનો નારો આપ્યો હતો. આ ઓપરેશન એ માન્યતા પર આધારિત હતું કે ભારતીય સૈનિકોની હાજરી માલદીવની સાર્વભૌમત્વ માટે ખતરો છે. નવેમ્બરમાં ચૂંટણી જીત્યા બાદ મુઈઝ્ઝૂ માલદીવના રાષ્ટ્રપતિ બન્યા હતા. આ પછી તરત જ તેણે ભારતીય સૈનિકોને પરત મોકલવાની વાત કરી.

માલદીવમાં ભારતીય સૈનિકો શું કરી રહ્યા છે?
ભારતે 2010 અને 2013માં માલદીવને બે હેલિકોપ્ટર અને 2020માં એક નાનું એરક્રાફ્ટ ભેટમાં આપ્યું હતું. આને લઈને માલદીવમાં ભારે હોબાળો થયો હતો. મુઈઝ્ઝુના નેતૃત્વમાં વિપક્ષે તત્કાલીન રાષ્ટ્રપતિ સોલિહ પર ‘ઈન્ડિયા ફર્સ્ટ’ નીતિ અપનાવવાનો આરોપ લગાવ્યો હતો.

ભારતનું કહેવું છે કે ભેટમાં મળેલા એરક્રાફ્ટનો ઉપયોગ સર્ચ-એન્ડ-રેસ્ક્યૂ ઓપરેશન્સ અને દર્દીઓના પરિવહન માટે થવાનો હતો. માલદીવની સેનાએ 2021માં કહ્યું હતું કે આ વિમાનના ઓપરેશન અને સમારકામ માટે 70થી વધુ ભારતીય સેનાના જવાનો દેશમાં હાજર છે.આ પછી માલદીવની વિપક્ષી પાર્ટીઓએ ‘ઈન્ડિયા આઉટ’ અભિયાન શરૂ કર્યું. તેમની માંગ એવી હતી કે ભારતીય સુરક્ષા દળોના જવાનોએ માલદીવ છોડવું જોઈએ.

શું ભારત માલદીવમાંથી સૈનિકો પરત બોલાવશે
હજુ સુધી વિદેશ મંત્રાલયે આ અંગે કોઈ સત્તાવાર જાહેરાત કરી નથી. જોકે, માલદીવના રાષ્ટ્રપતિ મોહમ્મદ મુઈઝ્ઝુએ COP28માં કહ્યું હતું કે ભારત સરકારે માલદીવમાં હાજર તેના સૈનિકોને પરત બોલાવવાનો નિર્ણય લીધો છે.

રાષ્ટ્રપતિ મુઈઝ્ઝુએ કહ્યું હતું- આ મુદ્દે ભારત સરકાર સાથે ચર્ચા થઈ છે. ભારત સૈનિકોને પરત બોલાવવા માટે સંમત થઈ ગયું છે. વિકાસ પરિયોજનાઓને લગતા પ્રશ્નોના નિરાકરણ માટે ઉચ્ચ સ્તરીય સમિતિની રચના કરવા માટે પણ સહમતિ બની છે.

‘ભારતીય સૈનિકોને હટાવવાની માલદીવની જનતાની ઈચ્છા છે’
જાન્યુઆરીની શરૂઆતમાં ટાઈમ્સ ઓફ ઈન્ડિયાને આપેલા ઈન્ટરવ્યુમાં રાષ્ટ્રપતિ મુઈઝ્ઝુને ભારતની સૈન્ય હાજરીના મુદ્દે એક પ્રશ્ન પૂછવામાં આવ્યો હતો. સવાલ એ હતો કે શું ભારત તેના સૈનિકોને પરત બોલાવવા મામલે ચિંતિત છે.

જો તેઓ પરત આવી જશે તો ભારતીય સંપત્તિઓ અથવા નેવીના હેલિકોપ્ટર અને એરક્રાફ્ટ જેવા પ્લેટફોર્મનું શું થશે. તે સ્થાનિક લોકોના જીવન બચાવવા અને અન્ય HADR પ્રવૃત્તિઓને સરળ બનાવવામાં મહત્વની ભૂમિકા ભજવી છે?

આ બાબતે મુઈઝ્ઝુએ જવાબ આપ્યો હતો- આ વર્ષની રાષ્ટ્રપતિની ચૂંટણીમાં માલદીવના લોકોએ સ્પષ્ટ કરી દીધું હતું કે તેઓ દેશમાં વિદેશી સૈનિકોની હાજરી નથી ઈચ્છતા. હાલમાં ભારત એકમાત્ર એવો દેશ છે જેના સૈનિકો અહીં હાજર છે. માલદીવના નાગરિકોની ઈચ્છાને ધ્યાનમાં રાખીને મેં ભારતને તેના સૈનિકોને પરત બોલાવવા માટે કહ્યું છે.

મને પૂરો વિશ્વાસ છે કે વિશ્વનો સૌથી મોટો લોકતાંત્રિક દેશ ભારત માલદીવની જનતાની ઈચ્છાઓનું સન્માન કરશે. હું માનું છું કે અમારા દ્વિપક્ષીય સંબંધો એટલા મજબૂત છે કે બંને દેશો આ મુદ્દાને વાતચીત દ્વારા ઉકેલી શકે છે.

સાથે જ તેઓ લશ્કરી હાજરી વિના તેમના સંબંધોને વધુ મજબૂત કરી શકે છે. મને કોઈ શંકા નથી કે ભારત અથવા હિન્દ મહાસાગરમાં હિત ધરાવતો અન્ય કોઈ દેશ આપણા નાગરિકોની લોકશાહી ઈચ્છાનું સન્માન કરશે.

આ સમાચાર પણ વાંચો…

EaseMyTripના CEOએ કહ્યું- માલદીવ ચીનના પ્રવાસીઓ પાસેથી જ કમાણી કરે: કહ્યું- નવી સરકાર ચીનની સમર્થક છે, અમે ભારતને પ્રાથમિકતા આપતા ફ્લાઈટ્સ બંધ કરી

ભારતની ટ્રાવેલ એજન્સી કંપની EaseMyTrip ના CEO નિશાંત પિટ્ટીએ માલદીવની ફ્લાઈટ્સ સ્થગિત કરવાના તેમના નિર્ણય પર નિવેદન આપ્યું છે. પિટ્ટીએ સોશિયલ મીડિયા પર લખ્યું – માલદીવની નવી સરકાર ચીન તરફી છે, તેથી હવે તેણે ભારતના પ્રવાસીઓથી નહીં પરંતુ ચીનના પ્રવાસીઓ પાસેથી પૈસા કમાવવા જોઈએ.