23 મિનિટ પેહલા
- કૉપી લિંક
અમેરિકાએ સીરિયન ઈસ્લામિક સ્ટેટ અને અલ કાયદા સાથે સંકળાયેલા આતંકવાદી જૂથોના અડ્ડાઓ પર હુમલો કર્યો. જેમાં 37 આતંકવાદીઓ માર્યા ગયા છે. અમેરિકી સૈન્યએ રવિવારે કહ્યું કે, તેઓએ સીરિયામાં બે અલગ-અલગ દિવસોમાં ઓપરેશન હાથ ધર્યું.
યુએસ સેન્ટ્રલ કમાન્ડના જણાવ્યા અનુસાર, 16 સપ્ટેમ્બરે મધ્ય સીરિયામાં ISISના ટ્રેનિંગ સેન્ટર પર હવાઈ હુમલો કરવામાં આવ્યો હતો. જેમાં 28 આતંકવાદીઓ માર્યા ગયા હતા. આ પછી અમેરિકી સેનાએ 24 સપ્ટેમ્બરના રોજ ઉત્તર-પશ્ચિમ સીરિયા પર હુમલો કર્યો, જેમાં અલ કાયદા જૂથના 9 આતંકવાદીઓ માર્યા ગયા.
24 સપ્ટેમ્બરે માર્યા ગયેલા આતંકવાદીની ઓળખ પણ જાહેર કરવામાં આવી છે. અમેરિકી સેનાના જણાવ્યા અનુસાર, હુમલામાં અલ કાયદા સંગઠન સાથે સંકળાયેલા હુરસ અલ-દિનનો ટોચનો નેતા ‘અબ્દ-અલ-રઉફ’ માર્યો ગયો છે. તેણે સીરિયામાં લશ્કરી કામગીરીની દેખરેખ રાખી હતી.
અમેરિકાએ ફેબ્રુઆરીમાં સીરિયામાં ઈરાનના અનેક ઠેકાણાઓ પર હુમલો કર્યો હતો.
સીરિયા 74% સુન્ની અને 10% શિયા વસતી ધરાવતો મુસ્લિમ બહુમતી દેશ છે. બહુ ઓછી વસતી હોવા છતાં, સીરિયામાં શિયા નેતા બશર અલ-અસદનું શાસન છે. બશરને હટાવવા માટે 2011માં સીરિયામાં સંઘર્ષ થયો હતો, પરંતુ તેઓ હજુ પણ સત્તામાં છે. જો કે, દેશને આની ભારે કિંમત ચૂકવવી પડી શકે છે.
સીરિયામાં બહુમતી સુન્ની વસતી વધારે હોવા છતાં, શિયા નેતા કેવી રીતે પકડાયો? છેલ્લા 13 વર્ષથી સીરિયામાં શા માટે સંઘર્ષ છેડાયેલો છે એ આપણે આગળ જાણીશું…
વોઈસ ઓફ અમેરિકા અનુસાર, ફેબ્રુઆરી 1966માં સીરિયામાં બળવો થયો હતો. તે સમયે સીરિયન એરફોર્સ કમાન્ડર હાફિઝ અસદ પણ આમાં સામેલ હતો. તખ્તાપલટ બાદ હાફિઝને સીરિયાના સંરક્ષણ પ્રધાન બનાવવામાં આવ્યા હતા.
ચાર વર્ષ પછી 1970 માં, હાફેઝ અસદે બીજા બળવાનું નેતૃત્વ કર્યું અને રાષ્ટ્રપતિ સલાહ હદીદનું સ્થાન લીધું. હાફિઝ અસદે બાથ પાર્ટી સિવાય અન્ય તમામ પાર્ટીઓને ખતમ કરી નાખી. તેણે તેના વિરોધીઓને મારી નાખ્યા અને પસંદગીપૂર્વક શિયા લોકોને સત્તા પર બેસાડ્યા.
હાફિઝ અસદે લગભગ 3 દાયકા સુધી સીરિયા પર શાસન કર્યું.
મિડલ ઈસ્ટ આઈના રિપોર્ટ અનુસાર હાફિઝ અસદે રશિયા સાથે સારા સંબંધો બનાવ્યા. હાફિઝે 1981માં ઈરાક સામેના યુદ્ધમાં ઈરાનનું સમર્થન કર્યું હતું અને ઈરાન સાથે વધુ સારા સંબંધો સ્થાપિત કર્યા હતા. વર્ષ 2000માં હાફિઝ અસદનું અવસાન થયું હતું, ત્યાર બાદ તેમની જગ્યાએ તેમના પુત્ર બશર અલ-અસદ આવ્યા હતા.
સીરિયામાં પણ આરબ સ્પ્રિંગ પહોંચી, રાષ્ટ્રપતિએ કડક દબાણ કર્યું વર્ષ 2011માં આરબ દેશોમાં સરકાર વિરોધી લહેર શરૂ થઈ હતી. તે માર્ચ 2011માં સીરિયા પહોંચ્યો હતો. બહુમતી સુન્ની વસતીએ બશર અલ-અસદને સત્તા પરથી હટાવવા માટે પ્રદર્શન કરવાનું શરૂ કર્યું. બશર અલ-અસદે સુરક્ષા દળોને શાંતિપૂર્ણ વિરોધને દબાવવાનો આદેશ આપ્યો હતો, પરંતુ દેખાવો બંધ ન થયા.
સીરિયન આર્મીના ઘણા સૈનિકો વિરોધીઓ સાથે જોડાયા અને બસદને હટાવવાની ઝુંબેશ શરૂ કરી. આનાથી નારાજ થઈને સીરિયાના રાષ્ટ્રપતિએ સડકો પર ટેન્ક ઉતારી હતી. પોતાના દેશના લોકો પર બોમ્બ ફેંક્યા અને રાસાયણિક હથિયારોનો ઉપયોગ કર્યો.
સીરિયાની સરકાર પર રાસાયણિક હથિયારોથી પોતાના જ નાગરિકો પર હુમલો કરવાનો આરોપ છે.
સીરિયાની સરકાર વિરુદ્ધ રચાયેલા સંગઠનને સુન્ની દેશોનું સમર્થન મળ્યું રાષ્ટ્રપતિ અસદને હટાવવા માટે સુન્ની લડવૈયાઓએ ફ્રી સીરિયન આર્મી (FRA)ની રચના કરી. અલ જઝીરાના રિપોર્ટ અનુસાર, FRAને સાઉદી અરેબિયા અને કતાર સહિત ઘણા સુન્ની દેશોનું સમર્થન મળ્યું હતું. FRA ને હમાસ જેવા આતંકવાદી સંગઠનો તરફથી પણ સમર્થન મળ્યું હતું. તેઓએ FRA ને પૈસા અને હથિયારોથી મદદ કરી.
સીરિયામાંથી સુન્ની સરકારને હટાવવા માટે ઈરાકમાંથી ઈસ્લામિક સ્ટેટ ઓફ ઈરાક (આઈએસઆઈ)ના લડવૈયાઓ પણ સીરિયા પહોંચ્યા હતા. હવે આઈએસઆઈનું નામ બદલીને ઈસ્લામિક સ્ટેટ ઓફ ઈરાક એન્ડ સીરિયા (આઈએસઆઈએસ) કરવામાં આવ્યું છે. અલગ-અલગ મોરચે લડાઈમાં ફસાઈ ગયા બાદ સીરિયામાં ગૃહયુદ્ધ ફાટી નીકળ્યું હતું.
રશિયા અને અમેરિકા પણ સીરિયન યુદ્ધમાં ઉતર્યા અલજઝીરા અનુસાર, થોડા વર્ષો બાદ ISISને હરાવવાના નામે અમેરિકા પણ સીરિયાના યુદ્ધમાં ઉતર્યું. અમેરિકાએ સીરિયામાં 2000 સૈનિકો તૈનાત કર્યા છે. અમેરિકન સેનાએ ISISના સ્થાનો પર મિસાઇલો છોડવાનું શરૂ કર્યું.
ઘણા મોરચે ઘેરાયેલા અને ઘણા શહેરો ગુમાવ્યા પછી, બશર અલ-અસદે રશિયા પાસેથી મદદ માગી. રશિયાએ સીરિયામાં પોતાની સેના ઉતારી અને ત્યાં પોતાનું બેઝ સ્થાપ્યું. શિયા દેશ હોવાના કારણે ઈરાન પહેલાથી જ સીરિયાની સરકારને મદદ કરી રહ્યું હતું. ઈરાનના ઈશારે લેબનનના હિઝબુલ્લાહ લડવૈયાઓ પણ બશર અલ-અસદના સમર્થનમાં ઉતરી આવ્યા હતા.
સીરિયામાં ઘણા મોરચે લડાઈ શરૂ થઈ, કુર્દોએ પણ સેના બનાવી સીરિયામાં ચારે બાજુથી લડાઈ ચાલી રહી હતી. કુર્દિશ સમુદાયની મોટી વસતી સીરિયાના ઉત્તર-પૂર્વ વિસ્તારમાં રહે છે. કુર્દ લોકોએ પણ આ વિરોધનો લાભ લીધો હતો. અમેરિકાના ઉશ્કેરણી પર, 50 હજાર કુર્દિશ લડવૈયાઓએ મળીને ઓક્ટોબર 2015માં સીરિયન ડેમોક્રેટિક ફોર્સિસ (SDF)ની રચના કરી હતી.
SDF એ અલગ દેશ ‘કુર્દીસ્તાન’ બનાવવા માટે સરકાર વિરુદ્ધ ગેરિલા યુદ્ધ શરૂ કર્યું. તુર્કીમાં કુર્દિશ સમુદાયની પણ મોટી વસતી છે. તુર્કી સરકાર નહોતી ઈચ્છતી કે કુર્દિશ સમુદાય મજબૂત બને જેના કારણે તેમના દેશમાં પણ વિરોધ પ્રદર્શન થાય. તેથી, તુર્કીએ સીરિયામાં પ્રવેશ કર્યો અને એસડીએફને નિશાન બનાવવાનું શરૂ કર્યું.
સીરિયામાં ઘણા કુર્દિશ વિસ્તારો સીરિયન ડેમોક્રેટિક ફોર્સના નિયંત્રણ હેઠળ છે.
વિદ્રોહીઓએ સીરિયામાં ઘણા વિસ્તારો કબજે કર્યા બીબીસી અનુસાર રશિયા, અમેરિકા, સાઉદી અરેબિયા, ઈરાન, ઇઝરાયલ, તુર્કી જેવા દેશો પોતપોતાના હિતોને ધ્યાનમાં લઈને સીરિયામાં એકબીજાના જૂથને સમર્થન આપી રહ્યા છે. સીરિયાના મોટાભાગના વિસ્તારો હજુ પણ બળવાખોરો, જેહાદીઓ અને કુર્દ દ્વારા નિયંત્રિત છે.
સંયુક્ત રાષ્ટ્રના આંકડા અનુસાર, 2011થી અત્યાર સુધીમાં સીરિયામાં 3 લાખથી વધુ લોકો માર્યા ગયા છે. લગભગ 7 મિલિયન લોકો સીરિયા છોડીને અન્ય દેશોમાં સ્થળાંતર કરી ચૂક્યા છે.
શા માટે યુએસ સૈનિકો હજુ પણ સીરિયામાં હાજર છે? અમેરિકાએ 2019માં કહ્યું હતું કે, તે સીરિયામાંથી હટી જશે અને કુર્દને સમર્થન નહીં આપે. બીબીસીના અહેવાલ મુજબ, લગભગ 900 અમેરિકન સૈનિકો હજુ પણ તૈનાત છે. અમેરિકાનું કહેવું છે કે તે અહીં ISIS સામે લડી રહ્યું છે. અસદ સરકારનો આરોપ છે કે યુએસ આર્મી કુર્દિશ દળોની મદદથી તેમના તેલ ક્ષેત્રો પર કબજો જમાવી રહી છે અને તેલ વેચીને પૈસા કમાઈ રહી છે.
જોકે અમેરિકા આ વાતને નકારી રહ્યું છે. બીબીસીના અહેવાલ મુજબ સીરિયા પાસે લગભગ 2.5 અબજ બેરલ તેલનો ભંડાર છે. અન્ય આરબ દેશોની સરખામણીમાં આ ઘણું ઓછું છે, પરંતુ તે દેશના અર્થતંત્રમાં મહત્વની ભૂમિકા ભજવે છે. સીરિયામાં તેલના ઘણા કુવાઓ સ્થાનિક કુર્દિશ દળોના નિયંત્રણમાં છે.
