તેહરાન10 મિનિટ પેહલા
- કૉપી લિંક
ઈરાનમાં આજે રાષ્ટ્રપતિની ચૂંટણી યોજાઈ રહી છે. દેશભરના 58,000થી વધુ મતદાન મથકો પર સવારે 8 વાગ્યાથી મતદાન શરૂ થઈ ગયું છે. ચૂંટણીમાં 6 કરોડથી વધુ મતદારો છે જેઓ ગયા મહિને વિમાન દુર્ઘટનામાં ઇબ્રાહિમ રાયસીના મૃત્યુ બાદ નવા રાષ્ટ્રપતિ નક્કી કરશે.
રાષ્ટ્રપતિની ચૂંટણીમાં 6 ઉમેદવારો રેસમાં હતા પરંતુ મતદાનના થોડા કલાકો પહેલા 2 ઉમેદવારોએ પોતાના નામ પાછા ખેંચી લીધા હતા. ઈરાની મીડિયા અનુસાર, રૂઢિચુસ્ત નેતાઓ નથી ઈચ્છતા કે કટ્ટરવાદી નેતાઓના મત વિભાજિત થાય જેથી મધ્યમ નેતાઓને ફાયદો થાય.
ઈરાની મહિલાઓ મતદાન કરવા લાઈનમાં ઉભી છે.
ક્રાંતિકારી દળના નેતાઓ એકતા દર્શાવે છે
બુધવારે રાત્રે ઉપરાષ્ટ્રપતિ અમીર હુસૈન કાઝીઝાદેહ હાશ્મીએ પોતાનું નામ પાછું ખેંચી લીધું હતું. તેમણે કહ્યું કે ક્રાંતિકારી દળની એકતા જાળવી રાખવા માટે તેમણે આ પગલું ભર્યું છે.
કાઝીઝાદેહ હાશેમીએ આશા વ્યક્ત કરી હતી કે રેસમાં અન્ય ઉમેદવારો, મોહમ્મદ બાકર કાલીબાફ, સઈદ જલીલી અને અલી રેઝા ઝાકાની, ક્રાંતિકારી દળને મજબૂત કરવા માટે ચૂંટણી પહેલા સર્વસંમતિ પર પહોંચશે.
તેહરાનના મેયર પણ પાછળ હટી ગયા
વાઇસ પ્રેસિડેન્ટ કાઝીઝાદેહ હાશેમીની અપીલના કલાકો પછી, તેહરાનના મેયર અલી રેઝા જાકાનીએ પીછેહઠ કરવાનો નિર્ણય લીધો. તેમણે સોશિયલ મીડિયા પર પોસ્ટ કરીને આની જાહેરાત કરી હતી.
2021માં રાષ્ટ્રપતિ ઇબ્રાહિમ રાયસીના દાવાને મજબૂત કરવા માટે જકાનીએ પણ પીછેહઠ કરી હતી. જાકાણીએ રેસમાં અન્ય બે કટ્ટરપંથી ઉમેદવારોને એકતા બતાવવા હાકલ કરી છે.
રાષ્ટ્રપતિની રેસમાં હવે ચાર ઉમેદવારો છે, જેમાંથી બે રિવોલ્યુશનરી ફોર્સ સાથે સંકળાયેલા નથી. બે અગ્રણી લોકોએ તેમની બોલી છોડી દીધા પછી, શક્ય છે કે સઈદ જલીલી અને કાલીબાફમાંથી માત્ર એક જ છેલ્લી રેસમાં બચશે.
7 મહિલાઓએ પણ અરજી કરી હતી
ચૂંટણીના નિયમો અનુસાર ઈરાનની ગાર્ડિયન કાઉન્સિલ તમામ ઉમેદવારોની અરજીઓની તપાસ કરે છે. કોઈપણ ઉમેદવાર તેમની મંજૂરી મેળવ્યા બાદ જ ચૂંટણીમાં ઉભા રહી શકે છે.
આ ચૂંટણીમાં 80 લોકોએ રાષ્ટ્રપતિ બનવા માટે અરજી કરી હતી. જોકે, ગાર્ડિયન કાઉન્સિલને માત્ર 6 જ ચૂંટણી લડવા માટે લાયક જણાયા હતા. પૂર્વ રાષ્ટ્રપતિ મહમૂદ અહમદીનેજાદને પણ ગાર્ડિયન કાઉન્સિલ દ્વારા ચૂંટણી લડવા માટે મંજૂરી આપવામાં આવી ન હતી.
ત્રણ વખત સંસદના સ્પીકર રહી ચૂકેલા અલી લારિજાનીએ પણ રાષ્ટ્રપતિની ચૂંટણી લડવા માટે અરજી કરી હતી, પરંતુ તેમને પણ અંતિમ યાદીમાં સામેલ કરવામાં આવ્યા ન હતા. 7 મહિલાઓએ પણ ચૂંટણી લડવા માટે અરજી કરી હતી, પરંતુ મંજૂરી મળી ન હતી.
શેડો હિજાબ મુદ્દો
આ ચૂંટણીમાં આવું પહેલીવાર થઈ રહ્યું છે જ્યારે ભ્રષ્ટાચાર, પશ્ચિમી દેશોના પ્રતિબંધો, પ્રેસની સ્વતંત્રતા, બ્રેઈન ડ્રેઈન અટકાવવા વગેરે જેવા નવા મુદ્દાઓ ચર્ચામાં છે.
સૌથી ચોંકાવનારો ચૂંટણી મુદ્દો હિજાબ કાયદાનો છે. ઈરાનમાં હિજાબ વિરોધી ચળવળ અને સરકાર દ્વારા તેના પછીના દમનને કારણે 2022 માં ઘણા મતદારોના મગજમાં આ સૌથી મોટો મુદ્દો રહ્યો છે.
હિજાબ લાંબા સમયથી ધાર્મિક ઓળખનું પ્રતીક છે, પરંતુ તે ઈરાનમાં રાજકીય શસ્ત્ર પણ છે.
ઈરાનમાં 1979માં ઈસ્લામિક ક્રાંતિ બાદ હિજાબ કાયદો લાગુ કરવામાં આવ્યો ત્યારથી મહિલાઓ અલગ અલગ રીતે તેનો વિરોધ કરી રહી છે.
ઈરાનના 61 મિલિયન મતદારોમાંથી અડધાથી વધુ મહિલાઓ છે. પ્રમુખપદની રેસમાં સામેલ મોહમ્મદ બકર કાલિબાફે તાજેતરમાં કહ્યું હતું કે હિજાબ કાયદા પર નવી દિશામાં કામ કરવાની જરૂર છે. રસપ્રદ વાત એ છે કે કાલીબાફની છબી કટ્ટરવાદી નેતાની છે.
છેલ્લા 4 ઉમેદવારો બાકી છે
સઈદ જલીલી
સઈદ જલીલી રાષ્ટ્રીય સુરક્ષા આયોગના પૂર્વ સચિવ રહી ચૂક્યા છે. તેઓ પશ્ચિમી દેશો અને ઈરાન વચ્ચે પરમાણુ શસ્ત્રો પર મંત્રણાના વાટાઘાટકાર રહ્યા છે. તેમણે પરમાણુ હથિયારો અંગે આક્રમક વલણ અપનાવ્યું છે. તેને કટ્ટરવાદી છાવણીનો માનવામાં આવે છે અને તે આયાતુલ્લાહ ખામેનીની ખૂબ નજીક છે. પ્રમુખપદ માટે આવો દાવો ખૂબ જ પ્રબળ છે.
સઈદ જલીલીનો એક ચાહક તેના ફોટો સાથે.
મોહમ્મદ બકર કાલીબાફ
મોહમ્મદ બકર કાલીબાફ સંસદના વર્તમાન સ્પીકર છે. તેઓ તેહરાનના મેયર અને શક્તિશાળી રિવોલ્યુશનરી ગાર્ડના વડા પણ રહી ચૂક્યા છે. તેઓ ઈરાની પોલીસના વડા તરીકે પણ રહી ચૂક્યા છે. વ્યવહારુ રાજકીય વ્યક્તિત્વ તરીકે જોવાનું પસંદ કરે છે.
મુસ્તફા પોરમોહમ્મદી
મુસ્તફા પોરમોહમ્મદી કાયદા અને ગૃહ બાબતોના ભૂતપૂર્વ પ્રધાન છે. તેમને કટ્ટરપંથી નેતા તરીકે પણ ઓળખવામાં આવે છે, પરંતુ તેઓ હિજાબ કાયદાની વિરુદ્ધ છે. તે કહે છે કે આપણે ઈરાની મહિલાઓ સાથે આટલી ક્રૂરતાથી વર્તવું જોઈએ નહીં. તેણે કહ્યું કે જો તે રાષ્ટ્રપતિ બનશે તો તે હિજાબ કાયદાને ખતમ કરી દેશે.
મસૂદ પઝકિયાનારેસ
તાબ્રિઝના સાંસદ મસૂદ પાઝાકિયાનારેસને સૌથી ઉદારવાદી નેતા તરીકે ઓળખવામાં આવે છે. તેઓ પૂર્વ રાષ્ટ્રપતિ હસન રુહાનીના નજીકના માનવામાં આવે છે. તેણે ચર્ચાઓમાં ઘણી વખત હિજાબનો વિરોધ કર્યો છે. તેમનું કહેવું છે કે નૈતિક પોલીસિંગનો અધિકાર કોઈને નથી.
સુધારાવાદી નેતા મસૂદ પાઝાક્યાનારેસના સમર્થકો તેમના ફોટા સાથે.
ઈરાનમાં ચૂંટણી સંબંધિત નિયમો
- 18 વર્ષથી ઉપરની કોઈપણ વ્યક્તિ નેશનલ આઈડી કાર્ડ બતાવીને મતદાન કરી શકે છે.
- દેશભરમાં 58,640 બૂથ પર ચૂંટણી બેલેટ બોક્સ દ્વારા મતદાન થઈ રહ્યું છે.
- શાળાઓ, મસ્જિદો અને અન્ય જાહેર સ્થળોએ મતદાન મથકો ઉભા કરવામાં આવ્યા છે.
- 40 થી 75 વર્ષની વયની વ્યક્તિઓ જ રાષ્ટ્રપતિની ચૂંટણી લડી શકે છે.
- જો ચૂંટણીમાં કોઈપણ ઉમેદવારને 50 ટકા મતો ન મળે તો સૌથી વધુ મત મેળવનાર બે મુખ્ય ઉમેદવારો વચ્ચે 5 જુલાઈએ ફરીથી ચૂંટણી યોજાશે.
- ચૂંટણીના પરિણામો બાદ ઈરાનના સર્વોચ્ચ ધાર્મિક નેતા આયાતુલ્લાહ ખામેની નવા રાષ્ટ્રપતિના શપથ લે તે પહેલા પરિણામોને મંજૂરી આપશે.
