2 મિનિટ પેહલાલેખક: ગૌરવ તિવારી
- કૉપી લિંક
ઉત્તર-પૂર્વીય રાજ્ય આસામના હૈલાકાંડી જિલ્લામાં 15 મહિનાની છોકરી ફરહાના ખાનુમને સ્વાઈન ફ્લૂનો ચેપ લાગ્યો હતો અને તેનું મૃત્યુ થયું હતું. આસામની બરાક ખીણમાં સ્વાઈન ફ્લૂના કેસમાં સતત વધારો થઈ રહ્યો છે. આ અંગે રાજ્યમાં હાઈ એલર્ટ પણ આપવામાં આવ્યું છે.
પશ્ચિમના રાજ્યોમાં રાજસ્થાનની પણ આવી જ હાલત છે. જેટલી ઝડપે અહીં ગરમી વધી રહી છે તે જ રીતે સ્વાઈન ફ્લૂના કેસોમાં પણ વધારો થઈ રહ્યો છે. વધતા જતા કેસોને જોતા સમગ્ર રાજ્યમાં હાઈ એલર્ટ આપવામાં આવ્યું છે.
2009માં સ્વાઈન ફ્લૂ પ્રથમ વખત માણસોમાં જોવા મળ્યો હતો અને વિશ્વભરના અખબારોની હેડલાઈન બની હતી. હકીકતમાં તે એટલી ઝડપથી ફેલાઈ કે વર્લ્ડ હેલ્થ ઓર્ગેનાઈઝેશન (WHO) એ તેને મહામારી જાહેર કરી હતી. પછી તેણે આખી દુનિયામાં હાહાકાર મચાવી દીધો. સેન્ટર્સ ફોર ડિસીઝ કંટ્રોલ એન્ડ પ્રિવેન્શન અનુસાર, વર્ષ 2009માં સ્વાઈન ફ્લૂના કારણે વિશ્વભરમાં અંદાજે 5 લાખ 75 હજાર લોકોના મોત થયા હતા. જો કે, 2010 સુધીમાં તેના કેસ નિયંત્રણમાં આવ્યા અને તે હવે રોગચાળો રહ્યો ન હતો.
હવે ફરી એકવાર ભારતના વિવિધ રાજ્યોમાં સ્વાઈન ફ્લૂના ઝડપથી વધી રહેલા કેસ ચિંતાનો વિષય બન્યો છે.
આજે ‘ તબિયતપાણી‘ માં આપણે સ્વાઈન ફ્લૂ વિશે વાત કરીશું. તમે એ પણ શીખી શકશો કે-
- સ્વાઈન ફ્લૂના લક્ષણો શું છે?
- આ રોગ કેટલો ખતરનાક છે?
- તેની સારવાર શું છે અને આપણે તેને કેવી રીતે અટકાવી શકીએ?
સ્વાઈન ફ્લૂ શું છે
સ્વાઈન ફ્લૂને H1N1 વાયરસ પણ કહેવામાં આવે છે. તે ઈન્ફલ્યુએન્ઝાના નવા વેરિયન્ટ જેવું છે, કારણ કે તેના લક્ષણો સામાન્ય ફ્લૂ જેવા જ છે. સ્વાઈન ફ્લૂ એ મૂળ ડુક્કર દ્વારા થતો રોગ છે, જે પછી મનુષ્યોમાં પણ ફેલાય છે. મનુષ્યોમાં તેનો ચેપ દર, એટલે કે એક વ્યક્તિથી બીજી વ્યક્તિમાં ફેલાવાની ઝડપ ખૂબ જ ઝડપી છે.
તેમાં H1N2 અને H1N3 વેરિયન્ટ પણ છે. જો કે, ઈન્ફલ્યુએન્ઝાના આ પ્રકારો મનુષ્યોમાં એટલી ઝડપથી ફેલાતા નથી. આવા કિસ્સાઓ પણ બહુ ઓછા જોવા મળે છે.
સ્વાઈન ફ્લૂના મુખ્ય લક્ષણો શું છે
સ્વાઈન ફ્લૂ એ એક પ્રકારનો શ્વસન રોગ છે, જે આપણી શ્વસનતંત્રને અસર કરે છે. ચાલો ગ્રાફિકમાં જોઈએ કે તેના લક્ષણો કેવી રીતે દેખાય છે-
ગંભીર કિસ્સાઓમાં મૃત્યુ થઈ શકે છે. જો કે, આ ફક્ત ભાગ્યે જ કિસ્સાઓમાં થાય છે. મોટા ભાગના કિસ્સાઓમાં તેના લક્ષણો સામાન્ય હોય છે.
આ કારણે નાના બાળકો, વૃદ્ધો, સગર્ભા સ્ત્રીઓ અને નબળી રોગપ્રતિકારક શક્તિ ધરાવતા લોકોને વધુ જોખમ હોઈ શકે છે.
સ્વાઈન ફ્લૂ કોને વધુ નુકસાન પહોંચાડી શકે છે? સ્વાઈન ફ્લૂ કેટલાક લોકો માટે વધુ ખતરનાક સાબિત થઈ શકે છે. ગંભીર લક્ષણો દેખાઈ શકે છે અથવા આરોગ્યની સ્થિતિ બગડી શકે છે. જ્યારે સ્વાઈન ફ્લૂ શરૂ થયો, ત્યારે તેનાથી સૌથી વધુ નુકસાન 5 વર્ષથી ઓછી ઉંમરના બાળકોને છે.
ચાલો ગ્રાફિકમાં જોઈએ જેના માટે લોકો માટે સ્વાઈન ફ્લૂ વધુ જોખમ ઊભું કરી શકે છે.
સ્વાઈન ફ્લૂ કેવી રીતે ફેલાય છે?
સ્વાઈન ફ્લૂ ઈન્ફલ્યુએન્ઝા વાઇરસના એક પ્રકારથી થાય છે. આ વાયરસ ભૂંડના શરીરમાં થાય છે. મનુષ્યોમાં, આ રોગ એક વ્યક્તિથી બીજી વ્યક્તિમાં સરળતાથી અને ઝડપથી ફેલાય છે.
વર્ષ 2009ની આસપાસ સ્વાઈન ફ્લૂનું જોખમ એટલું વધી ગયું હતું કે લોકો ભૂંડને મારીને જમીનમાં દાટી દેતા હતા. જ્યારે ક્લેવલેન્ડ ક્લિનિક અનુસાર, ડુક્કરનું માંસ ખાવાથી મનુષ્યમાં સ્વાઈન ફ્લૂ ફેલાવવાની શક્યતાઓ નહિવત્ છે કારણ કે તેને ખાતા પહેલાં યોગ્ય રીતે રાંધવામાં આવે છે. તમામ બેક્ટેરિયા અને વાઇરસ ગરમીથી નાશ પામે છે.
સ્વાઈન ફ્લૂના ભયનું સૌથી મોટું કારણ એ છે કે તે અત્યંત ચેપી રોગ છે. તે લાળ અને લાળના નાના કણો દ્વારા ફેલાય છે. જેમ-
- છીંક
- ઉધરસ
- વાયરસ સાથેની સપાટીને સ્પર્શ કર્યા પછી તે જ હાથથી આંખો અથવા નાકને સ્પર્શ કરવો
સ્વાઈન ફ્લૂની સારવાર શું છે?
જે લોકો સ્વસ્થ છે તેમને સ્વાઈન ફ્લૂ બહુ નુકસાન પહોંચાડતું નથી. ડૉક્ટરો તેની સારવાર માટે એન્ટિવાઇરલ અને તાવની દવાઓ આપે છે. ખાવાની ટેવ અને રોગપ્રતિકારક શક્તિ વધારવા અંગે સાવચેતી રાખવાના ઉપાયો પણ સૂચવો.
- બને તેટલો આરામ કરો. આ શરીરને રાહત આપશે અને રોગપ્રતિકારક શક્તિને મજબૂત કરશે.
- પ્રવાહીનું સેવન વધારવું. તે આપણને ડિહાઇડ્રેશનથી બચાવે છે.
- ખીચડી જેવો હળવો ખોરાક ખાઓ. તેનાથી શરીરને એનર્જી મળશે અને પાચનતંત્રને આરામ મળશે.
- તમારા ડાયટમાં ફળો અને લીલા શાકભાજીનું પ્રમાણ વધારવું. તેનાથી શરીરને ઈન્ફેક્શન સામે લડવાની તાકાત મળશે.
આ રીતે સાવચેતી રાખવી
દવાની દુનિયામાં એક ખૂબ જ જૂની પણ અત્યારની કહેવત છે, ‘ઇલાજ કરતાં નિવારણ બેસ્ટ છે.’ આનો અર્થ એ છે કે ઉપચાર કરતાં નિવારણ વધુ સારું છે.
રોગ થયા પછી, આપણે સારવાર કરાવીને ઠીક થઈ જઈએ છીએ, પરંતુ આ સમયગાળા દરમિયાન શરીરને ઘણું નુકસાન થાય છે. તેથી સલામત રહેવું વધુ સારું છે.
જો આપણે ઈચ્છીએ તો કેટલીક બાબતોને ધ્યાનમાં રાખીને સ્વાઈન ફ્લૂથી પોતાને બચાવી શકીએ છીએ. ચાલો જોઈએ –
- રોગ નિયંત્રણ અને નિવારણ કેન્દ્રો દર વર્ષે ફ્લૂ શૉટ ઉત્પન્ન કરે છે. તેમાં H1N1 વાઇરસ માટેની રસી પણ છે. આ ફ્લૂ શોટ દર વર્ષે લઈ શકાય છે. આ રસી 6 મહિનાથી વધુ ઉંમરના બાળકોને આપી શકાય છે.
- જો ફલૂ ફેલાઈ રહ્યો હોય, તો સાબુ અથવા હેન્ડ સેનિટાઈઝર વડે વારંવાર હાથ ધોવા.
- મોબાઈલ, લેપટોપ અને ટેબલટોપની સપાટીને સ્પર્શ કરીને નાક, મોં કે આંખોને સીધો સ્પર્શ કરશો નહીં. આ પહેલાં તમારા હાથ સાફ કરો.
- જો તમે બીમાર હો, તો કામ અથવા શાળામાંથી સમય કાઢો અને ઘરે રહો.
- જો સ્વાઈન ફ્લૂ ફેલાઈ રહ્યો હોય તો ભીડવાળી જગ્યાએ જવાનું ટાળો.
સામાન્ય રીતે સ્વાઈન ફ્લૂના મોટાભાગના કેસો ઓક્ટોબર અને મે વચ્ચે જોવા મળે છે. તેથી, આ દિવસોમાં વધુ સાવચેત રહેવાની જરૂર છે.
